Türkçe metni rahat izleyebilmeniz için, "browser" ýnýzýn "document encoding" ini "Turkish" olarak deðiþtirdiniz mi ? ...

Tasarým Örnekleri - B...

Bu bölümde verilen örnekler, öðrencilik hayatýmda aldýðým ( 1981 ) "Deniz Deþarjlarý Projesi" adlý derste verilen uygulamalardýr...

Örnek - 01...

Turistik Bir Beldenin Nüfus Deðerleri ve Yatak Sayýlarý ( Turist Sayýsý )...

1975 yýlýndaki belde nüfusu ve yatak sayýlarý
Nüfus	Yatak sayýsý
10,000	15,000

( 1 ) Gelecekteki Nüfus Deðerleri ve Turist Sayýlarý...

1983
Yaz		Kýþ
Nüfus	Turist sayýsý	Nüfus	Turist sayýsý
12,670	22,160	12,670	( 0.20 ) ( 22,160 ) = ~ 4,430
Toplam = 12,670 + 22,160 = 34,830		Toplam = 12,670 + 4,430 = 17,100
2010
Yaz		Kýþ
Nüfus	Turist sayýsý	Nüfus	Turist sayýsý
28,140	82,740	28,140	( 0.20 ) ( 82,740 ) = ~ 16,550
Toplam = 28,140 + 82,740 = 110,880		Toplam = 28,140 + 16,550 = 44,690

( 2 ) Gelecekteki Debiler...

- Kiþi baþýna birim atýksu debisi = 150 L / kiþi . gün
- Günlük maksimum kiþi baþýna birim atýksu debisi = ( 1.50 ) ( 150 ) = 225 L / kiþi . gün

- Q_{1983 - YAZ} = ( 0.225 ) ( 34,830 ) ( 1 / 16 ) ( 1 / 3,600 ) = 0.136 m³ / sn
- Q_{1983 - KIÞ} = ( 0.225 ) ( 17,100 ) ( 1 / 16 ) ( 1 / 3,600 ) = 0.067 m³ / sn
- Q_{2010 - YAZ} = ( 0.225 ) ( 110,880 ) ( 1 / 16 ) ( 1 / 3,600 ) = 0.433 m³ / sn
- Q_{2010 - KIÞ} = ( 0.225 ) ( 44,690 ) ( 1 / 16 ) ( 1 / 3,600 ) = 0.174 m³ / sn

- ( NOT : Atýksuyun günde 16 saat süre ile oluþacaðý kabul edilmiþtir. )

- Proje debisi, Q_PROJE = Q_{2010 - YAZ} = 0.433 m³ / sn

( 3 ) Deniz Deþarjý Sistemi Ýle Ýlgili Özellikler, Kabuller ve Ön Hesaplar...

- Kritik rüzgar hýzý, V_{KRÝTÝK RÜZGAR} = 12 km / saat
- T_{90 - YAZ} = 2 saat
- T_{90 - KIÞ} = 5 saat
- C_{ATIKSU - KOLÝFORM} = 10 ⁸ koli / 100 mL
- C_{STANDART - KOLÝFORM} = 10 ³ koli / 100 mL
- Deþarj borusu eðimi, J = %o 3
- Relatif yoðunluk farký, ( DELTAro / ro ) = 0.025
- EPSÝLON = ( - 1 / ro ) ( d ro_A / d y ) ] = 1.25 x 10^{- 5} 1 / m

- u = ( 0.03 ) ( V_{KRÝTÝK RÜZGAR} ) = ( 0.03 ) ( 12 ) = 0.36 km / saat = 0.10 m / sn = 6 m / dakika

( 4 ) Deniz Deþarjý Sisteminin Tasarýmý...

Toplam Seyrelme...

S_TOPLAM = ( S₁ ) ( S₂ ) ( S₃ )

Burada ; S₁ = Difüzyon ile seyrelme, S₂ = Dispersiyon ile seyrelme ve S₃ = Koliform ölümü nedeni ile oluþan seyrelme.

Kabul : ( S₁ ) ( S₂ ) = 1,000

Bu durumda, toplam seyrelme ;

S_TOPLAM = ( C_{ATIKSU - KOLÝFORM} ) / ( C_{STANDART - KOLÝFORM} ) = ( 10 ⁸ koli / 100 mL ) / ( 10 ³ koli / 100 mL ) = 10 ⁵

olmalýdýr.

Yapýlan kabule göre, koliform ölümü nedeni ile oluþan seyrelme, S₃ = 100 olmalýdýr.

T_{90 - YAZ} = 2 saat, u = 6 m / dakika ve S₃ = 100 deðerleri dikkate alýnarak ;

L₀ = 1,400 m

ve

Toplam deþarj borusu uzunluðu, L_TOPLAM = L₀ + L_{KORUMA BANDI} = 1,400 + 200 = 1,600 m

olarak hesaplanabilir.

Bu noktadaki derinlik ;

d = ( 0.03 ) ( 1,600 ) = 48 m'dir.

Difüzör Uzunluðu...

q = 0.010 m ³ / sn . m kabulü ile ;

L_DÝFÜZÖR = Q_PROJE / q = 0.433 / 0.010 = 44 m

olarak hesaplanabilir.

Ýlk Seyrelme...

y_MAX = ( k_{ÇIKIÞ - 1} ) [ ( g^' ) ( q ) ]^{1 / 3} [ ( - 1 / ro ) ( d ro_A / d y ) ]^{- 1 / 2}

y_MAX = ( 2.50 ) [ ( 9.81 ) ( 0.025 ) ( 0.010 ) ]^{1 / 3} [ ( 1.25 x 10^{- 5} ) ( 9.81 ) ]^{- 1 / 2} = 30.45 m ~ 30.50 m

y_MAX = 30.50 < d = 48 m olduðundan atýksu bulutu yüzeye çýkmamaktadýr.

Ortalama Seyrelme...

- Bulut etkisi olmadan ortalama seyrelme hesabý :

S_A = { ( 2 )^{1 / 2} ( 0.31 ) [ ( 9.81 ) ( 0.025 ) ]^{1 / 3} ( 30.50 ) } / ( 0.010 )^{2 / 3} = 207 ~ 210

A = [ ( 210 ) ( 0.010 )^{1 / 2}] / { ( 30.50 ) ( 0.8 ) [ ( 9.81 ) ( 1.25 x 10^{- 5} ) ]^{1 / 4} } = 8.18

S_ORT = 210 - ( 8.18 ) { [ ( 8.18 )² / ( 4 ) ] + ( 210 ) }^{1 / 2} + [ ( 8.18 )² / ( 2 ) ] = 120

Ýkinci Seyrelme...

L = 44 m, u = 6 m / dakika ve x = 1,400 m deðerleri dikkate alýnarak, ikinci seyrelme ;

S₂ = 7.8 ( ilgili abaklardan) olarak bulunabilir.

Kontrol...

( S₁ ) ( S₂ ) = ( 120 ) ( 7.8 ) = 936 < 1,000

Açýklama : 1. ve 2. seyrelmenin ortak etkisi, yani ( S₁ ) ( S₂ ) < 1,000 olduðundan deþarj uzaklýðý yeterli deðildir.

Gerekli Üçüncü Seyrelme...

S₃ = S_TOPLAM / [ ( S₁ ) ( S₂ ) ] = 10 ⁵ / 936 = 107

Ýlgili abaktan, L_O = 1,420 m olmalýdýr.

2010 Yýlý Kýþ Mevsimi Ýçin Tahkik...

q = 0.174 / 44 = 0.004 m ³ / sn . m

y_MAX = ( 2.50 ) [ ( 9.81 ) ( 0.025 ) ( 0.004 ) ]^{1 / 3} [ ( 1.25 x 10^{- 5} ) ( 9.81 ) ]^{- 1 / 2} = 22.4 m

y_MAX = 22.4 < d = 48 m olduðundan atýksu bulutu yüzeye çýkmamaktadýr ( tutsaklanmaktadýr ).

Engelleme etkisi olmadan ;

S_A = { ( 0.51 ) [ ( 9.81 ) ( 0.025 ) ]^{1 / 3} ( 22.4 ) } / ( 0.004 )^{2 / 3} = 284

A = [ ( 284 ) ( 0.004 )^{1 / 2}] / { ( 22.4 ) ( 0.8 ) [ ( 9.81 ) ( 1.25 x 10^{- 5} ) ]^{1 / 4} } = 9.52

S_ORT = 284 - ( 9.52 ) { [ ( 9.52 )² / ( 4 ) ] + ( 284 ) }^{1 / 2} + [ ( 9.52 )² / ( 2 ) ] = 163

S₂ = 7.8 ( deðiþmiyor )

( S₁ ) ( S₂ ) = ( 163 ) ( 7.8 ) = 1,270

S₃ ~ 7

S_TOPLAM = ( S₁ ) ( S₂ ) ( S₃ ) = ( 1,270 ) ( 7 ) = 8,890

C_KOLÝFORM = C_{ATIKSU - KOLÝFORM} / S_TOPLAM = ( 10 ⁸ koli / 100 mL ) / ( 8,890 ) ~ 11,250 koli / 100 mL

Sonuç...

Kýþ mevsiminde denize girilmemelidir.

Soru...

Bu soru, öðrencilik hayatýmda aldýðým "Deniz Deþarjlarý Projesi" adlý dersin 2. ara sýnavýna ( 21 Ocak 1982 ) aittir...

Veriler :

- Ortalama atýksu debisi = 100,000 m³ / gün
- C_{ATIKSU - KOLÝFORM} = 10 ⁹ koli / 100 mL
- C_{STANDART - KOLÝFORM} = 10 ³ koli / 100 mL
- C_{ATIKSU - CÝVA} = 100 mikro-gram / L
- C_{STANDART - CÝVA} = 0.10 mikro-gram / L
- Akýntý hýzý = 0.05 m / sn
- T₉₀ = 1 saat
- Yoðunluk tabakalaþmasý = Yok
- Relatif yoðunluk farký, ( DELTAro / ro ) = 0.025

Ýstenenler :

- Aþaðýdaki þekillerde özellikleri verilen deniz deþarjý sisteminin saðlayacaðý seyrelmelerin hesaplanmasý.

- Hesap sonuçlarýnýn irdelenmesi ve gerekli önerilerin yapýlmasý.