Türkiye'de Orman Yangınları...

Ormanlarımız...

Belirli koşullarda yetişen, ağaç ve ağaçlıklarla kaplı alanlara orman denir. Ormanlarımız Orman Bakanlığı'nın kontrolü altındadır. Fidan dikmek suretiyle yeni ormanlar tesis etmek ve buradan topluma sürekli yararlar sağlamak amacıyla yapılan planlı ve teknik çalışmalar ormancılık adıyla adlandırılır. Türkiye'nin orman alanı 20,199,296 hektardır. Diğer bir deyimle ülkemizin % 25.91 oranı ormanla kaplıdır. Oysa Avrupa'da bu oran %40'lara ulaşmıştır. Karşılaştırma yaptığımızda ülkemizdeki ormanların yeterli olmadığını söyleyebiliriz. Üzülerek görüyoruz ki, gerek dünyada gerekse yurdumuzda ormanlar hızla azalmaktadır. Oysa o herkese kucak açmıştır.

Kucak açarsın herkese,
Bu dost, bu düşman demeden,
İyilik yaparsın herkese,
Bir karşılık beklemeden...

Türkiye Orman Alanlarının Coğrafi Dağılımı
Bölge Orman alanı (ha) Orman oranı (%)
Karadeniz 5,029,623 24.90
Akdeniz 4,884,187 24.18
Ege 3,383,380 16.75
Marmara 2,227,429 12.76
Doğu Anadolu 2,187,583 10.83
İç Anadolu 1,523,026 7.54
Güneydoğu Anadolu 614,068 3.04
Toplam 20,199,296 100.00

Suya set, güneşe şemsiyedir orman...

Ağaç Türlerimiz...

Ülkemiz ormanları genellikle kıyılarımızda ve kıyılarımıza yakın yerlerde yoğunlaşmıştır. Ormanlarımızın % 43.81'i verimli, % 56.25'i ise verimsizdir. Ormanlarımızın % 42'si iğne yapraklı (Kızılçam, Karaçam, Ladin, Göknar, Sedir) ağaçlarından oluşmaktadır. % 58 oranında da yapraklı (Meşe, Kayın) ağaçlar bulunmaktadır.

Durum Koru Ormanları (ha) Toplam Baltalık Ormanlar (ha) Toplam Orman Alanı (ha)
İğne Yapraklı Yapraklı Karışık
Verimli
4,564,035
1,017,169
605,169
6,176,899
2,679,558
8,856,457
Verimsiz
3,951,137
487,352
497,213
4,757,708
6,585,131
11,342,839
Toplam
8,515,172
1,504,521
914,914
10,934,607
9,264,689
20,199,296

Ağaç olmadan orman, orman olmadan vatan olmaz...

Ormanların Çevresel ve Ekonomik Yararları...

Sağlıklı ve temiz bir çevrenin oluşmasında ormanın olduğu gibi tek tek ağaçların da büyük önemi vardır.
  • 25 metre boyunda ve 15 metre tepe çatısına sahip bir kayın ağacı, saate yaklaşık 1.5 kilogram oksijen üretir.
  • 100 yaşındaki bir kayın ağacı, saatte kırk kişinin çıkardığı 2.35 kilogram karbondioksiti tüketir.
  • 10 x 10 metrelik bir alanda yer alan 25 metre boyunda ve yüz yaş civarında bir kayın ağacı; kökleri ve kılcal damarları aracılığıyla yılda 30,000 litre suyu çeker ve verimli toprağın akmasını önler.
  • Kayın ağacı bir yıl içinde 700 kilogram toz ve 300 kilogram zehirli maddeyi emip, dışarı süzer. Aşırı bir kirlenmede ise gövdesindeki bozulma ile alarm verir.
  • Ağaç; güneşten, yağmurdan ve rüzgardan korunma sağlar.
  • Ağaç; bizlere yön bulma konusunda yardımcı olur.
  • 1 hektar ladin ormanı yılda 32 ton, 1 hektar kayın ormanı yılda 68 ton ve 1 hektar çam ormanı ise yılda 30 - 40 ton toz emer.
  • Ormanlar; 50 metre genişliğindeki bir parkın trafik gürültüsünü 20 - 30 desibel azaltır.
  • Ormanlar; yaz sıcaklığını 5 - 8.5oC azaltırken, kış sıcaklığını 1.6 - 2.8oC artırır.
  • Günümüzde hava kirliliğinin yaklaşık % 50'si ormanlar tarafından temizlenip, dezenfekte edilmektedir.



  • Ormanlar; bir çok yabani hayvan ve kuşların yanı sıra, çeşitli yiyecekleri barındırması nedeniyle besin kaynakları açısından önemli bir ortamdır.
  • Ormanlar; biyolojik dengenin korunması açısından da çok önemlidir. Yapraklı ağaçlardan meydana gelen bir bölgede 50 kuş cinsi yaşayabilir.
  • Ormanlar; bir ısı tamponu gibi görev yapar. Sıcağı ve soğuğu dengeler.
  • Ormanlar; ağaçsız bir alanın 8 katı fazla humus oluşturur ve toprak canlılarının yaşamasını sağlar.
  • Ormanlar; egzos ve benzeri zehirli gazlar ile, kirli suları filtre ederek temizler.
  • Ormanlar; kuru havalarda bile havanın nemini sabit tutar.
  • Ormanlar; bitkiler ve hayvanlar için doğal bir "su şebekesi"dir.
  • Ormanlar; dünya yüzeyindeki hayatın en vazgeçilmez öğesi olan suyun oluşmasının ve depolanmasının garantisidir.
  • Ormanlar; tozdan, çeşitli zehirlerden, ışınlardan, rüzgarlardan ve gürültüden yalnızca bizleri değil, doğayı ve tüm canlıları da korur.
  • Ormanlar; dengeli bir iklim yapısının garantisi, tarımın sigortasıdır.
  • Ormanlar; erozyonu önlemenin tek çaresidir, ayrıca çığ, yer ve toprak kayması ile rüzgarı da engelleyen tek doğal korunma yoludur.
  • Ormanların yokluğu halinde toprak değersiz ve verimsiz bir duruma dönüşür.
  • Ormanların doğal atmosferi, insanın üzerinde rahatlatıcı ve dinlendirici bir etki yaratır.
  • Toprak hayatı ile bütünleşen ormanlar; atıkların yeniden değerlendirilmesini sağlar.
  • Bir ülkenin ormanları ve onların fonksiyonları, o ülkenin ekonomisi açısından da çok önemlidir.

Ormanlar, sürekli olarak kendini yenilediği için, diğer yeraltı ve yer üstü kaynaklarından farklı bir özelliğe sahiptir. Eski çağlardan beri insanoğlu, çevresini kuşatan doğadan yararlanma yollarını aramış, önceleri sadece avlanmak, barınak yapmak ve yakacak odun elde etmek için ormanları kullanmıştır. Ormanlardan başka ne şekilde yararlanılmaktadır ?

  • Ormanlardan sağlanan ana ürün, yapacak ve yakacak olarak kullanılan odun ham maddesidir. Bunun yanı sıra bitkisel (tohum, çiçek, yaprak) ve mineral nitelikli (çakıl, kum, humus) ham madde kaynaklarının bir kısmı da ormanlardan elde edilmektedir.
  • Ormanlar; başta içme suyu olmak üzere, tarım ve endüstrinin ihtiyacı olan suyu sağlar.
  • Ormanlar; kar, yağmur ve doluyu, yaprakları, dalları, gövdesi ve kökleriyle tutarak sel taşkınlarını önler.
  • Ormanlar; yeraltı su kaynaklarının oluşmasına yardım eder.
  • Ormanlar; suyu toprakta tutarak, toprağın suyla taşınmasını, rüzgarla savrulmasını (erozyonu) engeller.

Çeşit çeşit mobilya - kapı, pencere, masa,
Bil ki, yapamazdım eğer orman olmasa.
Bol bol yararlanırız o güzelim ormandan,
Kalem ondan yapılır, defter, kitap hep ondan.

  • Ormanlar; sıcaklık farkını azaltır. Radyasyonu önler.
  • Ormanlar; kışları don, yazları kavurucu güneşe karşı koruyucu bir ortam yaratır.
  • Ormanlar; su buharını yoğunlaştırarak, yağmur haline gelmesine neden olur.
  • Ormanlar; rüzgarın hızını keserek, kurutucu etkisini yok eder. Bu nedenle açık alanlara oranla, ormanlarda gündüzleri serin, geceler ise sıcaktır.
  • Ormanlar; gezme ve dinlenme alanlarıdır. Havası, suyu, doğal görünümleri ve sakin ortamı ile özellikle şehirde yaşayan insanları kendisine çeker.
  • Ormanlar; iklim üzerindeki olumlu etkisiyle, yerleşme alanlarının çevresindeki hava kirliliğini ve gürültüyü engeller.
  • Ormanlardan elde edilen ham madde ürünleri kişilere iş imkanı sağlar.
  • Bilimsel araştırmalar için ormanlardan yararlanılır.
  • Ormanların ülke savunmasında önemli bir yeri vardır.

Ormanlarımızın enerji üretimindeki yeri.

Ülkemizde yakacak odun üretimi yıllık ortalama 28 milyon m3'dür. Bu rakam içerisinde Orman Bakanlığı'nın ve özel sektörün katkıları bulunmaktadır. Yakacak odunun diğer enerji kaynakları arasındaki payı % 20'dir. Bu oran 15 milyon ton kok kömürüne eşittir. Ayrıca ormanlarımızda çalışmak üzere binlerce kişiye iş imkanı sağlanmaktadır.

Orman Alanlarımızın Azalma Nedenleri...

  • Tarım alanları açmak için ormanlarımızın tahrip edilmesi
  • Hayvancılıkta bilinçsiz otlatma yapılması
  • Kentlerde, köy ve kasabalarda, yeni yerleşimler nedeniyle arazi elde etmek için orman alanlarının yok edilmesi
  • Kasıtlı olarak veya bilinç eksikliği nedeni ile çıkarılan yangınlar

Orman yangınları... 222 bin ağaç yandı : Zarar 5 trilyon.

Antalya'da 900 hektarlık alanı yakıp kül eden yangın, 5 trilyon liralık maddi hasara yol açarken, burada yaşayan binlerce canlı da telef oldu. Yaklaşık 222,000 ağacın yandığı Düzlerçamı'nın eski canlılığına kavuşması için en az 50 yıl gerekiyor. Burada yaşamını sürdüren dağ keçisi, alageyik, domuz, tavşan, tilki, porsuk, sincap, vaşak, yılan, kaplumbağa, keklik, turaç ve karakulak gibi yabani hayvanlar telef oldu. Antalya Orman Bölge Müdürlüğü Yangın Koruma Şube Müdürü Ekrem Aydemir, 20 yaşında 180,000, 50 - 60 yaş grubunda ise 42,000 civarında ağacın tamamen kül olduğunu belirtti. Fidan dikimi en geç 1.5 yıl içinde biter. Ancak, yok olan ormanlık alanın eski hale gelmesi yaklaşık 50 yılı alır dedi. Bu arada, Denizli'nin Acıpayam İlçesi'ne bağlı Yolçatı Köyü yakınlarında, 50 hektar orman yandı. Boyalı mevkii'nde belirlenemeyen bir nedenle çıkan yangına, İzmir, Muğla, Aydın, Isparta ve Uşak'tan gelen 10 orman ekibi, askeri birliklerle vatandaşlar müdahale etti, söndürme çalışmalarına havadan da 3 helikopter katıldı. Dağlık bölgede korku yaratan alevler, 23 Temmuz 1997 tarihinde kontrol altına alınarak söndürüldü.

Marmaris Orman Yangınında Fonksiyonel Zarar.

Hava Temizliği
1 m3 havada bulunan toz ve is parçacığı;
Endüstri alanında 500,000 adet,
Açık sahada 5,000 adet,
Ormanlık sahada 500 adettir.
Bir hektar orman yılda 68,000 kg toz süzer.

O2 - CO2 Dengesi
100 yaşında bir kayın ağacı;
100 kişinin bir yılda harcadığı oksijen üretir.
12,000 m3 karbondioksidi kullanır.

Erozyonu Önleme
Aynı kayın ağacı 1 m3 orman toprağında 100 km kök yaparak erozyonu önler.

Gürültüyü Önleme
80 desibel gürültü insanı rahatsız eder 80 desibellik gürültü 250 m genişlikteki ormanı aştığı takdirde 40 desibele iner.

Rüzgarı Perdeleme
Açık alanda 100 km olan rüzgar hızı ormanlık alanda 50 km'dir.

Temiz Su Sağlama
Ormanlar tepe taçları ve gövdeleri vasıtasıyla yağmurların toprağa darbe yapmasını önler. Orman toprağı yağış sularını sünger gibi emer ve yeraltı rezervuarını destekler. İçtiğimiz temiz suyun temel kaynağı ormandır.


Bütün Bu Açıklamaların Işığında...
Ormanın fonksiyonel değeri odun değerinin 2,000 katıdır.
Bir ağacın yıllık fonksiyonel değeri 2,000 - 6,000 Mark, ortalama 4,000 Mark'tır.

Buna Göre...!
1996 yılında Marmaris'teki yangında yanan ağaç miktarı :
300,000 m3 = 1 milyon ağaca eşdeğerdir.
1 milyon ağaç x 4,000 Mark (ortalama) = 4 milyar Mark'tır.
Bu kayıp sahanın tekrar orman hale gelmesi için geçecek 30 yıl ile değerlendirildiğinde 4 milyar Mark x 30 yıl = 120 milyar Mark'tır.
120 milyar Mark x 60,000 TL / Mark (yangın tarihinde) = 7,2 KATRİLYON FONKSİYONEL ZARAR MEYDANA GELMİŞTİR.

Eğer bu günkü (1999) döviz kuru üzerinden hesaplarsak şu şekilde bir rakam ile karşılaşmış oluruz.
120 milyar Mark x 100,000 TL / Mark = 12 KATRİLYON TL.- !!!

Kaynak : Orman Genel Müdürlüğü