Kentsel Altyapıya Gelecek Kirlilik Yükünü Azaltma

 

Ev Ekonomisi ve Suların Korunması

 

Su canlıların birincil yaşam ihtiyacı aynı zamanda da evde yemek ten temizlik işlerine kadar bir çok alanda da kullanım maddesidir. Günde bir insan 3 litre su içer ve yaklaşık 150 litre su kullanır.

Bu sular kullanıldıktan sonra artık atıksu oluşmuştur ve bunların artık arıtılması gerekmektedir. Ancak arıtıldıktan sonra akarsu, göl ve deniz gibi ortamlara verilebilir. Arıtma yöntemleri olarak mekanik , biyolojik ve kimyasal arıtma yöntemleri vardır. Kiritik maddeler ise ağır metaller, gres ve yağlar , tuzlar ve deterjanlardır.

 

Vatandaş olarak , birey olarak acaba sularımızı kirlenmeye karşı korumak için ne yapabiliriz veya yapmalıyız ?

 

Örneğin Katı Atıklar;

Kesinkes tuvalete atılmamalıdır, arıtma tesislerinde sorunlar yaratır , bu nedenle her türlü katı atık öğütücülerinin evde kullanılması yasaklanmalıdır. İletim borularını tıkama olasılığı da çok fazladır. Kanalizasyon şebekesine verilmemesi gereken katı atıklar ise şunlardır:

- Yiyecek artıkları, kahve ve çay kalıntıları

- Her türlü izmaritler

- Tekstil , çorap parçaları

- Hazır kullan at çocuk bezleri

- Tampons, aybaşı pamukları,

- Pamuk , kulak temizleme çubukları

- Traş bıcakları ,kullanat traş makinaları

- Ev hayvanı altlıkları

- Boş kutular , ambalaj malzemeleri

 

Temizlik Maddeleri

 

Temizlik maddeleri bol değil kararınca kullanılmak zorundadır.

 

Çöpmak Nedir ?

 

Evsel çöp ve katı atıkların içinde bulunan boyu 5-6 cm olan, mekanik olarak kolay parçlanabilen biyolojik organik (biyo-çöp) atıkların mutfakda enyenin altına yerleştirilen bir çöp değirmeni (çöpmak) ile ufaltıp kanalizasyona verilmesine yarar. Patetes domates, salatalık, kabak kabukları gibi, örneğin elma, armut, narinciye kabukları v.b. organik atıkları bunun içine atıp öğütebilirsiniz. Karpuz, kavun kabuklarını atamazsınız. Sert meyve çekirdeklerini atamazsınız. Pissu hattınızın sık sık tıkanma problemleri ile karşılaşırsınız. Değirmenin arızası, bıçağının körermesi olayı da diğer kullanma, işletme problemleridir. Ceryan tüketiminizi, yatırım masrafınızı da bu ara hiç unutmayın.

 

Çöpmak Hangi Ülkede Yaygın Uygulanmaktadır ?

Türkiye'de 1970 yılların sonlarından beri piyasaya sürülmüş ve haklı olarakda kabül görmemiştir. ABD'de sebze, meyve , yemek atıkları , sigara, püro, pipo, v.b. gibi atıklar "Çöpmak" tipi makinalarda öğütülmektedir, pissu ile birlikte kanalizasyona verilmektedir. Buradan da evsel atıksu arıtma tesislerine ulaşmaktadır. İletim sırasında ayrışması, parçalanması söz konusu değildir. Olsa bile ihmal edilebilecek düzeydedir. Asıl sorun suspanze katı madde veya yüzen katı madde haline gelmemiş kısmının iletimi sırasında çökmesi ve iletim hattında anaerobik ayrışmalara, dolayısiyle kokulara, patlayıcı gazların oluşmasına neden olmasıdır. Yüzen kısım ise arıtma tesislerinde ızgaraların tıkanmalarına neden olabilmektedir. Suspanze kısmı ise arıtma tesislerine ilave kirlilik yükleri getirmekte ve arıtma tesisleri de bu fazla yükler göz önünde tutularak boyutlandırılmadığına göre, arıtma tesisi de çalışamaz hale gelmektedir. Buradan çıkan sonuç arıtma tesisleri planlanırken boyutlarının daha büyük ele alınmasıdır, bu da fazla yatırım demektir. Diğer yandan da işletme problemlerinin ortaya çıkması da işletme masraflarını artırmaktadır.

Olaya Çevre Mühendisliği açısından baktığımızda bu yöntem kişi başına tüketilen su miktarının artmasına da neden olmaktadır. Bu değer 8 - 18 litre/kişi.gün arasındadır.

İnsan normal olarak yaşamsal faaliyetleri sonucu 56 - 60 gr organik kirliliği üretirken , buna ilaveten 45 - 95 gr arasında ilave kirlilikde buradan kaynaklanmaktadır.

ABD'de Çöpmak'ların kullanımı bütün bu sakıncalarına rağmen serbest iken , Almanya'da anılan sakıncalarından dolayı kesinkes yasaktır. Bu yöntemin uygulanması demek , diğer bir değişle kişi başına düşen arıtma tesisi yatırım ve işletme masraflarının %30 artması demektir.

Çöpmakların Yararları Nelerdir Acaba ?

- Yukarda anılan çöpler mikroorganizmaların kolay ayrıştırdığı organik atıklar olduğundan çöp kablarında kötü kokuların oluşmasına neden olucaktır, bu sakıncayı ortadan kaldırır.

 

- Tekrar değerlendirilebilir kağıt, karton , metal ,. cam , plastik gibi atıkların kirlenmeden geri kazanılmasını, yani kolay ayıklanmasını ve bunun yüksek oranda olmasını sağlar.

 

- Çöpün depolama işi daha kolay olur, depolama yerlerinde sinek, koku ve diğer zararlılar problemi azalır.

 

- Çöp depolama yerlerinde (deponilerde ) karbondioksit ve metan gazının oluşumu azalır.

 

- Deponilerde yığılan organik maddelerin biyokimyasal ayrışmaları ile ve/veya suda çözünmeleri ile taşınan organik bileşikler alıcı su ortamlarına ulaşmaları halinde kirlilik potansiyeli oluştururlar.

 

- Çöplerin içinden yaş çöpler alınmış olacağı için geriye kalan çöplerin ısıl değerleri daha yüksek olcağından geriye kalan çöp ve katı atıkların yakma tesislerine gitmesi durumunda ısıl değeri daha yüksek olacaktır.

 

- Atıksu arıtma tesislerinde gaz oluşumu artmaktadır.