Koku Kirlenmesi Ve Biyolojik Olarak Atıkgaz Arıtılması

Koku Kirlenmesi Ve Biyolojik Olarak Atıkgaz Arıtılması

Prof. Dr. Ertuğrul ERDİN

Dokuz Eylül Üniversitesi

Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Buca/İZMİR

Giriş

Koku kirlenmesi günümüzde yaygın bir şekilde bir çok kaynaktan (evler-kümesel kaynak; fabrikalar-noktasal kaynak; araçlar-çizgisel kaynak) etrafa yayılmaktadır. Her yıl Almanyada yaklaşık 2,5 milyon ton organik bileşikler koku saçan maddeler olarak çevreye bırakılmaktadır (Fischer, 1990). Çevre Teknolojisi uygulamları açısından bakılınca; kirlilikleri önlemek ve islah etmek, iyileştirmek amacıyle yapılan tesislerde özellikle biyolojik işlemler sırasında anaerobiklerde yoğun, aerobiklerde ise pasif veya az olmak üzere insanı rahatsız eden koku saçan maddeler oluşmaktadır. Ayrıca organik maddeleri kullanarak ürünler üreten fabrikalarda da çok kesif koku kirlenmesi meydana gelmektedir (konserve fabrikaları, mezbahane v.b. yerler).

Atıksu arıtma tesisleri, kompost tesisleri ve deponiler de diğer örnekleri. Batı ülkelerinde koku kirlenmesini kompost biyofiltresi ile önlemek ve koku maddelerini arıtmak için 1970'li yılların başından beri araştırmalar yapılmaktadır. Yazar tarafından da 1976 ve 1977 yılında Stuttgart Teknik üniversitesinin Katı Atıklar Bölümünde Prof. Dr. Oktay Tabasaran yanında hem deponide hem de atıksu arıtma tesisinin çamur çürütme ünitesinde pilot çalışmalar yapılmıştır (Erdin, 1976, 1977).

Federal Almanya'da 1986 yılının kasımında yürürlüğe giren Hava Kirliliği Standartları ve Kontrolü Yönetmenliği 15 ay gibi bir hazırlık dönemi beraberinde getirmişti. Açık ortamlarda, kapalı ortamlarda ve iş yerlerinde kirleticilerin olabilecekleri konsantrasyon değerleri ve kaynakalardan maksimum verilebilecek emisyonlar belirlenmişti. Arıtma teknolojisinin mevcut durumuna göre veya bu konuda daha da iyi teknoloji geliştirerek ileri arıtma teknolojisi dikkate alınarak arıtılması gerekmektedir. Özellikle son yıllarda biyolojik olarak atıkgaz arıtma yöntemleri de büyük önem kazanmaya başlamıştır. Önemi arttıkça da işletme tekniğine ait bilgi veri toplama ve değerlendirme ihtiyacı da artmıştır.

O halde günümüzde uygulanan biyolojik yöntemle atıkgaz arıtmanın esasları nedir, nasıl eniyilenebilir ve hangi alanlarda uygulanabilir konusunun araştırılması halen devam etmektedir.

Koku Kirlenmesinin Tanımı Ve Belirlenmesi

Çevre kirlenmesi sadece toprak, su ve hava ortamlarının kirlenmesi olarak görülmemelidir. Anaerobik ayrışma (havasız ortamda biyokimyasal parçalanma) sonucu amonyak, hidrojensülfür anorganik olarak; amin aldehit, alkol, karbonil merkeptan ve yağ asitleri gibi organik olarak osmogen (kötü koku yayan) maddeler oluştmaktadır. Bu koku yayan gazlar yüksek konsantrasyonda zehir etkisi gösterebilmektedirler. Örneğin H₂S kokusu algılanabildiği konsantrasyonlarda sağlığa herhangi bir zararının olup olmadığı bilinmezken havada 320 mg/m³ sınır değerinden sonra kokusu alınmamaya başlar ve 1120 mg/m³ konsantrasyonlarından hızlı, ani ölümlere neden olur. İnsan sağlığı açısından emniyetli bölgede kalmak için, bu değerin 30 mg/m³ havayı geçmemesi istenir.

Proteinlerin parçalanması sırasında amonyok açığa çıkar. NH₃ miktarı soluduğumuz havada %5 oranını bulursa 10 dakika gibi kısa bir zaman sonra ölümlere sebep olabilmektedir. Amonyak konsantrasyonunun 25 ppm'i (milyonda bir kısım) geçmemesi gerekir.

Anorganik ve organik osmogen maddeler (NH₃, H₂S, merkaptan v.s) katı artıkların (çöplerin) işlendiği kompost tesislerinde atık suların işlem gördüğü pis su arıtma tesislerinde yoğun hayvancılık yapılan işletmelerde, tarımsal ürünü hammadde olarak kullanan bazı sanayii'de ve çöp depolama yerlerinde oluşmaktadır.

Koku maddelerinin arıtılması veya tutulması en doğal bir şekilde "Biyofiltre" yöntemi ile olmaktadır. Bu amaç için ise ya biyolojik aktif toprak ya da çöplerden elde edilen kompost kullanılmaktadır.

İzmir iç Körfezi gibi aşırı beslenmiş ve kendi kendine özümleme (temizleme) yapamayan körfez ve ya sularda anaerob (oksijensiz) koşullarda kirlilik yükü organik maddelerin ayrışması sonucu açığa çıkan ve dayanılmaz kokuları oluşturan aşağıdaki maddeler:

-Yağ asitleri :Propiyon asiti, yağ asiti, valerik asit

-Alkoller :Metanol, etanol, butanol, amilalkol

-Ketonlar :Aceton

-Aldehitler :Bütülaldehit, diacetil, cratonaldehit,

veleraldehit, butiraldehit.

-Alkanlar :2 Metilbutan, 2 metilpentan

-Alkenler :Butan, 2 penten

-Siklik biletikler :Benzol, toluol, xylol

-S.Biletikleri :Metilmerkaptan, butantiyol, etilsulfid,

butilmerkaptan

-N.Biletikleri :Butilamin, pridin

-Diğer asitler :Sirke asiti, propiyon asiti, yağ asiti,

valerik asit

İnorganik osmogenler:NH₃+ H₂S

"Koku Kirlenmesine" neden olmakta o civardaki sakinler veya gelen ve geçenler için yaşam koşulları dayanılmaz düzeye erişmektedir. Bu kirliliğin bileşenleri ve düzeyi "Air Quality Chromatcgraphen Modell 6800 Beckmann" aygıtı ile 35 koku yapan madde ayırt edilmekte ve miktarca belirlenmektedir.

Çizelge 1'de maksimal işyeri konsantrasyonlarını ve bazı gazların koku sınırları görülmektedir.

Çizelge 1 : Osmogen gazların işyeri konsantrasyonları ve koku sınırı:

-------------------------------------------------------------------------------

Maddeler Müsade edilen yüksek değer Koku sınırı

-------------------------------------------------------------------------------

ppm mg/m³ % %

-------------------------------------------------------------------------------

CO²5000 9000 0.5 Kokusuz

NH₃ 50 35 0.005 0.0053

H₂S 10 15 0.001 0.000018

Yağ asiti - - - 0.0000000065

-------------------------------------------------------------------------------

Katı Artık İşlem Tesislerinde Koku Sorunu ve En Aza İndirilmesi

Mevcut çöp ve katı artık bertarafı uygulamasında ve/veya ilerde gerçekleşmesini temenni ettiğimiz düzenli katı artık işlem merkezlerinde (KAİM) mutlaka bir koku sorunu ortaya çokacaktır. Bu sorunun önceden kestirimi ve ona göre tesis planlama sırasında önlemlerin alınması gerekli olacaktır.

Atık işlem tesislerinde mutlaka bir koku sorunu vardır. Özellikle de atıklar biyolojik yöntemlerle arıtlıyor veya işleme tabi tutuluyorsa mutlaka bir ayrışma ürünü olarak kokulu ara maddeler veya nihai ürünler oluşmaktadır. Özellikle genelde aerobik bir proses olan kompostlaştırma sırasında reaktörde veya yığınlarda anaerobik bölgeler oluşursa o zaman nihai ürün olarak hidrojensülfür, amonyak, indol, merkaptan v.b. konsantrasyonu düşük oranda olup kokusu şiddetli olan maddeler açığa çıkmaktadır. Bu da tesis bölgesinde koku kirlenmesine neden olmaktadır. Tesisin iyi işletilmesi sırasında oluşan kokular ise insanı aşırı derecede rahatsız edecek düzeye çıkmamakla birlikte, soz zamanlarda çıkan sıkı yönetmeliklere göre bu kokuların minimalize edilmesi zorunlu hale gelmektedir.

Tesisdeki (KAİM) Kokunun Kaynakları Ve Çeşitleri

* Çöp Kokusu

Çöpün kendisine özgü bir kokusu vardır. Kompost tesislerine gelen çöpler daha biriktirildikleri yerde ve taşındaıkları araçlarda ayrışmaya başlamakta ve çöpeözgü kokunun oluşmasına neden olmaktadırlar. Bu koku maddeleri çöpün bileşimine göre değişmektedir. öp , arıtma çamuru karışımı veya dominant olan grubun kokusu etrafa verilmektedir. Soğuk ayrışma, çürüme, anaerob-aerob geçiş fazlarının oluşturduğu maddeler kuku saçmaktadır. Kompostlaştırmanın ilk fazında bu tür ayrışmaların sonucunda katı kütlenin sıcaklığı yavaş yavaş yükselmekte ve birden 60 - 70 ⁰C'ye kadar çıkmaktadır.

* Biyojen Kokular

Mezofil fazdan termofil faza geçildiğinde de koku maddeleri oranı azalırken CO₂ oranı artmaktadır. Bu fazda koku maddelerinin çoğu da ayrışma sıvısına geçmekte çözülmektedir. Daha sonraları da oluşma-dığı için koku maddelerinin konsantrasyonları da sürekli olarak azalmaktadır. Çok büyük tesislerde % 100 aerob olarak prosesi gö-türmek imkansız olduğu için koku sorunu ile karşı karşıya kalınılmaktadır.

* Abiyojen Kokular

Termofil ayrışma 50 - 60 ⁰ C sıcaklıklarda gerçekleşmekte ve bu sırada hem oluşan diğer ara ürünler hem de çıkış aşamasında bulunan organik maddeler parçalanmaktadır. Bu sırada oluşan ürünler üçucu olmadığı için humin maddelerine kondanse olmaktadırlar. Çok az miktarda bir ürün ise uçucudur bu ise koku sorunu yarata-bilmektedir. Prosesein bu aşamasını karakterize eden bir kokusu vardır. Bu ara artan sıcaklıkla birlikte amonyak, aminoasitleri, protein ve karbonhidratlardan oluşan ürünler artmaktadır.

İşlemlerin çeşitli aşamalarına göre çeşitli kokular oluşmaktadır. Her aşamanın kendine özgü kokusu vardır.

KAİM'de oluşan kokuların kontrol altına alınması gerekmektedir. Bunun için işlemler sırasında ve oluştuğu kaynakta kokuların toplanması ve koku arıtma ünitelerinden geçirilmesi gerekmektedir. En ucuz ve basit koku arıtma tesisleri kompostun filtre malzemesi olarak kullanıldığı kompost biofiltrelerinde gerçekleştirilmesidir.

Atıkgaz Arıtmanın Biyolojik Esasları

Fizikokimyasal veya termik yöntemler daha ziyade çok enerji yoğun olmaları, işletme ve yatırm masraflarının yüksek olması nedeni ile alternatif olarak biyolojik arıtmanın üzerinde de durulmaktadır. Atıksu arıtma ve katıatık bertaraf tesislerinde meydana gelen koku sorunlarının giderilmesinde biyolojik yöntemlerden yararlanıl-maktadır.

Kokuya neden maddelerin büyük çoğunluğu organik maddelerdir. Bunlar ve inorganik koku maddeleri mikroorganizmalar sayesinde zararsızlaştırılmakta ve kokudan arındırılmaktadır. Koku maddeleri mineralize edildikten sonra oluşan ürünlerde organizmaların yeni biyomas sentezinde besin maddeleri olarak kullanılmaktadır.

Bu prosesler için gereksinim duyulan enerji de biyokimyasal ayrışma süreçleri sırasında oluşmaktadır ve bu enerji kullanılmaktadır (Bardtke, 1990). Bu ara primer biyolojik ayrışma ve tam biyolojik ayrışma (minerilizasyon) olmak üzere biyokimyasal reaksiyonları ayırmak mümkündür. İlk aşamada zararlı madde zararlı madde özelliğini kayıp etmekte va zararsız hale gelmektedir. Tam ayrışma aşamasında dakarbondioksit ve suya veya inorganik tuzlara kadar parçalanmaktadır.

Bu olaylar normal basınç altında ve 10 ile 50 ⁰C arasındaki sıcaklıklarda olması nedeni ile ne ilave bir enerjiye ne de ilave aşırı masraflı bir teknolojiye gereksinim duyurmamaktadır. Bu nedenle de işletme ve ilk yatırım masrafları çok düşüktür.

Zararlı maddeler önce gaz fazından sıvı faza dönüştürülmektedir. Sıvının içinde bulunan mikroorganizmalara besin maddesi olarak arzedilmektedir. Böylece bu zararlı maddelerin biyokimyasal olarak soğurulması gerçekleşmektedir:

* gaz fazında büyük hacimsel taşınma olayları ( akış olayları )

* gaz ve su fazları arasında difuzyon olayları

* sorpsiyon olayları

* biyokimyasal reaksiyonlar (zararlı madde dönüşümü).

Biyolojik olarak atık gaz arıtılmasında kullanılan ve geliştirilen belli başlı yöntemler İekil 1'de toplanmıştır.

Biyolojik yıkama ve Bıyofiltre yöntemleri günümüzün teknolojisine göre gelişmiş kabul edilmektedir. VDI'nin de çıkardığı yeni teknik yönelgeler bulunmaktadır. (VDI,1985 ve 1989). Membranbiyoreaktör yöntemi ise halen geliştirilmektedir, Hamburg/Harburg'da bu konuda yoğun çalışmalar yapılmaktadır (Kniebusch, M. 1993).

Biyo yıkama yöntemi absorpsiyon yöntemi ile rejenerasyon yöntemlerinin kombinasyonundan ibarettir. Yıkama suyu ile alınan kirleticiler (zararlı maddeler) bir atıksu arıtma tesisinin biyolojik kademesinde mikroorganizmalar tarafından ayrıştırılmaktadırlar. İekil 1'de görüldüğü gibi biyo yıkama yönteminde iki sistem uygulaması vardır: Damlatmalı filtre ve Aktif çamur sistemi. İekil 2' de de bu her iki sistemin çalışma prensibi görülmektedir.

Membranbiyoreaktör sisteminde İekil 3' de görüldüğü gibi esas prensip, membranın gaz ve sıvı fazlarını ayırma işlevini üstlenmesine dayanmaktadır. Ancak membran atıkgaz içindeki zararlı maddeleri absorptif olarak alıp bağlamaktadır. Bu şekilde alıp yığdığı zararlı maddeleri mikroorganizmalara besin maddesi olarak sunmaktadır. Mikroorganizmalar membranın sıvı faz tarafına yığılmaktadırlar. A,İnorganik besin maddeleri sıvı sayesinde mikroorganizmalara taşınmaktadırlar. Membranbiyoreaktör çok zor ayrışabilir zor suda çözünen veya kolay uçucu olan zararlı maddeleri (aromatlar, veya alçak klorlu hidrokarbonları, toluol, xylol, v.d.) ayrıştırabilen mikroorganizmalarla temasa geçirmektedir.

Koku Sorununun Giderilmesinde Biyofiltrelerin Kullanılması

Koku Giderme Yöntemleri

Koku yayan maddelerin etkinliklerini madde içine veya yüzeyine soğurarak, oksitleyerek, termik parçalıyarak, güzel kokulu gazlarla maskeliyerek ve biyokimyasal parçalanmasını sağlayarak gidermek mümkündür.

- Kokulu gazların diğer gazlara yayılması ile koku giderilmesi en tanınmış, bilinen yöntemlerden biridir. Ancak uygulama açısından tehlikelidir. Çünkü diğer zehirli gazlar maskelenebilmek ve tehlike olutturabilmektedir.

- Koku yayan havanın sıcaklığını O₂ vererek 800⁰ - 1200⁰C'ye kadar çıkarmak ve 3 saniye boyunca bu sıcaklıkta işleme tabii tutmak, termik olarak koku maddelerinin yokedilmesini gerçekleştirebilmektedir.

-¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¬

- Biyolojik Atık Gaz Arıtma Yöntemleri -

L¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦T¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦-

¦T¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦+¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¬

- - -

-¦¦¦¦¦¦¦¦¦+¦¦¦¦¦¦¦¦¬ - -¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦+¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¬

-Membranbiyo- - -¦¦¦¦¦¦¦+¦¦¦¦¦¦¦¬ - Biyo yıkama -

-reaktör - - Biyofilte - - -

L¦¦¦¦¦¦¦¦T¦¦¦¦¦¦¦¦¦- L¦¦¦¦¦¦¦T¦¦¦¦¦¦¦- L¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦T¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦-

- - -

-¦¦¦¦¦¦+¦¦¦¦¬ -¦¦¦¦+¦¦¦¬ -¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦+¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¬

-¦¦¦¦¦+¦¦¦¦¬ -¦¦¦¦+¦¦¦¦¬ -¦¦¦+¦¦¬ -¦¦¦+¦¦¦¬ -¦¦¦¦+¦¦¦¦¬ -¦¦¦¦¦+¦¦¦¦¦¬ -¦¦¦¦+¬

-Hortum reak.-Plaka reak. -Kapalı- -Açık - -Damlatmalı -Aktifçamur - -Aktıf-

L¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦- L¦¦¦¦¦¦¦¦¦- -filtre- -alan - -filtre - -havuzu ile - -çamur-

- - -filtresi - - -gazyıkama - -da gazyı. L¦¦¦¦¦T- L¦T¦¦¦¦¦- L¦¦¦¦¦¦¦¦¦- L¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦¦- L¦¦¦¦¦-

-¦¦¦¦¦¦¦¦¦¬ - - -¦¦¦¦¦¦¦¦¬

-Biyoçim - - - -Kompost -

-olutmut - - - -filtresi-

-dolgu - - - - -

-maddesi +¦¦¦¦+ +¦¦¦+ -

- - - - - -

L¦¦¦¦¦¦¦¦¦- - - L¦¦¦¦¦¦¦¦-

- -

-¦¦¦¦¦¦¦¦¦¬ - - -¦¦¦¦¦¦¦¦¬

- - - - - -

-Kompost - - - -Toprak -

-karışımı - - - -filtresi-

- - - - - -

- +¦¦¦¦+ +¦¦¦+ -

- - - - - -

L¦¦¦¦¦¦¦¦¦- - - L¦¦¦¦¦¦¦¦-

- -

-¦¦¦¦¦¦¦¦¦¬ - - -¦¦¦¦¦¦¦¦¬

- - - - - -

-Diğerleri- - - -Torf, -

- - - - -turba -

- - - - -toprağı -

- +¦¦¦¦- L¦¦¦+filtresi-

- - - -

L¦¦¦¦¦¦¦¦¦- L¦¦¦¦¦¦¦¦-

Tekil 1 : Atıkgaz ve kokulu hava arıtılmasında kullanılan biyolojik yöntemler

- Bir yüzeye soğurma yönteminde ise, koku saçan kötü hava bir sıvı ortamla veya su ile ilişkili duruma getirilir. Su ile yıkanması, temas ettirilmesi halinde % 50-60 başarılı sonuç alınabilmektedir. 1 m³ su ile 70 m³ hava arıtılabilmektedir.

- KMn O₄ ile yıkama ise sınır tabakada madde geçiş dengesinin oluşturmasını sağlamaktadır. Ca (0H)₂de yıkayıcı olarak kullanılmaktadır.

- Koku saçan maddelerin mikroorganizmalara, özellikle bakterilere besin kaynağı olarak sunulması ve bu canlılar tarafından parçalanması da mümkündür.

Kompost Biyofiltresi Ve Etki Mekanizması

Biyofitre genel olarak biyolojik aktif kompost veya filtre materyalinden (toprak, v.b gibi) oluşmaktadır. Hava akımı aşağıdan yukarıya doğru biyofiltre kütlesinin içinden geçirilir. Arıtılacak kötü kokulu hava kaynağından emilir, filtre üzerinden geçirilir, osmogen gazlar kütle tarafından tutulur. Bu maddeler mikroorganizmalar tarafından substrat olarak kullanılır. Aerobik koşullarda nihai ürünler olan su ve karbondioksite kadar parçalanır.

Biyofiltre yöntemi için de çeşitli kompostlar kullanılmaktadır. Yaygın kullanılan kompost türleri ise çöp kompostu, odun kabuğu kompostudur. Torf, turba toprağı gibi malzemeler de kullanılmaktadır. İekil 4'de bir biyofiltrenin işleme prensip şeması görülmektedir.

Biyofiltrelerde hacimsel yük 500 m³ atıkhava / m³ filtre dolgu maddesi ve saat veya daha fazla atıkgaz miktarı uygulanabilmektedir.

Federal Çevre Dairesi kokulu havayı çevreye saçarak koku kirlenmesine neden olan tesislerin islahında yapılması gereken çalışmlarda, biyofiltre ile sorunların çözümünde büyük destek sağlamıştır. Jelatin fabrikalarının atık havaları, teknik yağ üretiminde oluşan kokular, yem ve diğer yağ fabrikalarından kaynaklanan atık havalar ve fren ve pedaller için üretilen keçeler sırasında oluşan gazlar hep biyofiltrelerde arıtılmıştır (Yaklaşık 100 000 m³/h ham atık hava bu biyofiltrelerde arıtılmıştır).

Atık hava içinde bulunan maddeler ise genelde aldehitler, fenoller, hidrokarbonlar, alkoller, kükürtlü bileşikler ve klorlu hidrokar-bonlardır. Mikroorganizmaların yardımı ile kükürt giderilmesi konusunda da yapılan çok çalışmalar vardır (Braun, 1987).

Deneyimlere göre ortalama olarak işletme masrafları 0,44 - 0,70 DM/1000 m³ arıtılmış hava, olarak bulunmuştur. Tesis küçük olunca maaliyet yüksek olmaktadır. Atıkgaz debisi < 3000 m³ olması halinde maaliyet 0,70 DM/1000 m³ arıtılmış hava içindir. Alansal yük 100 - 300 m³/m²*h için de aynı maaliyet geçerlidir.

Almanya'da çok sayıda biyofiltre tesisleri işletmeye alınmıştır ve çalışır vaziyettedir. Eskiden sadece kompost tesislerinde ve tarımsal alanlarda kullanılan biyofiltreler, artık diğer kullanım alanları da bulmuştur. Günümüzde endüstriyel alanlarda da kullanılmaktadır (Sabo,1989; Windsperger,1989; Stegmann, 1993).

Sonuç

Özellikle 1990'lı yıllarda sıkılaşan emisyon ve imisyon standartları nedeni ile koku sorunun çözümünde de çok yoğun çalışmalar yapılmıştır. Yeni yeni teknikler geliştirilmiştir ve bu araştırma geliştirme çalışmlarına dünyada devam edilmektedir.

Koku yayan gazların ve/veya aerosollerin biyokimyasal yollarla da etkisizleştirilmesi ve iyice arıtılması mümkündür. Bu yöntem ve tekniği aynı zamanda da ucuza mal olmaktadır (Stegmann,1993).

Kaynaklar

Bardtke, D. (1990) : "Mikrobiologische Vorausetzungen für die biologische Abluftreinigung;" Biologische Abluftreinigung. expert Verlag Ehningen . Herausgeber K. Fischer. S.1ff.

Braun, R. (1987): "Biologische H₂S - Oxidation" Dechema, Int.Tagung in Heidelberg, 24. bis 26. 3. 1987.

Büren, E. (1990) : "Bio-catalytische Abluftreinigung". Entsorgungs-Praxis Spezial Nr. 6, S.13-19.

Erdin, E. und Louis Affoyon (1976):Büsnau Atıksu Arıtma Tesisi Çamur Çürütme Ünitesinde Koku Giderme Pilot Çalışması. Stuttgart-Büsnau.

Erdin, E. und Louis Affoyon (1977):Büsnau Atıksu Arıtma Tesisi Çamur Çürütme Ünitesinde ve Poppenweiler/Ludwigsburg Deponisinde Koku Giderme Pilot Çalışmaları. Stuttgart-Büsnau.

Erdin, E. (1980): Çöp ve Katı Atıklar Kurs Notları. E.Ü. İnşaat Fakültesi Matbaası Bornova/İzmir.

Erdin, E. (1980): Katı Artık Ürünü Kompost İle Koku Giderilmesi. Kimyagerler Derneği . İzmir İubesi Konfernası 15.03.1980. Talatpaşa Bulvarı 17/1 Alsancak.

Erdin E. 1982: Koku Sorunu. Mesleki ve Teknik öğretim dergisi sayı 347-348, sayfa 24-28, Ankara.

Fischer, K. et al (1990) : "Biologische Abluftreinigung". Entsorgungs-Praxis Spezial Nr. 6, S.9-13.

Stegmann, R. (1993): Hamburg / Harburg Teknik Üniversitesinde Katı Atık ve Kent Tekniği Bölümünde Ağustos ve Eylül 1993 aylarındaki kişisel görüşmeler. (Biyofiltre + yıkama yöntemlerinin kombinasyonu ile koku giderilmesi).

Bardtke (Prof. Dr.) ile Stuttgart Üniversitesinde 1990 ve 1992 yılınde kişisel "Biyofiltre" hakkında görüşmeler.

Sabo, F. (1988) : "Betriebserfahrungen mit einem Biofiltersystem zur Reinigung lösemittelhaltiger Abluft" 3. Fachtagung - Abluft/Abwasser/Abfall- Frankfurt/Main 17./18.Oktober 1988.

Windsperger, A. (1989) : Einsatz biologischer Verfahren zur zur Reinigung lösemittelhaltiger Abgase" GIT Supplement1/89 Umwelt S.24

VDI 3477 (1989): "Biologische Abgas-/Abluftreinigung Biofilter" VDI-Richtlinie,Entwurf.

VDI 3478 (1985): "Biologische Abgas-/Abluftreinigung Biowaescher" VDI-Richtlinie.

Şekil 2 : Biyolojik yıkama yönteminin iki alternatifi: Damlatmalı filtrede yıkama yöntemi ve aktif çamur sisteminden sonra yıkama yöntemi

Püskürtme hattı Temiz gaz Atık gaz Pompa çukuru Damlatmalı filtre

Çarpma yüzeyleri Havalandırmalı

Aktif Çamur Sistemi

Tekil 4 : Biyomembran yönteminde prosesler (d=membran yoğunluğu, ?₁,?₂ sınır tabaka kalınlığı); 1.) Gaz taneciklerinin sınır tabakaya iletilmesi

2.) Gaz taneciklerinin sınırdan membrana geçmesi veya geri dönmesi

3.) Gaz taneciklerin soğurulması ve membrandan dış yüzeye taşınması

4.) Dış yüzeyden desorpsiyon/adsorpsiyon ve adapte olmuş mikroorganizma topluluğuna taşıma (difuzyon)

5.) Gaz taneciklerinin mikroorganizma metabolizmasında değerlendirilmesi

Gaz faz Sıvı faz

Şekil 3 : Bir biyofiltrenin alan biyofiltresi şeklinde inşaası

Filtre malzemesi Temiz gaz Atık gaz

Havayı filtre yatağına dağıtma sistemi

Şekil 5 : Bir biyokatalitik atıkgaz arıtma tesisinin yöntem işlem akışının şeması

Filtre malzemesi Temiz gaz Atık gaz

Havayı filtre yatağına dağıtma sistemi

Absorbant Eğik yataklı

durultucu

Hydrolift reaktörü Presli hava Asit Kostik (baz)

Taze su

Mikrobiyolojik ayrışma Organik madde Oksijen Karbondioksit Su

Tekil 6 : Bir biyolojik ayrışmanın basitlendirilmiş anlatımı

Şekil 7 : Bir biyolojik ayrışmada mikroorganizmanın yerleşmesi için kullanılan bir taşıyıcı maddenin şeması

Oksijen Sadece oksijenin Sadece oksijen, küçük

girebileceği saha adsorbantların, ve Exo-

enzimlerin girebileceği

saha

Sadece oksijen,

adsorbantların, ve Exo-

enzimlerin girebileceği

saha

Mikroorganizmalar Exo-enzimler

Şekil 8 : Regeneratif nihai yakmanın akım şeması

Filtre malzemesi Temiz gaz Atık gaz

Havayı filtre yatağına dağıtma sistemi

Absorbant Eğik yataklı

durultucu

Hydrolift reaktörü Presli hava Asit Kostik (baz)

Taze su

Mikrobiyolojik ayrışma Organik madde Oksijen Karbondioksit Su

Soğutma Soğutma Isıtma Isıtma İletici İletici Yakıt Yakıt

Reaktör odası Reaksiyon odası Reaksiyon odası Isı taşıyıcı Isı taşıyıcı

Isı taşıyıcı-Resiklajı

Temiz gaz Atık gaz Yakıt