Planlama, projelendirme ve politik kararlar açısından çöpün miktarının ve bileşiminin bilinmesi çok önemlidir. Strukturel ve sosyoekonomik parametrelere bağlı olarak bunların değişimi ortaya konulmalıdır.

En az 1-2 yıl gibi bir zaman diliminde analiz yapılmalıdır.

Tesadüfi örnekleme planının gerçekleştrilmesi ve tüm Türkiye'deki evsel çöpün miktarını ve bileşimini, mevsimlere göre değişimini de göz önüne alarak bulunması gerekmektedir.

Toplama kabı tipinin, hazır bulundurulmasının, hazır bulundurulan kabın hacminin toplama aralığının, toplama organizasyonunun etkileri incelenmelidir.

Recycling'e uygun olan bileşiminin sürekli ve muntazaman olarak saptanması (cam, kağıt, v.s.)

Elle ayıklanabilir madde gruplarının belirgin olarak belirlenmesi

Zararsız bir şekilde katı atık giderilmesi bakımından evsel çöpün bileşiminin saptanması iyi bir planlama ve projelendirme için mutlaka zorunludur.

Madde Grupları

2. Basılı kağıtlar ve diğer kağıtlar (baskı boyaları yıkanarak, zorda olsa eski haline getirilebilmektedir)

3. Başka malzemelerle hazırlanmış kağıtlar ( kağıt-metal-plastik karışımından oluşan bir malzemeyi yeniden geri kazanmak zordur: Tetrapak kutuları, v.s. )

4. Mıknatısla ayıklanabilir metaller

5. Mıknatısla ayıklanamayan metaller

6. Cam

7. Plastik

8. Tekstil

10. Odun, deri lastik

11. Boynuz, kemik

12. Karışık maddeden malzemeler (Akü, piller, v.d. )

Elek Analizindeki Fraksiyonlara Göre

Fraksiyon I (0-8 mm) İnce Çöp

Fraksiyon II ( > 8 - 40 mm) Orta Çöp

Fraksiyon III ( > 40 - 120 mm) Kaba Çöp

Fraksiyon IV ( > 120 mm) Geriye Kalan Çöp

Tesadüfi Örnek Alınması

Düzenli toplamadan önce belirli tanımlanmış adreslerden örneklerin alınması;

Seçilmiş toplama bölgelerinden gelen çöp araşlarındaki çöplerin ele alınıp analizlenmesi;

Araçtan alınan çöplerden doğabilecek sakıncalar:

* Evsel çöp karekterindeki esnaf çöpünün evsel çöpten ayırtedilmesi olanaksızdı...

* Araçlarda çöpler sıkışmakta, analiz zorlaşmaktadır

* Araçlar homojen bölgelerden toplama yapması halinde de temsili olmamaktadır

O halde en iyi çözüm:

Ev önlerinde hazır bulundurulan çöp bidonlarının çöp analizi için alınması;

Sosyo-ekonomik yapıya ayrılması

Tesadüfi Örneklemenin Kapsamı

Seçme Yöntemi

Çok kademeli katlamalı tesadüfi seçim daha anlamlı görülmektedir. Ön bilgilere dayanarak esas alınan bir bütün kısmi bütünlere ayrılmaktadır ( tabakalara). Herbir tabaka birbirleri ile homojen, biri diğeri ile heterojen olmaktadır. Tabakalaştırmada (sınıflandırmada) bir amaç tesadüfi yöntemin hata oranını azaltmak ve tahmini değerlerin doğruluğunu artırmaktır.

Tabakalaşma değişken etkisi parametrelerle yapılmaktadır:

* Resmi istatiksel veriler:

- Evsel yapı, sosyal-ekonomik durum

- Yakıt türü

- Meslek

- Tahsil seviyesi

- v.d.

Her tabaka hacimsel olarak sınırlanan bölgelerden oluşan bir çok kademeye ayrılmaktadır.

Birinci kademeye katılan birimler ikinci kademe için seçim temelini oluşturmaktadırlar. Burada tanımlanmış alt birimler birinciden tesadüfi olarak seçilmektedir.

Son kademede de çöp kapları tesadüfi olarak alınmaktadır.

Tesadüfi Örnek Alınışı

Her tabaka için ayrı ayrı ve her tabakanın her kademesi için (3 kademe) örnek alınmalıdır.

1. Kademe

Tesadüfi 30 kasabanın veya mahallenin seçimi

2. Kademe

Aynı büyüklükte olan bloklardan 260 tanesinin tesadüfi seçimi

3. Kademe

Çizelge : Örnekleme cetveli

-------------------------------------------------------------------------------------- ---

Tabakalar Tabaka I Tabaka II Tabaka III Tabaka IV Tabaka V

Değişkenler kent kent yerleşim yerleşimi yerleşim

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Nufus yoğunluğu + + + - -

Brüt iţ üretimi + + 0 - -

Tarım - - - + -

Üretim - + + + -

Ticaret+Trafik + + - - -

Hizmet sektörü + - - - -

Serbest meslek - - - + +

Memur + - - - +

Görevli + + + - -

İşçi - + + + -

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Analizlerin Yapılması

Analiz yeri olarak en iyi en uygun yer seçilir.

Sınıflandırma ve Parçalama Tesisi

HAZEMAG firmasından çöp parçalama ve eleme ünitesi...

Çekiçli değirmen Yyp Unirotor I 490/380 ve kontra elek (rezonans eleği)

Toplama ve Taşıma

İöför ve muavini (yardımcısı) projede çalışan biri tarafından yönlendirilir. Çöp toplama örnek alma tırlarına katılır.

Haftanın günü, toplama zamanı, adresler ve kap tipleri saptanmış ve örnekleme yapılacak yerleşim alanının haritası çıkarılmıştır. Harita kapların bulunmasını kolaylaştırmaktadır.

Toplama ve boşaltma sistemine göre çalışma yapılır. Her bir kaba da blok numarası verilir.

Çalışma sırasında kap değiştirme yöntemi uygulanabilir, çalışmanın akışı daha hızlı olur.

Toplama sırasında mutlaka toplama protokolu yapılmalıdır.

* Kapların hacmi

* Toplama günü

* Tolama zamanı

* Diğer özel durumlar

* Tatil öncesi ve sonrası çöp toplama ve taiımadaki değişiklik

* Toplama turlarının genelde değiştirilmesi

* Toplama kap sisteminin değiştirilmesi

Ayıklama ve Sınıflandırma

* Konteyner 'deki çöpün net ağırlığı

* Konteyner 'in doluluk oranı tahmin edilecek

* Çöp ya ayıklama masasına ya da ayıklama bandına verilip ve elle madde grubuna göre analizlenecek

* Sınıflandıralamayan ayıklama kalıntısı bir taşıyıcı band kanalı ile rezonans eleğine verilir ve dane boyuna göre de ayıklanır

* > 120 mm 'den büyük elek kalıntısı ayıklanır.

* Ayıklanan ve sınıflandırılan çöp fraksiyonları tek tek tartılır

* Bütün üretilen ağırlıklar veriler protokole geçer, yazılır

Protokollerin Değerlendirilmesi

* Toplama protokollerrinin değerlendirilmesi, toplama planlarının uyumlaştırılması, bilgisayara ayrıntılı olarak bilgilerin verilmesi

* Ayıklama protokollerinin değerlendirilmesi, veri kontrol sayfalarının hazırlanması, bilgisayara verileri yükledikten sonra verilerin kontrolü

* Hesap kontrolü ve ihaleyi alanda yapılan sözleşmenin finansiyel hükümlerinin gerçekleştirilmesi

* a.) Çöp kabı tipindeki değişiklikleri: Toplama ve boşaltma - taşıma sıklığı

b.) Nufus sayısı

* İklimsel verilerin (sıcaklık, yağış, v.b.) saptanması

* İri hacimli çöpler ve ayrı toplanmış cam veya diğer madde grupları için ilave verilerin toplanması (Container).

* İri hacimli çöpler hakkında bilgi toplama

* Recycling maddesi hakkında bilgi (cam, v.s.)

* Evsel çöp analizinin yapılamsı sırasında mahalli yönetimle , idare ile belediye temizlik işleri müdürlüğü v.s. temasların kurulması....