Türkçe metni rahat izleyebilmeniz için, "browser" ýnýzýn "document encoding" ini "Turkish" olarak deðiþtirdiniz mi ? ...

Hidrolik Profilin Hesabý Ýle Ýlgili Bir Örnek...
Bölüm - D...

Prepared by Prof.Dr.Hikmet Toprak and last served on April 1 ^st 2000...
All rights reserved...   ©   1994 - 2006...

Daðýtým Yapýsýnýn Fiziksel ve Hidrolik Özellikleri...

Daðýtým Yapýsý Ana Giriþ Borusu Çapý ve Oluþan Hidrolik Büyüklükler...

Daðýtým yapýsý ana giriþ borusuna ; maksimum koþullarda 3,600 m ³ / saat = 1.00 m ³ / sn'lik, minimum koþullarda ise 1,800 m ³ / saat = 0.50 m ³ / sn'lik debi girmektedir. Bu ana giriþ borusundaki akým yukarýya doðrudur. Ön çökeltme havuzunda tutulamayan ve kaçan çökelebilir askýda katý maddelerin bu boruda, sonuçta daðýtým yapýsýnýn tabanýnda çökelmemesi için yine minimum debi için öngörülen 0.50 m / sn'lik minimum akým hýzý dikkate alýnacaktýr. Daðýtým yapýsý ana giriþ borusunun çapý aþaðýda hesaplanmýþtýr ;



1.10 m'lik boru çapýnda maksimum debide oluþacak akým hýzý aþaðýdaki gibidir ;

Daðýtým Yapýsý Ana Yükselme Kuyusu Çapý ve Oluþan Hidrolik Büyüklükler...

Ana giriþ borusundan sonra 20 ^O 'lik bir tedrici geniþleme söz konusudur. Daðýtým yapýsý ana yükselme kuyusunun çapý aþaðýdaki gibi hesaplanabilir. Tedrici geniþlemenin baþlayýp bittiði yükseklik 0.50 m olarak kabul edilmiþtir. Bu durumda bir kenardaki çap artýþý ;

tan ( 20 ) = X / 0.50 ====> X = 0.18 m

Bu her iki taraf için toplam çapta 2 x 0.18 = 0.36 m'lik bir ana yükselme kuyusu çap artýþý demektir. Bu durumda ana yükselme kuyusu çapý 1.10 + 0.36 = 1.46 m'dir. Ana yükselme kuyusunda minimum ve maksimum debilerde yukarýya doðru oluþan akým hýzlarý aþaðýdaki gibidir ;



Daha önceki hesaplarda, minimum atýksu debisinde askýda katý madde çökelmesini önlemek amacý ile 0.50 m / sn'lik akým hýzý öngörülmüþtü. Ana yükselme kuyusunda minimum debide oluþan akým hýzý 0.30 m / sn olup literatürde verilen en alt sýnýr deðeri karþýlamaktadýr.

Daðýtým Yapýsýnýn Kendi Ýçerisinde Oluþan Toplam Yersel ve Sürekli Yük Kayýplarý...

Toplam yersel yük kayýplarý :

( 1 ) Ana giriþ borusunda oluþan ani daralma kaybý :

Aþaðýdaki þekilden de görüleceði üzere daðýtým yapýsý içerisindeki ana giriþ borusunun aðzý yuvarlatýlmýþtýr. Bu nedenle, ani daralma katsayýsý k _{ANÝ DARALMA} = 0.05'tir.

h _{ANÝ DARALMA} = ( 0.05 ) [ ( 1.05 ² ) ] / ( 2 x 9.81 ) = 0.003 ====> 0.01 m

( 2 ) Ana giriþ borusu ile ana yükselme kuyusu arasýnda oluþan tedrici geniþleme kaybý :

Ana giriþ borusundan sonra bir ana yükselme kuyusu yer almaktadýr. Ýkisi arasýnda bir tedrici geniþleme söz konusudur. Bu da bir yersel yük kaybýna neden olacaktýr. Tedrici geniþlemelerde aþaðýdaki þekil ve kayýp katsayýlarý dikkate alýnmaktadýr.



- Ana giriþ borusu çapý, A ₁ = ( PI ) ( 1.10 ² / 4 ) = 0.950 m ²
- Ana yükselme kuyusu çapý, A ₂ = ( PI ) ( 1.46 ² / 4 ) = 1.674 m ²
- Tedrici geniþleme açýsý = 20 ^O
- 20 ^O için n = 0.40

k' = ( 0.40 ) [ ( 1.674 / 0.950 ) - 1 ] ² = 0.23

h _{TEDRÝCÝ GENÝÞLEME} = ( 0.23 ) [ ( 0.60 ² ) ] / ( 2 x 9.81 ) = 0.004 ====> 0.01 m

( 3 ) Ana yükselme borusunda oluþan ani geniþleme kaybý :

Ana yükselme kuyusu bir ani geniþleme ile son bulmaktadýr. Ani geniþlemeye neden olan ve kuyunun çevresi boyunca yerleþtirilecek olan savak plakalarýdýr. Ani geniþleme için yersel yük kaybý katsayýsý 1.00'dýr.

h _{ANÝ GENÝÞLEME} = ( 1.00 ) [ ( 0.60 ² ) ] / ( 2 x 9.81 ) = 0.02 m

TOPLAM YERSEL YÜK KAYBI = 0.01 + 0.01 + 0.02 = 0.04 m

Toplam sürekli yük kayýplarý :

Ana giriþ borusu ve ana giriþ kuyusu uzunluklarý oldukça kýsa olduðundan hesap yapýlmamýþ ve ;

TOPLAM SÜREKLÝ YÜK KAYBI = 0.01 m

olarak kabul edilmiþtir.

Toplam yük kayýplarý :

h _{TOPLAM - DAÐITIM YAPISI} = 0.04 + 0.01 = 0.05 m

Daðýtým Yapýsý Çýkýþýnda Maksimum Debide Oluþacak Su Kotu...

Daðýtým yapýsýna ön çökeltme havuzlarýndan iki ayrý birbirinden baðýmsýz boru girdisi söz konusudur. Her bir hat, yukarýda hesaplandýðý üzere toplam 0.15'er m'lik toplam yük kaybýna neden olmaktadýr. Ön çökeltme havuzlarýnýn çýkýþ rögarlarý ile daðýtým yapýsý " bileþik kaplar " yöntemine göre çalýþtýðýndan, daðýtým yapýsýnýn savaklarýnýn üzerindeki su kotu, ön çökeltme havuzu çýkýþ rögarýnda oluþan su kotunun ( + 99.00 ) 0.15 m ( iletim hattýnda oluþan toplam yük kaybý ) + 0.05 m ( daðýtým yapýsýnda oluþan toplam yük kaybý ) = 0.20 m kadar aþaðýsýnda oluþacaktýr. Bu deðer + 99.00 - 0.20 = + 98.80'dir.

Daðýtým Yapýsý Çýkýþý Boru Çaplarý ve Akým Hýzlarý...

Daðýtým yapýsý dairesel planlý olup, ön çökeltme havuzlarýndan kendisine ayrý ayrý baðlanan borular ile taþýnan toplam debiyi ( maksimum 3,600 m ³ / saat = 1.00 m ³ / sn ) 3 eþit debiye bölecek ve kendinden sonraki aktif çamur havalandýrma havuzlarýna eþit debi girmesini saðlayacak þekilde tasarýmlanacaktýr. Ön çökeltme havuzlarýndan daðýtým yapýsýna atýksu ileten borunun çapý minimum debide en az 0.50 m / sn'lik akým hýzýna sahip olacak þekilde belirlenmiþtir. Daðýtým yapýsýndan havalandýrma havuzlarýna atýksuyu iletecek borularýn çaplarý ayný mantýk ile hesaplanmýþtýr. Minimum debi için yapýlan boru çapý hesabý aþaðýda sunulmuþtur ;



0.65 m'lik boru çapýnda maksimum debide oluþacak akým hýzý aþaðýdaki gibidir ;

Daðýtým Yapýsýnýn Fiziksel ve Hidrolik Özellikleri...
Þematik Gösterim ve Açýklamalar...

- Daðýtým yapýsýnda oluþacak su kotu + 98.80'dir.

- Ön çökeltme havuzlarýndan gelen borularýn daðýtým yapýsýna giriþ taban kotlarý + 93.00'dýr. 80 cm'lik çap dikkate alýndýðýnda iç sýrt kotlarý + 93.00 + 0.80 = + 93.80'dir.

- Daðýtým yapýsý ana giriþ borusu giriþ kotu ön çökeltme havuzlarýndan gelen borularýn giriþ taban kotu ( + 93.00 ) ile aynýdýr.

- Daðýtým yapýsý tabaný ile daðýtým yapýsý ana giriþ borusu arasýnda 50 cm'lik bir mesafe öngörülmüþtür. Bu durumda daðýtým yapýsý taban kotu + 93.00 - 0.50 = + 92.50'dýr.

- Ana giriþ borusu uzunluðu toplam olarak 1.50 m olarak öngörülmüþtür. Bu durumda ana yükselme kuyusunun baþladýðý kot + 93.00 + 1.50 m = + 94.50'dir. Bu ayný zamanda havalandýrma havuzlarýna daðýtým yapýsýndan atýksu iletecek 65'er cm'lik çýkýþ borularýnýn taban kotudur. 65'er cm'lik çýkýþ borularýnýn iç sýrt kotlarý + 94.50 + 0.65 = + 95.15'tir.

- Daðýtým yapýsýnda 1.20 m'lik hava payý öngörülmüþtür. Bu durumda daðýtým yapýsý çevre duvar kotu + 98.80 + 1.20 = + 100.00'dýr.

- Daðýtým yapýsý toplam iç çapý 3.00 m olarak öngörülmüþtür.

- Daðýtým yapýsýnýn havalandýrma havuzlarýna atýksuyu ileten kenar bölmelerindeki su kotu + 97.50 m olarak seçilmiþtir. Bu deðer havalandýrma havuzu çýkýþ savaklarýnýn kotunu belirleyecektir. + 98.80'lik bir kottan + 97.50 m'lik bir kota düþüþ daðýtým yapýsýndaki savaklardan " batýk " olmayan " serbest " naplý bir düþüþü de saðlayacaktýr.

Daðýtým Yapýsýnýn Savaklarý Üzerinde Maksimum Debide Oluþacak Su Yüksekliði...

Daðýtým yapýsýnýn çapý 1.46 m'dir. Tüm çevre boyunca atýksu çýkýþýný saðlayacak savak plakalarý yer alacaktýr. Savaklarýn üzerinde oluþacak su yüksekliði maksimum debiye göre yapýlacaktýr. Çevre uzunluðu, bir baþka ifade ile savak uzunluðu aþaðýdaki gibi hesaplanabilir ;

Çevre = ( PI ) ( D ) = ( 3.14 ) ( 1.46 ) = 4.59 m

Dikdörtgen savak formülü kullanýlarak, maksimum debide oluþacak su yüksekliði aþaðýdaki gibi hesaplanabilir ;



Bu durumda, savak kret kotu + 98.80 - 0.19 = + 98.61'dir.