Konut İnşaat Alanları İçin Çevresel Etki Değerlendirilmesi
Hızlı kentleşme nedeni ile yeni konut ve yerleşim alanları imara alınmakta ve açılmaktadır. Günümüz de artık gün geçtikce artan Çevre Bilinci nedeni ile bu tür yeni yerleşimler ve inşaatlar için de "Çevresel Etki Değelendirme " Raporu istenmektedir. Ülkemizde bu durum söz konusu olmamasına rağmen, gelişmiş ülkelerde artık bu konudaki ÇED'e de önem vermektedirler. Örneğin Kuşadasında son günlerde çok tartışılan TARİİ arsasına ne yapılmalı konusunda da mutlaka ÇED yapılmalıdır.
Buna göre yeni yerleşim yeri peyzajı, doğal dokuyu ne derece etkileyip etkilemediği önceden bilinmeli ve önkestirilmelidir. Kentsel ekosistemi ve ekolojik dokuyu, değerleri korumak gerekli olabilmektedir. Ve hatta iyileştirmek bile zorunlu olabilir. Suyu ile, toprağıile, havası ile ve tüm canlıları ile etrafımızda nadir olan, nadir bulunan ekolojik nişe ( köşeler) bulunabilmektedir. Günümüzdeki Çevre Mühendisleri, Çevreciler ve bir sürü Çevre Gönüllüleri yetiştiren dünyasında artık her eylem ve iş tamamen tesadüfe bırakılamaz. Bu nedenle de ÇED'siz kentleşme ve yapılaşma olamaz ve olmamalıdır.
Genel de bu durumda aşağıda sıralanan "Çevre Kalitesi Kriterleri" göz önünde bulundurulmalıdır :
- İnşaat sahasında konutlardan dolayı meydana gelebilecek ekolojik baskıya fırsat verilmemelidir,
- Ekolojik denge sağlıklı hale getirilmeli ve korunmalıdır,
- Ve hatta başlangıç koşullarına göre ekolojik dengeler ve değerler , çevre kalitesi daha da iyileştirilmelidir.
- Yağışların aşırı yüzeysel akışageçmesine fırsat verilmemeli ve engellenmelidir,
- Bütün yollar, kaldırımlar,parklar, yeşil alanlar kentsel alanlar su bilançosuna , bilançolarına olumlu etki yapacak şekilde olmalıdır.
- Kentlerde kumdan hazırlanmış tesviyesi yapılmış düz zeminler üzerine parke taşlar yerleştirilmelidir. Böylece yağan yağmur suyunun parkeler arasından ve kumun üzerinden toprağa sızması sağlanmalıdır. Kumda da , az da olsa kirlenmiş olan yağmur suyu arıtılmakta ve topraktan sızmaktadır.
- Binaların neden olacağı iklimsel değişikler yeşil mekanlar yaratılarak dengelenmelidir. Orijinal bitki dokusuna da dokunulmamalıdır.
- Doğal denge ve peyzaj görünümü uyumlu bir şekilde korunmalıdır.
Kentdeki Değişimlerin Belirlenmesi
- Kentleşme ve bunun doğal sonucu olan yapılaşma nedeni ile meydana gelen değişiklerin kollanması ve sürekli olarak izlenmesi gerekmektedir :
.. Betonlaşma derecesi ( betonlaşmış alanlar:betonlaşmamış alanlar)
.. Kullanım yoğunluğu (intenzif kullanılan çim sahası:ekstensif kullanılan vejetasyon sahası)
.. Yetil mekanlar ( intaat kütlesi : vejetasyon kütlesi )
.. Kanalizasyona atıksuyun verilmesi
.. Arazinin eğimi ve bunda olabilecek değişikler (kazı ve dolgu nedeniyle), Yamaçlarda :
.. Toprak hareketi ( arazide yukarıya çıkarma veya aşağıya indirme), .. Destek duvarlar (arazideki kaymaların önlenmesi ve durdurulması).
* Yapılaşma nedeni ile yapılması zorunlu hale gelen yollar nasıl örtülenecektir, kaplanacaktır ? Bu işe göre de bir değerlendirme mutlaka yapılmaldı mı ?
Değerlendirmede dikkate alınabilecek hususlar aşağıdaki gibi olabilir :
- Çatıların üstünde topraksız örtü var,
- Asfalt, beton kaplama,
- Poröz asfalt,
- Arnavut kaldırım taşları,
- İri aralıklı mozaik taşları,
- Su tutan örtüleme,
- Yetil refujlu çakıl yollar,
- Kolonlar üzerinde çatısı yeşil binalar,
- Yapay olarak su toplama havuzları , v.b. var mı ?
- Hiç bir şekilde etkilenmemiş doğal toprak ve su ortamları ,
- v.b.
Bu sözü edilen örtülenme çeşidine bağlı olarak bir değerlendirme puantajı 0,0 'dan 1,0 'e kadar yapılabilir. 1,0 en iyiyi, 0,0 ise en kötüyü ifade edebilir.
Toprak değer sayısı (TDS), toprak foksiyonu sayısı (TFS), ve yeşil hacim sayısı (YHS) gibi kentsel ekosistem değişim değerlendirme sayıları üretilebilir.
Bütün bu sayıların değerlendirilmesi sonucunda, başlangıç durumuna göre , neler yapılması gerektiği konusunda kararlar alınabilir . Yeni planlar yapılabilir.
Gereğinde örneğin yeniden ağaçlandirma, yeşillendirme söz konusu olabilir ve şart koşulabilir. Böylece yeşil hacim sayısı artar.
Kentleşme ve yerleşimler nedeni ile zorunlu yapılaşmadan dolayı ortaya çıkan gerçek durumdaki etki ilişkileri ve en azından istenen ve beklenenlerin ortaya konulması gerekmektedir.
Gereksinim duyulan konut inşaatı nedeni ile kişi başına düşen alan ihtiyacı, ve de esnaf, sanayii , ticaret v.b. gibi faaliyetler nedeni ile ihtiyaç duyulan alan gereksinimi ortaya konulmalıdır.
Tablo : Ekolojik Yük Analizini Belirleme Verileri İçin Bir Örnek Çizelge
------------------------------------------------------------------------------
Modul Submodul Faktör İndikatör
(Çevresel ortamlar)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hava/İklim - Yağış miktarı
- Nisbi nem
- Sıcaklık
EKOLOJİK - Rüzgar yönü
- Gürültü emisyonu
- Zararlı madde emisyonu
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Su - Yüzeysel suların zararlı
denecek kadar bozulması
- Yeraltısuyunun durumu
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ÇEVRE Toprak - Toprak kalitesi
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Doğa/Peyzaj - Manzaranın relyefi,
topoğrafyası
- Doğanın canlı ve cansız
unsurlarının sınıflandırılması
- Doğal potensiyel bitki
örtüsü
- Reel bitki örtüsü
- Fauna durumu,
türleri ve sayıları
- Tarım, orman, balıkcılık
durumları
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
İletişim/Boş zaman - Boş zaman aktivitesi
- Boş zamanı iyi değerlendirmek için
Sosyal yapılmış alt yapı tesisleri
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konaklama yerlerinin
çevresi
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Estetik durumu ve - Doğayı tahrip eden ve bozan tesisler
görünümü - Düzensiz atık atma ve boşaltmalar
- Düzensiz dağ ve kaya patlatmaları
- Geliti güzel orman kesimi ve
ağaçlandırılması
Çevre - v.d.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------