Hızlı nufus artışı , artan bu nufusa iş yeri temini ,insanların yaşam düzeylerini artırmak için sanayileşmenin vazgeçilmez olduğunun anlaşılması ve kabul edilmesi ülke genelinde sanayii yatırımlarının artmasına neden olmuştur. Aynı artış hızı ile Kemalpaşa ve Ankara asfaltının sağı solu sanayii tesisleri ile kaplanmıştır. Tarımsal ekosistemden sanayii ekosistemine geçilmiştir. Bu bir evrimleşme miydi? Yoksa önceden "Çevresel Etki Değerlendirilmesi" yapılmadan sanayiileşmenin bir bedeli miydi ? 1960 'lı yıllarda başlayan sanayii türü yatırımın sayısı günü- müzde 120'yi bulmuştur. Bu sanayiilerden gelen kirlilik yükleri doğal özümleme veya sönümleme sınır değerlerinin üzerinde midir? Hangi sanayii türleri vardır ve bunlardan hangi çeşit gaz, sıvı ve katı atıklar ortamlara saçılmakta su, toprak ve hava kirletilmektedir. Kirleticilerin ortamlar arası taşınımı nasıldır ? Beslenme zincirine geçiş söz konusu mudur ? Hangi madde , hangi miktarda geçmektedir ve potansiyel tehlikesi nedir? Bir zamanlar çok berrak su akıtan Nif Çayı , bugün bir ressamın yağlı boya tablosunu andırmaktadır.Bunun da başlıca nedeni ,138 sanayii kuruluşundan ancak 39'zunda atıksu arıtma tesisinin bulunur olması ve bunların da iyi işletilmeyişidir. Sulama suyu sıkıntısı nedeni ile yaz aylarında her türlü tehlikeli kimyasal maddeleri içeren atıksuların veya Nif çayı sularının sulamada kullanılması toprakların da kirlenmesine neden olmuştur. Bu kirli sular Gediz'e akarak onun da kirlenmesine neden olmaktadır.

Aslında Kemalpaşa Ekosisteminde faaliyet gösteren tarımsal vaya sanayii kuruluş-larının hammadde girdileri ve atık madde çıktıları açısından mutlak ve ciddi bir şekilde kontrol altında tutulmaları gerekmektedir. Çok büyük bir çalışma grubu tarafından araştırılarak gerçek anlamda incelenebilecek olan bu Kemalpaşa Ekosis-temi hakkında ön çalışmalar yapılmış ve bazı veriler toparlanmaya ve/veya bazıla-rı da oluşturulmaya çalışılmıştır. Türkiyemizde yok olan bir çok irili ufaklı gü-zelim ekosistemlere Kemalpaşa küçük bir örnektir.

İzmir, Ankara, İstanbul, Kemalpaşa vb. gibi kentlerimizde kentleşen, büyüyen Türkiye ile birlikte çok sayıda yeni yeni peyzaj alanlarının arazilerin inşaat sahası olarak kullanımı arttı. Zeytincilik, çam ormanları veya diğer ağaçlıklar; bahçeler yavaş yavaş ortadan kalktı. Kalkmaya da devam ediyor. Büyümenin ve or-tamların bozulmasını veya dönüştürülmesini bir nedeni de populasyon dinamiğidir. Bunun getirdiği ek ihtiyaçlar ve bu ek ihtiyaçların ilave sorunları eklenik olarak sürüp gitmektedir. Nufuzumuzun kontrolu, sağlıklı bir mekanda ve ekolojik ortamda yaşıyor nufus oluşturmak çok daha fazla önemlidir. Kemalpaşa da bu olgulardan nasibini almıştır.

Kemalpaşa İzmir ili sınırları içinde, İzmir'in doğusunda ve 29 km. uzağında bir ilçedir. İlçenin yüzölçümü 659 km²'dir. Batısında İzmir, kuzeyinde Manisa Kuzey-doğusunda Turgutlu, güneyinde torbalı vardır

Metemorfik dağlık kütle ve geç devirde oluşan alüvyonlu ova olarak iki başlıkta incelenebilir. Ova, Küçük Menderes ile İzmir Havzaları arasında kalan platodur. Doğuya doğru uzanan Boz Dağlar, başkalaşım ve katılaşım kaynaklarıdır. Gnays ve mermerler baţta gelir.

Nif Dağı yamaçları, uzun jeolojik devreler boyunca yüksekten kopan parçaların birikmesiyle ve yerinde çimentolaşıp katılaşmasıyla oluşmuş, orta sıcaklıkta bir zemin şeklindedir. Karayolları altındaki bölgeler ise, deretortusu yamaç dökün-tüsü ve diğer etkenlerle oluşan zayıf zemindir. Bu bölge genellikle kalker, çakıllı toprak ve kumlu kilden ibarettir. Yörede iki ana yönde gelişen faydalan-malardan yaşlı olanı kuzey-güney, genç olanı doğu-batı uzanımındadır. İlçe genellikle yer kayması olmasına karşın I.derecede deprem kuşağı içindedir. Yamaçlar ve kaya üstleri sağlam, diğer bölgeler dolma olduğundan sakıncalıdır.

Kemalpaţa yöresi, makroklima tipleri bakımından akdeniz iklim tipine girer.Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Sıcak devre tropikal, soğuk devre polar kökenli hava kütleleri etkisindedir. Yörede iklim, konumundan dolayı İzmir 'e göre biraz serttir. Sıcaklık 2-5° C farklılk gösterir. Kar ve don olayı çok na-dir görülür. Yılın onbir ayında, aylık ortalamalar itibarıyla hakim olan rüzgar güney-doğudur. Ortalama yağış 1136,8 mm'dir. Zemin don derinliği 5 cm'dir.

Yörenin su kaynakları yeraltı ve yer üstü olarak ikiye ayrılabilir. En önemli su varlığı olan Nif Çayı, Ulucak Köyünden doğar ve doğu-batı yönünde ovayı boydan boya geçerek kuzeye dönüp Gediz Irmağına karışır. Nif Dağı eteklerinden akan bir-çok derecik tarafından beslenir. Bunların bir kısmı, yazın kurumaktadır. Nif Çayı'na başlıca iki dere katılır, Sofular ve kayrak. Çay Ulucak Köyü civarında, Çiçekli ismini alır. Yöresel dereciklerden bazıları, Armutlu, Bağyurdu, Köplüce, Soğukpınar, Savandağ, Ortabent ve Hilal'dir. Karayolunun kuzeyinde kalan düzlük-lerde, 3-5 metre derinliklerde yeraltısuları vardır. Soğukpınar Camii İçinde bir pınar bulunur. Yamaçlarda, sızıntısularına rastlanır. Vadinin güneyinde ilçenin içmesuyu ihtiyacını karşılayan Başpınar Kaynağı vardır.

Ovadaki yeraltısuyu ve Soğukpınar Camisindeki pınarın suları, kirlenmiş ve içil-mez durumdadır. Dereiçi'ndeki yamaç kaynakları içime uygundur. Dere içindeki kaynakların oluşumu, tabanda filis, üzerinde kireç taşı ve onun üzerinde yeralan çakıl, moloz malzemeyle oluşmuş olan jeolojik yapı ile ilgilidir. Yağış suları, kireç taşları içinde gelişen karstik kanallar boyunca ilerlerler. Tabandaki geçi-rimsiz filis ile bunu üstleyen kireç taşı dokunağında bulunan faylar boyunca ilerleyerek yüzeye çıkar ve vadinin her iki yanında yamaçları oluţtururlar.

Kemalpaşa'nın ilk imar planı 1954 yılın da onaylanmıştır. Bu imar planı zamanla yetersiz kalmıştır. Hali hazır harita çalışmaları 1977'de, yeni imarplanı 1981'de onaylanmıştır. Planda Turgutlu-İzmir yolu çevresindeki gelişmeye uyulmuş ve tarı-ma elverişli olmayan alanlar iskana açılmıştşır. Burada ovada gözlenen gelişmele-rin etkisi ile bir kısım tarıma elverişli toprakta plana dahil edilmiştir. İmar planı tümüyle iskan edilmiş değildir. Parseller 200-300 m² civarındadır. İlçenin yerleşik konut alanı 50 ha, gelecekteki gelişmeler için ayrılan konut alanı 37 ha olup toplam 87 ha'lık konut alanına sahiptir.

* Orman ve bataklık........37.916 ha (% 57.40)

Kemapaşa'da Cumhuriyet dönemi ile birlikte nüfus artışı başlamıştır. İlk yıllarda yavaş olan artış 1955 yılından sonra hızlanmış, 1970 yılından sonrada sıçramalar görülmeye başlamşıtır. Bu durum sanayileşme ve bereberinde gelen göç hareketleriyle açıklanabilir. Nüfus yapısındaki bu değişime bağlı olarak, kentin soyal, ekonomik ve fizik yapısında da önemli değişiklikler ortaya çıkmıştır.

Yeni yerleşim alanlarının oluşması kentsel ekosistemde bazı değişiklikler yap-maktadır. Örneğin kente ortalama sıcaklık artmakta, ortalama rüzgar hızı azalmak-ta, buna karşın da türbülanslı ve girdaplı akımlar oluşmaktadır. Kent havasındaki yüzlerce kimyasal madde bileşenleri, toz duman vb. değişkenler ekosistemin kali-tesini, üretkenliğini etkilemekte ve değiştirmektedir. Bu kadar iç içe oluşan sorunların bir araya gelmesi ile şehir ve toplum sağlığını kontrol etmek de zor-laşmaktadır. Havanın aşırı kirlenmesi suların çeşitli hastalıklara neden olacak mikroorganizmaları taşıması, nüfus artışı ile oluşan yoğun trafik ve gürültü şehir yaşamını olumsuz yönde etkiliyecek fiziki hastalıkların yanı sıra psikolo-jik sorunlarıda beraber getirecektir. Bilhassa hızlı fonksiyon değişikliklerine maruz kalmış yörelerde yok olan yeşil alanların ardından oksijen dengesindeki değişiklikler sağlıksız bir ortam oluşmasını hızlandırmaktadır. Kentsel ekosis-temlerde doğa ile tekniği iyi bir şekilde entegre etmek gerekmektedir.

-Çevre korumak için gerekli tüm önlemleri genis kapsamlı ve anlamlı bir ekilde ele almak gerekir, -Ekolojik alt yapının oluşturulması lazımdır. -Mekan planlamasında teknoloji yoğun uygulamalara geçişte sosyo-psikolojik insancıl unsurları dikkate almak gerekir, -Kentin geçmişini yansıtan dokulara da zarar vermemek çok önemli bir husustur, -Kent mimarisi ile doğal görünüm arasında bir uyum sağlamak çok yerinde olur.

Bugün ülkemizde kentsel ve kırsal yerleşim yerlerinin seçiminde, mühendislik yapılarının evsel ve endüstriyel yerleşim alanlarının planlanmasında yerbilimci-lerinin özelliklede mühendislik jeolojisinin etkili katkısı sağlanamamaktadır. Toprak ve kaya türlerinin özellikleri, zemin koşulları, klimatolojik koşullar, yüzeysel ve yeraltı suları, yer kaymaları, depremsel etkinlik, korunması gereken doğal güzellikler, maden yatakları, hammadde olanakları, enerji temini,atıkların uygun bir şekilde atılması gibi konular doğrudan doğruya yerbilimlerini ilgilen-diren konulardır. Bunlardan kaynaklanan sorunlar ise ancak yerbilimlerinin ceşit-li dallarında ceşitli yöntemlerin uygulanması ile cözümlenebilir ve bu konularda plan yapanlara yardımcı olacak veriler sağlanabilir.

Mühendislik ve çevre jeolojisi adları altında yapılan çalışmalar asrımızın ikinci yarısından itibaren önem kazanmaya başlamıştır. Kentsel ve kırsal alanların planlanmasına yardımcı olacak değişik ölçekli haritalar "Mühendislik Jeolojisi Haritaları" veya "Arazi Kullanım Potansiyel Haritaları" adları altında üretilmiştir. Bu tür çalışmalar ülkemizde ilk defa MTA Genel Müdürlüğünde 1975 yılında "Ankara Metropoliten Alanı Arazi Kullanım Potansiyeli" projesi ile başlatılmıştır. Bu tür projelerin temel amacı, üzerinde kentlesmenin oluşacağı alanın potansiyelini, korunması gereken doğa kesimlerini ortaya koymak, kurulacak olan tesislerin, yapılacak olan yolların mevcut potansiyele zarar vermeyecek şekilde planlanmasını ve bunun için tercih sıralarını ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca kentsel ve kırsal alanların planlanmasında etken olabilecek jeomorfolojik unsurların, yerleşme ve tarım alanlarına elverişliği bakımından toprak cinsleri dağılımlarının, kayaların fiziksel ve kimyasal özelliklerinin, yeraltısuyunun durumu ve kirlenme nitelikleri, yapı malzemesi kaynakları, mikroklimatolojik veriler, depremsel etkinliğin saptanması da amaçlar arasındadır.

Tüm bu bilgilerin ortak yorumundan, arazi kullanımı, çevre koruması ve yerleşime yönelik sağlıklı imar planları yapılabılır. Yeni alanlar konut veya herhangi bir amaçla yapılaşmaya açılmadan önce de mutlaka bir "Çevresel Etki Değerlendiril-mesinin " yapılması gerekmektedir. Yerleşim ve konut alanları için yapılması gereken böyle bir ÇED aşağıdaki konuları kapsamalıdır:

Buna göre yeni yerleşim yeri peyzajı, doğal dokuyu ne derece etkileyip etkileme-diği önceden bilinmeli ve önkestirilmelidir. Kentsel ekosistemi ve ekolojik doku-yu, değerleri korumak gerekli olabilmektedir. Ve hatta iyileştirmek bile zorunlu olabilir. Suyu ile, toprağıile, havası ile ve tüm canlıları ile etrafımızda nadir olan , nadir bulunan ekolojik nişe ( köşeler) bulunabilmektedir. Günümüzdeki Çev-re Mühendisleri , Çevreciler ve bir sürü Çevre Gönüllüleri yetiştiren dünyasında artık her eylem ve iş tamamen tesadüfe bırakılamaz. Bu nedenle de ÇED'siz kent-leşme ve yapılaşma olamaz ve olmamalıdır. Hele turistik potansiyeli çok yüksek Bodrum ve Yarımadası gibi bir beldemizde bu hiç ihmal edilmemelidir.

- Kentlerde, kooperatif ve turistik tesis alanlarında kumdan hazırlanmış tesviyesi yapılmış düz zeminler üzerine parke taşlar yerleştirilmelidir. Böylece yağan yağmur suyunun parkeler arasından ve kumun üzerinden toprağa sızması sağlanmalıdır. Kumda da, az da olsa kirlenmiş olan yağmur suyu arıtılmakta ve topraktan sızmaktadır.

- Turizmin gelişmesi, tesislerin ve yerleşim alanlarının artması ve bunun doğal sonucu olan yapılaşma nedeni ile meydana gelen değişiklerin kollanması ve sürekli olarak izlenmesi gerekmektedir :

* Yeţil mekanlar ( inţaat kütlesi : vejetasyon kütlesi )

* Değişimlerin Belirlenmesi

Değerlendirmede dikkate alınabilecek hususlar aşağıdaki gibi olabilir :

- Yapay olarak su toplama havuzları , v.b. var mı ?

Bu sektörel faaliyetlerin toprak/ su/ hava/ biyota iliţkilerine etkileri; iyileţme ve/veya kötüleşme olgusunun tesbiti gibi detayında çok kompleks bir sistemi kapsamaktadır. Bu kompleks sistemin analizi ise çok iyi bir araştırma altyapısına ve interdisipliner araştırıcı ekibine ihtiyaç duyurmaktadır.

.. bodrumlar

. kanalizasyonlar ve fosseptik çukurları

.. balkon

.. kent merkezleri

.. eski kent bölgeleri

.. yeni kent bölgeleri

.. sanayii çekirdekleri, bölgeleri

.. parklar, yeşillendirilmiş kent alanları

.. botanik bahçeleri

.. zooloji bahçeleri

.. çiftlikler, bahçeler

.. kuru alanlar, otlu alanlar

.. ev bahçeleri

.. seralar

.. çalılar, rüzgar ve ses gürültü engelleme bitkileri, çitler

.. moloz ve enkaz depolama yerleri

. limnik ( göl) habitatları

.. akarsu

.. kanal

.. durgunsu ( göl , park havuzu, gölü v.d. )

.. en küçük yüzeysel su alanları (yağmursuyu iletim olukları,kanalları, v.d.)

Yeni habitatların (yetişme yerlerinin, yerleşim alanlarının, yurtların, yatakla-rın ) oluşması, bir bakıma bazı mevcut türlerin yaşam koşullarını kötüleştirmiş-ken, bazılarının iyileştirdiği gibi, hatta yeni türlerin yerleşmeşine ve gelişme-sine de olanak hazırlamıştır. Böylece de kentsel ekosistemde populasyon açısından azalmaya karşın türce zenginleşmeye rastlanmaktadır. Örneğin kentde ortalama sı-caklık artmaktadır, ortalama rüzgar hızı azalmaktadır, buna karşın da türbülans-lı, girdaplı akımlar artmaktadır. Kent havasındaki yüzlerce kimyasal madde bile-şenleri ve toz, duman v.d. değişkenler ekosistemin kalitesini, üretkenliğini etkilemekte ve değiştirmektedir. Bu değişimlerin etkilerini detaylı bir flora ve fauna çalışmalarını sürekli olarak yürüterek ortaya koymak mümkündür.

- kent mimarisi ile doğal görünüm arasında bir uyum sağlamak çok yerinde olur.

- kentsel ekosistemlerde ekolojik dengeyi korumak için doğal enerji girdisi dışında, sürekli teknik olarak üretilen enerjiyi vermek gerekmektedir.

Gerek bitkiler gerekse de hayvanlar çeşitli komplike madde sentezleme yetene-ğine sahiptir bu maddeler besin maddesini görevini görebildiği gibi zehir olanı da vardır. Chinin , Nikotin gibi toksik maddeler ve 0.5 gram insan için öldürücü dozdur. Botulinis-toxini de insana 0.000002 mg'lık miktarı ile bile toksik etki yapmaktadır. Nitrosaminler Aspergillus fluvus'un oluşturduğu Aflat'0xin kanserojen etkisi olan maddelerdir.

Kimyasal maddelerle ister istensin ister istenmesin beraber yaşanma zorunluğu vardır. Bu temas ve ilişki istek içi veya dışı olabilir. Örneğin bir ilacın alınması istek çerçevesinde gerçekleşirken hastalığın iyileştirilmesi amaçlan-maktadır, ve doktorun verdiği dozu aşmamalıdır. Solunum ve deri yolu ile bu kimyasal maddeler insanın bünyesine geçmektedir. Yasal önlemlerle bu maddelere karşı korunmak, korumayı sağlamak mümkündür. Canlı organizma ile temas eden kimyasal maddeler bir yandan organizmaya etki eder. (Toksikodinamik), diğer yandan da bu kimyasal maddelerin organizmalar tarafından alınması,yapılması ve ifrazı sözkonusudur. (Toksikokinetik).

Kimyasal maddenin eliminasyonu idrar veya safra sıvısı yolu ile gerçekleşmek-tedir. Bünyeden çabuk atılan zehirli maddelerin etki süresi az olduğu için zararsızlaşmıştır. Uzun süre beklemesi halinde ise olumsuz etkisi görülebilir:

Kimyasal maddelerin zarar verdiği organlar ise karaciger, böbrek, kan, merkezi sinir sistemidir. Kullanılan kimyasal maddeler ise tarımsal mücadele ilaçları çözücüler ve dezenfeksiyon maddeleri vs. Biyolojik etkisine göre de kansorejen veya mutejendir. Fiziksel olarak gaz veya toz halindedir. Kimyasal olarak anilin türevleri klorlu hidrokarbonlar diye ayrılabilir; Genel kriterler açısından da hava kirleticileri işyeri maddeleri, gıda maddelerindeki kalıntılar; gibi ayrılabilir.

Kimyasal maddelerin organizmalar üzerindeki etkileri canlı tarafından alını-şından, onda tepki uyarmasından, direnç göstermesinden, dışkılaması ve genetik yapısında değişikliklere sebep olmasına kadar çeşitli boyutlarda düşünmek mümkündür Örneğin % 0.1-0.5 oranında karbonmonoksit gazı hemoglobinin oksijen almasını engellemeye ve insanı öldürmeye yetmektedir. Çünkü karbonmonoksitin iki değerli demire olan affinitesi oksijeninkinden üçyüz kat daha fazladır. Siyanür ise üç degerli demir ile sabit kompleksler oluşturmaktadır. 0.15-0.25 gram potasyum siyanür; ve havadaki % 0.018 -0.027 siyanür asiti konsantrasyonu öldürücü doz veya konsantrasyon etkisi göstermektedirler.

Kemalpaşa'nın bozulan tarımsal ekosistemini korumak, geliştirmek ve iyileştirmek için yapılacak tarımsal faaliyetlerde çevreci yaklaşıma çok önem vermek gerekmek-tedir. Bunun için de ekonomiyi ekoloji ile uzdaşlaştırmak lazımdır. Birim alandan elde edilecek ürün miktarlarını arttırırken uygulanacak sulama, gübreleme, tarım-sal savaş,toprak işleme ve iyileştirme gibi teknikler de çevreye olumsuz etki yapmayacak araç, gereç,madde ve uygulama yöntemlerini seçmekte yarar vardır. Sonuç da canlıların sağlığı özellikle insanın sağlığı söz konusu olduğuna göre, buna önem vermek gerekir. Biyodinamik (doğal ve natürel üretim ţekli) yöntemlere de ilerde daha fazla önem verilebilir.

Entegre edilmiţ bitki yetiţtirmede ekonomi ile ekoloji bir birinin karşıtı değil, uyum içinde olan bir bütünün yarı parçalarıdır. Bitki yetiştirmek için nelere ihtiyac vardır ?

- Bir yere , bir ortama bu toprak olabilir,

- Bitki besin maddelerine,

- Bitki korumaya,

- Topraktaki eksik suyu tamamlamaya .

Toprağın hemen üst kısmı mulş diye adlandırılan ot, yaprak v.b. gibi kalıntılar-dan oluşan tabakadır. Bunun altında ayrışma ve parçalanma olaylarının yoğun oldu-ğu çürüme tabakası vardır. Bu tabaka yaklaşık olarak 5 cm kalınlığındadır. Burada mantar ve küçük hayvancıklar çok miktarda bulunur. Bunun altında mikroorganizma-ların, azot bakterile, alglerin, kök mantarlarının çok yoğun olarak bulunduğu 20 - 30 cm kalınlığında humus tabakası vardır. Humus tabakasından sonra da mineral toprak tabakası gelmektedir. Mineral maddelerin oluşmasına neden olan ana kayaç. Bunun derinliği ise 2,5 m 'ye kadar gidebilir. Solucanlar da aktiviteleri ile bu tabakaları birbirlerine bağlar ve toprağı gevşetirler.

Tarım yapılan tarlalarda bitkiler aynı yere münavebe sistemine göre dönüşümlü o-larak ekilir. Bunun ana nedeni bir bitki türüne musallat olan hastalık yapıcının sınırsız üremesine meydan vermemektedir. Onu şaşırtıp, yapay bozulan ekolojik koşullarda azalmasını telef olmasını sağlamaktır. Sağlıklı bir ekolojik dengeyi kurmak korumak ve geliştirmektir ana amaç.

Bitkiler sıcaklık, ışık, hava ve su gibi ana ihtiyaçlarının yanı sıra, bitkiler besin maddelerine de gereksinim duyarlar. Dengeli bir şekilde besin maddesi ihtiyacı karşılanan bitkiler, kendilerini zararlılara karşı korumak için de yeterli bağışıklık elde edebilirler. Bitkiler bazı besin maddelerini gaz şeklinde yaprak yolu ile alırken büyük bir çoğunluğunu kökler ve su yardımı ile çözünmüş olarak almakta ve güneş ışığı, klorofil yardımı ile de şeker, nişasta, yağ ve protein gibi maddelere sentezlemektedir. Bu asimilasyon ürünleri yaprakların, çiçeklerin ve meyvelerin oluşturulmasında kullanılmaktadır. Fotosentez sırasında karbondioksit alınmakta ve oksijen verilmektedir.

WHO/FAO verilerine göre insan günde 3,65 mg/kg vucut ağırığı dozunda nitrat alabilir. Bu da 70 kg ağırlığndakbir insan için 255,5 mg nitrat demektir. Nitrat yolu ile akut zehirlenme sözkonusu değildir. Nitratın büyük bir kısmı kalın barsağın üst kısmında emilmekte ve % 85' inden fazlası böbrekler, % 2' si dışkı yolu ile dışarı atılmaktadır. Ancak nitratın nitrite dönüşmesi yolu ile zehirli-lik beklenebilir. Bu dönüşümü gerçekleştirebilecek koliform bakterileri, Clostri-die, Vibrione, Staphylokokke ve Streptokokke'lar gibi çok sayıda aerob mikroorga-nizmalar vardır. Nitratı nitrite dönüşterecek mikroorganizmalar insanın ağız boşluğunda çok miktarda bulunmaktadır. Bu nedenle ağız hijyeniği çok önemlidir.

Son yıllarda intenzif tarım tüm dünyada yayıldıktan ve arttıktan sonra yüzeye yakın yeraltısularının kalitesi ve içerdikleri çözülmüş madde miktarları de-ğişmeye başladı. Özellikle de nitrat konsantrasyonu arttı. 1950'lilerden beri hidrojeologlar tarafından yapılan araştırma ve çalışmalarda yeraltısularındaki nitrat miktarının arttığı ortaya konmuştur. 1982 yılında da Prag' da İnter-natonal Association of Hydrogeologists 'lerin yaptığı " İmpact of Agricultural Activities on Ground water" sempozyum olayın boyutlarını ortaya koymuştur. Al-manyada Bocholt/ Westfalen içme suyu tesisinden alınan su örneklerinde 1912 yılında 15 mg/l nitrat bulunmuşken, 1981 yılında da 85 mg/l bulunmuştur. Bu ise tarımda artan gübreleme ile ilişkilendirilmiştir:

- Toprak türü ( humus miktarı, biyoaktivitesi ),

Ana kayaçlardan toprak azotsuz oluşmaktadır. Humus ve diğer yollarla toprak azota kavuşmakta ve zenginleşmektedir. Kayaçlar azotca fakirken, atmosfer çok zengindir. Havanın %78' i azottur. Havada on üzeri onaltı ton azot rezervi vardır. Yağışlar yolu ile 10 - 30 kg/ha nitrat veya amonyum şeklinde azot toprağa geçmektedir. Bunun yarısı emisyonlardan kaynaklanmaktadır. Toprak mikroorganizmaları sayesinde de yaklaşık 10 - 30 kg/ha azot kazancı olmaktadır Bu bazı durumlarda 60 kg/ha 'a hatta suptropik bölgelerde 100 kg/ha 'a kadar çıkmaktadır. Bazı bakteriler de havanın serbest azotunu bağlayabilirler, le-günumoslarda sembiyoz yaşayan bu canlılar, yılda 150 - 200 kg/ha azot bağla-maktadırlar, bazen bu değer 400 kg'a kadar çıkabilir. Ayrıca bitkilerin hasa-tından sonra geriye kalan biyomaslar da zamanla toprakda ayrışarak humusu oluşturmaktadır. Bu da uzun süre içinde azot vermektedir.

Normal tarla toprağında % 2 organik madde (humus) vardır bu da 120 ton/ha humus ve de 6 ton/ha azot demektir. İyi parçalanabilen turba topraklarında organik madde oranı % 95 , miktarı 1140 ton/ha 'dır. Azot miktarı ise 29 ton/ha ' dır. Topraktaki azotun % 95'i aminoasiti, aminoşekerleri, amidler halinde organik olarak bağlıdır. Bunun % 33'ü uzun sürede hiç parçalanmayacak şekilde hidrolize olamayan azot halinde tespit edilmiş vaziyettedir. Organik bağlı azotun her yıl ancak % 3 - 5'i mineralize olabilir. Ortalama toprak koşullarında yılda 50 - 100 kg/ha azot mineralize olmaktadır. % 4 humus içeren bir toprağın ilk 30 cm' sindeki organik madde miktarı 240 ton/ha, mineralize olan azot da 4,8 ton/ha ' dır. Tahıl bitki artıkları toprağa 1,4 - 1,8 ton/ha azotu geri verirken, çapa bitkileri 0,6 - 1,0 ton/ha geri verir.

Bitkiler azotu amonyum ve/veya nitrat şeklinde almaktadırlar. Özellikle asitik topraklarda gelişen çavdar, patates, ot gibi bitkiler azotu amonyum iyonu şek-linde almaktadırlar. pH > 5 'in üzerinde ve aerobik koşullarda amonyum iyonları nitrit ve nitrata oksitlenmektedir. Nitrat iyonları toprağın sorpsiyon sistemi tarafından amonyum iyonlarında olduğu gibi tutulmazlar, bu nedenle de bitkiler tarafından hemen alınıp kullanılabilirler, her yıkanmaya da maruzdurlar. Amonifi-kasyon aylar süren bir olay iken, nitrifikasyon 10 - 15 gün içinde tamamlanmakta-dır. Bunun için 15 - 25 santigrad derece toprak sıcaklığı ve tarla kapasitesine yakın rutubet içeriği yetmektedir. Yaş ve soğuk topraklarla, sıcak ve kuru top-raklar azot üretimi için elverişli değildir. Nitrat genelde hasatlardan sonra ve yağışların da katkısı ile özellikle sonbaharda yıkanır, tarla kapasitesi aşıldığı için fazla su sızmaya başlar.

Ancak yeraltısuyuna sızan ve karışan miktarla, gerçek bulunan değerler aynı de-ğildir, çünkü hem sızış sırasında hem yeraltısuyu içinde nitrat ayrışmaya uğra-maktadır. Fototrof organizmalardan ziyade kemotrof organizmalar nitratı indirge-mektedirler. Bu da ya asimilasyon yolu ile, ya da disimilasyonla olmaktadır. Disimilasyonla nitrat indirgenmesinin olması için aşağıdaki koşulların bulunması gerekir:

- oksijen miktarı < 2 mg/l

Bitki için önemli olan kendisini ihtiyaç duyduğu besin maddelerin alınabilir olmasıdır. Bunlar ister organik , ister yapay gübreden açığa çıksın hiç önemli değildir. Bitkilerin ihtiyacından fazla gübrenin toprakta bulunması ne bitkiye ne de toprağa yarar sağlar, fazlası yıkanır ve su ortamlarının kirlenmesine neden olur. Bazen fazla kireçlemede olduğu gibi alınabilir diğer besin maddelerinin bloke olmasına alınamaz hale gelmesine sebebiyet verir. Organik gübreler ya bitkisel, ya da hayvansal kökenlidir.Organik gübreler toprak biyolojisine canlılık verir. Humus oluşmasını sağlar, mikroorganizma aktivitesi ile toprakta parçalanır ve mineralize olduktan sonra bitkiler tarafından alınabilir hale gelir. Organik gübre humus ve besin maddesi vericisidir, yapay gübre ise eksik tamamlayıcısıdır.

1.3.3.3.Kemalpaşa Tarımsal Ekosistemini Dengede Tutmak İçin Hangi Noktalara Dikkat Etmek Gerekir ?

- Toprakta bütün yıl boyunca bitki ekili bulundurmaya çalışılmalı, ( Vejetasyon döneminde kültür bitkisi, sonbahar ilkbahar arasında da yeşil gübre olabilecek bir bitki ).

- Su-toprak-bitki-çevre iliţkisini bir bütün olarak görüp tarımsal faaliyeti yapmak zorunludur.

- İlacın verilişinin zamanlaması ve bekleme süresi yerine getirilmelidir.

Entegre bitki koruma ile gereksiz kimyasal madde kullanılması da önlenmiş olu-nur. Biyolojik, biyoteknik, bitki ıslahı, gen tekniği, yetiştirme tekniği ve kültürteknik yöntemleri ve bunların kombinasyonları ile çevredostu bir tarım uygulaması yapılabilir.

Sulamada da bitkinin su ihtiyacını karşılayacak miktarlarda su verilmeli, besin maddesi yıkanmasına neden olunmamalıdır. Böylece yeraltısuyunun ve yüzeysel suların kirlenmesi önlenmelidir.

Kemalpaşa Orman Ekosistemi İzmir için çok önemli akciğer potansiyeli olan bir ekosistemdir. Yıllardır İzmirliler için bir temiz hava ve piknik ortamı olarak hizmet vermiştir. Tarımsal ekosistemden endustri ekosistemine geçen toplumlarda böyle bir temiz akciğerin değeri daha çok artmakta ve işlevi daha iyi anlaşılmak-tadır. Halbuki son yıllarda sık sık ve yaygın alanlrda gerçekleşen orman yangın-ları bu hazinenin yavaş yavaş yok olmasına neden olmaktadır. Halbuki makro ölçek-li arazi kullanım ve yönetimi planlamalarında bu Kemalpaşa Orman Ekosistemine özellikle önemli bir ayrıcalık verilmeli Megakent olmaya namzet İzmir için çok yakın ve kolay ulaşımı olan bu ormanlar insanların yararlanabileceği içinde akciğerlerini çam havası ile zenginleştirebileceği rekreasyon alanları oluşturul-malıdır. Sağlıksız Megakentler için sağlıklı alanlar olarak korunmalı ve geliş-tirilmelidir. İnsanın hem ruh sağlığı hem de biyolojik sağlığı için ekolojik dengesi olan birer orman ekosistemleri olarak kalmalıdır. Bu orman ekosistem-lerinin çeşitli amaçlara yönelik olarak kasıtlı yakılmaları önlenmeli , yakılan alanlar yeniden ve hızlı bir şekilde ağaçlandirılmalıdır. 1992 yılında yaşanan çok üzücü olaylar bir daha hiç yaşanmamalıdır. Ankara yönünde asfaltın solunda kalan çıplak tepelerin öyküsünü ve yangın olayını insan köylülerden dinleyince içi cız ediyor. Çok kötü bir üzüntü kaplıyor insanı. Çıplak tepeler bozulan ekosistemler, akıp giden topraklar. Verimli toprakların üzerine gelen verimsiz genetiğini tam tamamlamamış sığ ve genç topraklar geliyor. Hem orman toprakları yok oluyor hem de tarımsal ekosisteme ait verimli topraklar bu şekilde örtüleniyor. Kayıp tek yönlü değil bir çok yönlü gerçekleşiyor. Kemalpaşa Orman Ekosistemi çok çeşitli kaynaklardan özellikle de İzmir-Torbalı, izmir-Turgutlu, İzmir-Menemen ve İzmir-Manisa akslarındaki sanayilerden hava koşullarına bağlı olarak gelebilecek kirlilik yükleri kaynağında alıacak önlemlerle enaza indiril-meli ve hatta giderilmelidir. Ayrıca çevresindeki yerleşim merkezlerindeki çizgi-sel ve kümesel kaynaklardan yayılan kirleticilerde sıkı kontrol altına alınmalı ve bunların azaltılması için her türlü önlemler uygulamaya geçirilmelidir. Nufusu üç milyon olan İzmir'den kaynaklanan hava kirliliğinin çevredeki ormanları etki-lememesi düşünülemez. Kentsel ekosistemlerin orman ekosistemine verdiği zararlar oldukca çoktur. Ormanların yararları sayesinde Kemalpaşa Ekosisteminin tümünün korunması veya iyileştirilmesi söz konusudur. Mevcut orman ekosistemini mutlaka korumak ve geliţtirmek gerekir.

- Mevcut büyük biyotoplar yok olur.

- Uzun vadeli araştırma projesi oluşturmak

- Neden etki araştırması

- Hava kirleticileri

Kemalpaşa Tarımsal Ekosistemi ve kısmen de Kemalpaşa Orman Ekosistemi de ülke-mizdeki bir çok tarımsal ekosistemler gibi hızlı sanayileşme sonucu kent ve sanayii ekosistemine dönüşmektedir. Ekonomik büyümede ekolojik unsuru unutmamak gerekir. Yoksa bedeli çok pahalı olur. Bu konuda deneyimi ve birikimi olan ülkelerden yararlanmak ve onları örnek olarak almak gerekir ki aynı hataları yapmayalım yaşamayalım. Dünyada artık hiç bir ekonomik sistem, ekolojiyi özümle-meden ve ekolojik düţünceyi ekonomiye iţlemeden hareket edemez.

Türkiye'de bu günkü sanayi toplumunun yaşadığı evreleri aynı hataları ile ge-lişmek ve büyümek isterse bu büyümenin çevredeki değer kayıplarını telafi etmek için yapması gerekecek yatırımları "Ekolojik damgasız Ekonomi" modelin kararları ile büyümenin zararını bu işleri zaman kapatamıyacaktır. Bu gün Federal Almanya Dünya ülkeleri arasında "Çevre" konusunda en yoğun yatırım yapan ülkelerin başın-da gelmesine rağmen kalan emisyonlardan ve kirliliklerder dolayı yılda GSMH'nın % 6 sı yani 106 milyar mark kadar bir kaybı vardır. Türkiye'de bu oran çok daha büyük olabilir ve aşağıya çekmek azaltmak gerekir. Çevresel ortamların değer kaybını hesaplamak çok zordur. Bu konuda geliştirilmiş bir yöntem de yoktur. Batı Almanya'da bu çalışma en sağlıklı olarak görülmektedir.

Kemalpaţa'da ilk sanayi tesisi 1970 yılında ve makina sanayi dalında kurulmuş-tur. Üçüncü 5 yıllık dönemde (1980-1984) sanayi kuruluşlarının bölgeye yerleşim-leri hızlanmış, toplam tesis sayısı 36'ya yükselmiştir. 1985 yılında Kemalpaşa için 1/5.000 ölçekli bir sanayi bölgesi nazım planı hazırlanmış ve bakanlığın 12.12.1985 gün ve 579 sayılı yazısı ile onaylanmıştır. Bu dönemde sanayi kuruluşları sayısında çok hızlı bir artış olmuştur. 1985-1988 yılını kapsayan dönemde 45 adet yeni tesis yapılmıştır.

Kemalpaşa'da DSİ'nin 1989 yılı kayıtlarına göre toplam 115 sanayi kuruluşu faaliyet göstermekteyken bugün sayıları 138 ulaşmıştır. Sayısal açıdan en büyük yeri gıda sanayi tutmakta ve sonra makina sanayi, lastik, plastik, kauçuk ve diğer petrol türevleri sanayi, karo, mermer, mozaik, beton ve toprak sanayi, kağıt sanayi, kimya sanayi, tekstil sanayi, elektirik cihazları ve ev eşyaları sanayi, deri sanayi, ambalaj sanayi gelmektedir. Bu tesislerin sadece 38'inde arıtma tesisi bulunmaktadır.

kemalpaşa'da sanayinin tarım üzerindeki etkilerinden en önemlisi, toprakların tarım dışı amaçlarla kullanılmasından doğan toprak kayıplarıdır. Aynı zamanda ekonomik kayıplarda söz konusudur. Kemalpaşa ilçesindeki sanayi tesislerinin kapladığı alanların toprak yetenek sınıflarına göre dağılımı (m²) olarak ţöyledir.

TOPRAK YETENEK SINIFLARI

YIl I II III IV V ve VI TOPLAM

──────── ─────── ─────── ──────── ──────── ─────────── ──────────────

1970-74 47.000 34.800 63.000 144.800

1975-79 137.300 219.900 40.000 397.200

1980-84 61.900 96.300 117.190 43.000 55.000 373.390

1985-88 239.450 519.381 400.058 129.688 182.900 1.468.477

TOPLAM 482.650 873.381 620.248 172.688 237.900 2.383.867

% 20,3 36,4 26,1 7,2 10,0 100,000

Kemalpaşa ilçesinde mevcut sanayi bölgesi dışında kalan sanayi tesisleri toprak yetenek sınıflarına göre dağılımı (m²)

TOPRAK YETENEK SINIFI

I V ve VI TOPLAM

────────── ──────────── ───────────────

ALAN 69.540 114.350 183.890

% 37,0 63,0 100

2.383.867 - 183.890 = 2.199.977 m²'dir

Kemalpaţa ilçesinde sanayi köylerindeki devre dışı kalmış arazi kayıplarını da aşağıdaki şekilde vermek mümkündür:

Akalan 4.808 2.186 45,5

Kuyucak 2.945 1.551 52,7

Sütçüler 5.065 2.411 47,6

Ulucak 15.367 3.210 20,9

TOPLAM 49.806 16.037 32,2

Bu çalışır durumdaki tesislerden yaklaşık 40 kadarı üretimde su kullanmaktadır.Bu tesislerin günlük su tüketimi de yaklaşık olarak 10.000 m³'dür. Su alma derinlik-leri 48-240 m arasında değişmektedir.

Sanayi tüketimi m³...............2.792.700

Mevcut verim m³.................25.000.000

Tarımsal sulama ihtiyacı m³.....22.400.000

Tarımdan artan su m³.............2.600.000

Açık m³............................192.700

- Doğal olarak bulunamayan ve düşük yüzeylerde bulunan çeşitli maddeler (Örneğin: Fenoller, antrasen türevleri, detarjan molekülleri) toprakta zenginleş-mekte ve burada yetişen kültür bitkileri tarafından bünyeye alınmaktadr. Besin maddeleri ile bu gibi maddelerin insanlar tarafından alınması çeţitli zararlara neden olabilmekte,

- Ağır metaller, toprakta bitkilere zararlı olabilecek düzeyde birikerek onla-rın gelişmesini engellediği gibi bu maddeleri bünyelerinde biriktirme özelliği gösteren bitkilerin besin maddesi olarak değerlendirilmeleri halin de insan ve hayvanlara toksik etki,

doğal madde döngülerini ve bunları gerçekleştiren toprak biyolojik varlıklarının aktivitelerini cevreye olumsuz etki yapabilecek düzeyde etkilemektedir.

Çok sayıda araştırıcı yaptıkları çalışmalarda Kemalpaşa yöresinde atıksularında siyanür bulunabilecek fabrikaların, siyanürün yaratabileceğe etkileri, bu anlamda alınabilecek önlemleri, Nif Çayı'nın bazı noktalarındaki siyanür konsantrasyonla-rını inceleyip, önerilerde bulunmuştur. Bir çalışmada da Kemalpaşa ve çevresinin hidrojeolojisini irdeleniyor. Yapılan başka bir çalışmada Kemalpaşa'nın Çevresel Etki Değerlendirme Raporu hazırlama çalışmaları yapmıţ ve Kemalpaşa'daki çevre kirliliğinin boyutlarını irdelenmiş ve öneriler getirilmiştir. Çevre mühendisliği açısından Kemalpaşa ekosistemindeki değişimler incelenmiş ve bazı işletmelerin çevresel değerlendirme raporu sunulmuştur. Kemalpaşa yöresinde tarım alanlarının tarım dışı amaçlarla kullanımına ve olayın yarattığı sosyo-ekonomik sorunlara, dogal değer kayıplarına değinilmiştir. Ayrıca ülkemiz genelinde geçerli olan bu tür kullanımın önlenebilmesi için genel çerçevede önerilerde bulunmuştur. İzmir yöresinde tarım alanlarının tarım dışı amaçlarla kullanımını, bunun tarıma ve çevre verdikleri zararları ayrıca tarım dışı amaçlarla kullanımının getirdiği ekonomik tabloyu değerlendirilmiştir. Katı artıkların niteliklerinin toplanıp taşınmalarını, bunların optimizasyonunu, nasıl değerlendirilip yok edilebileceklerini ve bu işlemlerin maliyetini irdelimişlerdei. Kemalpaşa yöresindeki fabrikaların niteliklerinin, bu işletmelerin verdikleri atıksuların niteliğine ve işletme içi çevre planlamalarına değinip önerilerde bulunulmuţtur.

Kemalpaşa'da sanayinde içmesuyu temin kaynağı artezyen suyudur. İlçe zengin yeraltısuyu kaynaklarına sahip olmakla beraber son on yılda sanayi ve hayvancılık sektörünün gelişmesi, kaynakların düzensiz kullanımı sonucu özellikle yaz aylarında içmesuyu sıkıntısı çekilmektedir. Yüzeysularından, ilkbaharda tarım amacıyla yararlanılmaktadır. Yeraltısuyu kullanımı doyum noktasına pelmis yapılan tahsisler emniyetli rezerv olan 25 hm³/yıl değerini yakalamıştır. Bu nedenle yeni kuyu açılmasına izin verilmemektedir. Toplam 331 kuyu açılmıştır. Bunların 9 tanesi içmesuyu amaçlı olup 2,5 hm³/yıl, 133 tenesi sanayi amaçlı 9.5 hm³/yıl,189 tanesi sulama amaçlı olup 13 hm³/yıl su kullanılmaktadır.

Kemalpaşa'da sanayinin meydana getirdiği çevre kirliliği içmesuyu kalitesini o-lumsuz yönde etkilemektedir. Özellikle bazı sanayi tesisleri bu durumdan etkile-nerek içmesularını başka yollardan temin etme yoluna gitmektedirler. Yerleşimde yaşanan su temini probleminin bir diğer sebebide mevcut içmesuyu şebekesinin zaman içerisinde hızla artan nüfusa yeterli olmayacak kapasitede bulunmasıdır. Kemalpaşa yöresinde sanayinin gelişimiyle beraber özellikle doğudan büyük işçi göçlerine maruz kalmış ve dolayısıyla su temini kaynaklarında seviye düşüşleri ve kirlenmeler ortaya çıkmıştır.İçmesuyu şebeke projelendirmesinin kapasite yetersizliği ve şebekenin kendisinde oluşan yıpranma nedeniyle bugün içmesuyu sıkıntısıyla karşı karşıya kalınmıştır. Kemalpaşa'da mevcut kaynaklardan alınan su yaklaşık 500 m³'lük bir depoda biriktirilerek burda klorlanmakta ve terfi merkezi kullanılmaksızın suyun kendi cazibesiyle şebekeye dağılımı sağlanmakta-dır. İebekenin borularında uzun süreli kullanımdan kaynaklı yıpranma ve bunun sonucu olarak su kaçakları ayrıca yağmursularının şebekeye karışabilmeleri söz konusudur.

Su kaynaklarının Kemalpaşa Ekosisteminde de en iyi şekilde korunması gerekirken, hızlı gelişen sanayi nedeniyle bir çok yerde bir çok parametreler tarafından kirlendiği belirlenmiştir. Akarsulara, içme suyu kaynaklarına nitrat, nitrit, sülfat ve flor gibi tehlikeli maddeler de karışmaktadır. N yıkanması ile yeraltı sularındaki NO₃ miktarı 300-400 ppm'e kadar çıkabilmektedir. Tehlikesiz sayılan Nitrat'tan daha tehlikeli olanı nitrit oluşmaktadır. Bu zararlı maddelerin sınır değerleri aşağıdaki gibidir:

1134 ilaç çeşidi 20 etkin madde grubundan gelen 114 etkin maddeden oluşmaktadır. Bu etkin maddelerin zehirli olmamasına olanak yoktur. Çünkü bunların sayesinde belirli zararlıların veya canlıların yaşamları felce uğratılmakta ve metabolizma-ları bozulmaktadır. Biyosferdeki bu uygulama sonuçta beslenme zincirinin son halkasını oluşturan insanları da etkilemektedir. Biyositlerin içme sularına etkileri üç yolla olabilir:

I. Yüzeysel suların tehlikeye sokulması, yaşam ortamının zarar görmesi ve bes-lenme zincirinin zenginleţmesi

Su arıtma yöntemleri ile sudan uzaklaştırılamayacak biyositler ise Lindan, Heptaklorepoxid, Diuron ve Linuron'dur. Aslında sulardaki halojenli hidro-karbonlar, poliklorbifeniller, fosforikasit esterleri ve herbisidler düzenli olarak kontrol amacı ile araştırılmalıdır. Biyosit analitiği son yıllarda ol-dukça gelişmiţtir. Klorlu hidrokarbonların tayininde ECD - Gazkromatografisi, organofosfatlar için ise P-Gaz kromatografisi kullanılmaktadır.

Kanserojen (kanser yapan) maddeler,, özellikle polisiklik aromatik hidrokar-bonlar her yerde bulunmaktadır. Asfaltda, sigara dumanında, kavrulmuş yiye-ceklerde, tütsülenmiş etlerde, balıkta, kurumda ve aerosolde (havadaki tane-cikler) bol miktarda bulunmuţtur.

Pis sularda bulunan birkaç milyon hastalık mikroplarından ancak bir kısmı arıtma tesislerinde bertaraf edilirken geriye kalanları ise yüzeysel sulara veya yeraltı sularına karışmaktadır. Canlılar içinde bulaşıcı hastalık mikroplarını taşıyan-ların başında insanlar gelir. Her insan günde 100 milyon koli bakterilerini at-maktadır. Bağırsak bakterilerinin çoğu ya saprofit ya da simbiyoz olarak yaşa-maktadırlar. Ayrıca hastalık yapanları da vardır. Bunlar da Tifo, Paratifo ve Dizanteri hastalıklarına neden olabilirler.

Sulara madeni yağın karışması da onları kullanamayacak duruma sokmaya yeter-lidir. Bir litre madeni yağ 1 milyon litre suyu bozar. Az miktarda bile suya karışsalar bitki ve hayvan yaşamı için tehlike oluştururlar. Kuvvetli yağ bulaşması ve kirliliği halinde sudaki bütün canlılar ölebilir. Protozoların hücre membranları ve hücre plazmalır yağlyayyrı ve deterjanlara karşı çok duyarlıdırlar. Balıklarda ve yengeçlerde tat bozulması ile kirlilik kendini gösterir: İçme sularının güvence ve denetim altına alınması

İçme suları berrak, renksiz, kokusuz ve hoş olmayan taddan arınmış bulunmalı-dır. Sıcaklığı 7 - 12 ° C, Fe 0.2 mg/lt, Mn 0.1 mg/lt, askıda katı madde 1 cm³ değerinini aşmamalıdır. Zehir ve hastalık mikropları içermemelidir.

İçme suyunu güvenceli ve kesin bir şekilde kontrol edebilmek için otomatik ça-lışan fiziksel ve kimyasal yöntemler geliştirilmeli ve analizlerle aralıksız denetimler yapılmalıdır. Ayrıca, biyolojik ve biyokimyasal test yöntemleri de geliştirilmektedir. Biyolojik bir yöntem sayabileceğimiz ? Balık Testi?, Su İşletmelerinde akıntıya karşı balıkların yüzüp yüzmediğini gözleyerek, su ni-teliğini belirleme çalışmaları bugün halen yaygın olarak devan etmektedir.

Kentsel yerleşimde evsel atıksuları toplayacak olan kanal şebekesi henüz ger-çekbulunmaktadır. Altyapı ile ilgili kullanılmış ve yağmur suyu şebeke projeleri İller Bankası tarafından yaptırılmış fakat bu konudaki yaptırımlar kısıtlı olduğundan henüz ihale edilememiştir. Durum böyle olunca tek çözüm kent içindeki konutlarda fosseptik uygulaması olmaktadır. Yerel yönetimde mevcut iki adet vidanjör ile hem bu yerleşime hem de sanayi yerleşiminin fosseptiklerine hizmet vermeye çalışmaktadır. Verdiği hizmet de kirlilik içeren atıksuları kent içinden alıp tent dışındaki başka bir bölgeye taşımaktır. Taşıma işlemi de doğal olarak ihtiyaca cevap vermediğinden halk tarafından mutfak suları ayrılıp sokaklardan akıtılarak alıcı ortama verilmektedir. Fosseptiklerden sızan ve taşan atıksularda bu alıcı ortama katılmaktadır.

Genellikle ana cadde kenarındaki evlerin fosseptikleri sızdırmaz, bahçeli ve ara sokaklardaki evlerin fosseptikleri sızdırmalıdır. Yerleşim içersinden geçen fakat artık kendi doğal akışı bulunmayan dereye, dere kenarındaki evlerin, tuvalet, banyo ve mutfak sularını direkt boşaltımı görülmektedir.

- Her türlü izmaritler

3.2.1'de de belirtildiği gibi Kemalpaşa ilçesinde kanalizasyon sistemi bulunma-maktadır. Evsel atıksular fosseptiklerde biriktirilmekte ve arıtma uygulanmak-sızın vidanjörlerle diğer bölgelere gönderilmektedir. Kemalpaşa ilçesinde bulunan 138 sanayi tesisinden ancak 39'unda arıtma tesisi bulunmaktadır. Diğer sanayi tesislerinin atıksuları evsel atıksularla birlikte uzaklaştırılmaktadır.

Anket sonucunda;

1). Gıda sanayinde Günlük 1252 m₃/gün atıksu oluştuğu ve bunların 1003 m₃'lük kısmı arıtılmakta olduğu tesbit edilmiştir. 249 m₃'lük kısmı arıtma uygulanmaksızın alıcı ortama verilmektedir.

2). Kimya sanayinde günlük 66,1 m₃/gün atıksu oluştuğu ve bunların günde 50,5 m₃'lük kısmı arıtma uygulanmaksızın alıcı ortama verilmektedir.

3). Tekstil sanayinde günlük 1355,1 m₃/gün atıksu oluştuğu ve bunların günde 106 m₃'lük kısmı arıtılmaktadır. 1249.1 m₃'lük kısmı arıtma uygulanmak-sızın alıcı ortama verilmektedir.

│ Sanayi türü │ Atıksu miktarı │ Arıtma tesisi │ Atıksuların verildiği yer │ │ │ (m³/gün) │ │ │

Q_Gı 70 var Nif Çayı

Q_G2 20 yok Fosseptik

Q_G3 2,5 yok Fosseptik Q_G4 5 yok Fosseptik

Q_G5 30 yok Fosseptik

Q_G6 3 yok Fosseptik

Q_G7 430 var Nif Çayı

Q_G8 70 var Fosseptik

Q_G9 75 var Ansızca Çayı

Q_G10 0,8 yok Fosseptik

Q_Gıı 40 yok Nif Çayı Q_G12 45 yok Nif Çayı

Q_G13 13 var Nif Çayı

Q_G14 10 yok Fosseptik

Q_G15 85 var Nif Çayı Q_G16 330 var Nif Çayı

Kimya Sanayi

Q_Kı 50 var Nif Çayı

Q_K2 2 yok Fosseptik

Q_K3 10,6 yok Fosseptik

Q_K4 0,5 var Fosseptik Q_K5 2 yok Fosseptik

Q_K6 1 yok Fosseptik

Tekstil Sanayi

Q_T1 1230 yok Nif Çayı

Q_T2 16 var Nif Çayı

Q_T3 1 yok Fosseptik

Q_T4 14,1 yok Fosseptik

Q_T5 4 yok Fosseptik

Q_T6 90 var Fosseptik

Q_Kaı 50 yok Nif Çayı

Q_Ka2 30 var Nif Çayı

Q_Ka3 460 var Nif Çayı

Q_Ka4 1 yok Fosseptik

Q_Ka5 2 yok Fosseptik

Q_Ka6 40 yok Fosseptik

Maden Sanayi

Q_Mı 1 yok Fosseptik

Q_M2 1 yok Fosseptik

Q_M3 0,5 yok Fosseptik

Deri Sanayi

Q_Dı 150 var Nif Çayı

Q_D2 5 yok Fosseptik

Q_D3 2 yok Fosseptik

Q_D4 300 yok Fosseptik

----------------------------------------------------------------

│ İşletme │ Üretim │ Paremetre │ Ölçülen │ Sınır değerler │

│ kodu │ türü │ │ konsantrasyon │ │

G₁₆ Meyva suyu pH 7,28 6 - 8

KOI 600 mg/lt 200 mg/lt

BOI₅ 425 mg/lt 50 mg /lt

CN^- 0.04 mg/lt -

K_aı Kağıt ve pH 7,36 6 - 9

ambalaj TAKM 1990 mg/lt 140 mg/lt

BOI₅ 750 mg/lt 100 mg/lt

KOI 1184 mg/lt 300 mg/lt

K_a3 Kağıt ve pH 5,40 6 - 9

ambalaj BOI₅ 2400 mg/lt 100 mg/lt

KOI 5100 mg/lt 300 mg/lt

TAKM 5284 mg/lt 140 mg/lt

TÇKM 500 mg/lt -

CN^- 0.05 mg/lt -

T₁ Tekstil pH 8,35 6 - 9

BOI₅ 250 mg/lt 80 mg/lt

KOI 416 mg/lt 350 mg/lt

AKM 248 mg/lt 140 mg/lt

toplam Cr 0,06 mg/lt 2 mg/lt

Sülfür 6 mg/lt 2 mg/lt

K₁ Kimya pH 8,1 6 - 9

KOI 1248 mg/lt 100 mg/lt

Toplam Cr 0.04 mg/lt 0.5 mg/lt

Cd 0.04 mg/lt 0,15 mg/lt

Zn 3,70 mg/lt 4 mg/lt

Pb 8,5 mg/lt 2 mg/lt

toplam Fe 0,33 mg/lt 3 mg/lt

toplam CN_- 0,21 mg/lt 2 mg/lt

G₈ Fermantasyon pH 7,13 6 - 8

TAKM 2032 mg/lt 100 mg/lt

TÇKM 30 mg/lt

BOI₅ 120 mg/lt 50 mg/lt

KOI 210 mg/lt 200 mg/lt

D₅ Deri pH 6,40 6 - 9

BOI₅ 1200 mg/lt 150 mg/lt

KOI 2560 mg/lt 250 mg/lt

TAKM 2460 mg/lt 200 mg/lt

yağ ve gress 360 mg/lt 30 mg/lt

toplam Cr 17.32 mg/lt 0,3 mg/lt

sülfür 20 mg/lt 2 mg/lt

K₄ pH 7,25 6 - 9

KOI 320 mg/lt 100 mg/lt

toplam Cr 0,033 mg/lt 2 mg/lt

Cd 0,022 mg/lt 0,15 mg/lt

Zn 0,03 mg/lt 4 mg/lt

Pb 0,18 mg/lt 2 mg/lt

Fe 0,270 mg/lt 30 mg/lt

toplam CN_- 0,17 mg/lt 2 mg/lt

4). Kağıt ve ambalaj sanayinde toplam 583 m₃/gün atıksu oluştuğu ve bunla-rın günde 540 m₃'lük kısmı arıtılmaktadır. 43 m₃/gün 'lük kısmı kısmı arıtma uygulanmaksızın alıcı ortama verilmektedir.

5). Maden Sanayinde günlük 2,5 m₃/gün atıksu oluşmakta ve arıtma uygulan-maksızın alıcı ortama verilmektedir.

6). Deri sanayinde günlük 457 m₃/gün atıksu oluştuğu ve bunların günde 150 m₃'lük kısmı arıtılmaktadır. 307 m₃/gün 'lük kısmı arıtma uygulanmaksızın alıcı ortama verilmektedir

Sonuçlara göre endüstri atıksuları büyük ölçüde kirlilik yaratmaktadır. Daha öncede belirtiğimiz gibi Kemalpaşa yöresinde bulunan 138 sanayi tesisinden sadece 38 'inde arıtma tesisi bulunmaktadır. Sanayi tesislerinin çoğunda arıtma tesisi bulunmaması ve suyun arıtılmadan alıcı ortama verilmesi önemli çevresel sorunlar meydana getirmektedir.

Nif Çayı, Ulucak Köyünden çıkan ve Kemalpaşa Ovasını geçerek Gediz'e dökülen bir akarsudur. Çay Nif Dağı eteklerinden akan ve yazın kuuyan birçok derecik tarafından beslenir. Toprakları verimli, yeraltı ve yerüstü su kaynakları çok zengin olan yöre son yıllarda endüstrinin hızla Kemalpaşa Ovasını işgal etme-siyletarımsal özelliğini kaybetmeye başlamıştır. Sulama amacıyla kullanılan yeraltısuları hızla kirlenmeye başlamış, Nif Çayı ise çeşitli endüstriyel atıkların deşarj edildiği bir kanalizasyon mecrasına dönüşmüştür. Yöredeki işletmelerin çoğunda arıtma tesisi bulunmadığı yada olanlarında çalışmadığı için, atıksular genellikle doğrudan Nif Çayına Deşarj edilmektedir Yüzeysel-sular yeraltısularını beslediği için, Nif Çayı'ndaki kirlenme yeraltısularını da etkilemektedir sonuçta :

b) Nif Çayı bir atıksu açık kanalı haline dönüşmüş ve eski asli işlevleri sona ermiţtir.

║Endüstri║ Debi║ KOI ║ BOI ║Yağ-gres║ TKM ║ CN ║Fenol ║Sülfit║ Top Cr ║

║ ║(m/g)║(kg/g)║(kg/g)║ (kg/g) ║(kg/g)║(kg/g)║(kg/g)║(kg/g)║ (kg/g) ║

║Deri ║150 ║310 ║ 180 ║ 78 ║ 270 ║ - ║ - ║ 49,05║ 37,5 ║

║Maya ║800 ║4704 ║2960 ║ 178,4 ║ 371,2║ - ║ - ║ - ║ - ║

║İçki ║300 ║211 ║150 ║ 11,4 ║ 240 ║ - ║ - ║ - ║ - ║

║Kimya ║ 50 ║10,4 ║4,5 ║ - ║ 9,2 ║0,006 ║ - ║ - ║0,0065 ║

║Et.pak ║600 ║30 ║18 ║ 12 ║30 ║ - ║ - ║ - ║ - ║

║Fermuar ║ 5 ║ 2,8 ║ - ║ 0,7 ║ 1 ║0,0022║ - ║ - ║ - ║

║Kağıt ║100 ║126,4 ║ 70 ║ - ║ 74,8 ║ - ║ - ║ - ║ - ║

║Seramik ║200 ║1032 ║ 640 ║ 300 ║ 244 ║ 6.024║ 36 ║ - ║ - ║

║Kereste ║ 60 ║ 238 ║ 39 ║ 16,8 ║ 93,2 ║0,0084║ - ║ - ║ - ║

║Fermant.║ 45 ║ 84,6 ║ 49,5 ║ 3,6 ║ 91,4 ║ - ║ - ║ - ║ - ║

║Tekstil ║200 ║ 48 ║ 30 ║ 6,4 ║ 12,8 ║ - ║ - ║ 0,160║ 0,046 ║

║Toplam ║2510 ║ 6797 ║ 4141 ║ 607,3 ║1438 ║0,0041║ 36 ║ 49,2 ║ 37,6 ║

║ Paremetre ║ Numunenin Alındığı Nokta ║

╠══════════════════╣ ║

║Mart 1989 Ölçümler║ 1 ║ 2 ║ 3 ║ 4 ║ 5 ║ 6 ║ 7 ║ 8 ║ 9 ║

║Sıcaklık (° C) ║13 ║12 ║12 ║13 ║ - ║14 ║14 ║ - ║ - ║

║pH ║8,1 ║9,1 ║7,3 ║7,8 ║ - ║7,8 ║7,6 ║ - ║ - ║

║KOI (mg/lt) ║20 ║116 ║312 ║280 ║ - ║52 ║68 ║ - ║ - ║

║BOI (mg/lt) ║12 ║69 ║180 ║178 ║ - ║32 ║41 ║ - ║ - ║

║Toplam AKM (mg/lt)║56 ║96 ║292 ║280 ║ - ║80 ║76 ║ - ║ - ║

║PO -P (mg/lt) ║0,2 ║1,6 ║1,8 ║2,4 ║ - ║0,2 ║0,2 ║ - ║ - ║

║Toplam N (mg/lt) ║3,9 ║29,1║60,0║43,1║ - ║15,1║11,2║ - ║ ║

Kemalpaşa yöresindeki evsel ve sanayi atıksularının arıtıldıktan sonra tarımsal sulamada kullanılma şansı bulunmaktadır. Kemalpaşa Ovası 17225 ha'dır Ancak bunun 15917 ha sulanabilir niteliktedir. Yeraltısu kaynaklarının tarımsal ve endüstriyel kullanımda, düzensiz bir şekilde kullanılması sonucu yeraltısu seviyesi değişmektedir. Ovadaki su kaynaklarının azalması sulamayı olumsuz yönde etkilemekte ve sulanabilir tarım alanını azaltmaktadır. Bazı sanayilerin arıtılmış atıksularının sulamasuyu olarak kullanma şansı vardır. Oluşan atık-suların bu ovada sulamasuyu olarak kullanılabilirliğine karar vermek için: kimyasal, fiziksel ve biyolojik parametrelerin, özellikle suda çözünen Na⁺, K⁺, Mg⁺⁺, Ca⁺⁺ gibi katyonların, EC₂₅x10⁶ micromhos/cm değerinin, %toplam tuz miktarının, sodyum adsorbsiyon oranın ve bor içeriğinin bilinmesi gerekmektedir. Bu parametreler arıtılmış atıksuyun, salinite ve elektiriksel iletkenliğinden yararlanılarak değerlendirilmesinde kullanılır. Toprağın tuz bilançosuna olumsuz etki yapıp yapmayacağı araştırılır ve tahmini yapılır. Yoksa arıtılmış atıksu ile birlikte gelen bu tuzlar toprakta birikerek arazinin verimsiz hale gelmesine neden olurlar. Bor kirlenmesi topraklarımız için büyük bir tehlike oluşturduğundan, sulama suyu olarak kullanılacak arıtılmış atıksudaki bor miktarı sınır değeri aşmamalıdır. Bor miktarının 0,75 mg/lt 'den küçük olunca hiç bir sonuc oluşturmaz 2,0 mg/lt 'den büyük değerler büyük sorunlar oluştururlar. Klorür de önemli bir iyondur. 4 mg/lt 'den küçük olması arzu edilir. En iyi pH aralığı 6,5-8,4 'dür.

NO₃-N veya NH₄-n 'u 30 mg/lt 'den fazla bulunmamalıdır. Burada diğer önemli bir sorun ise sulamasuyunun ağırmetal içeriğidir.

Arıtılmış atıksu fazlasını, sulama yapılmayan boş bırakılan ekimsiz alanlarda, örneğin; tuzlu topraklarda toprağın tuzunu ,yıkamak veya dikey akışlı filtras-yon kullanarak gidermek münkündür. Tablo 3.5 'de arıtılmış atıksuyun sulamada kullanılmasını, toprakta filtre edilmesi veya toprak yüzeyine verilmesi halin deki BOI₅,AKM, TÇM, N_top, P_top,NH₃-N değerlerine etkinlikleri görülmektedir. Ayrıca yöntemlere göre arazi gereksinimide burada verilmiştir.

║ Paremetre ║

║ Yöntem ║ BOI AKM TÇM NH₃-N N_top P_top Arazi İhtiyacı║

║ ║ (mg/lt) (mg/lt) (mg/lt) (mg/lt) (mg/lt) (mg/lt) ha/1000m₃ gün║

║Ortalama ║ ║

║arıtılmış ║ ║

║atıksu ║ 26 48 900 - 18,5 8,8 - ║

║değeri ║ ║

║Sulama ║ 1-2 1-2 - 0,5-1 2-4 0,1-0,5 10-20 ║

║ ║ ║

║Filtrasyon║ 2-5 1-2 - 0,5-1 10-15 1-3 0,5-1 ║

║(sızdırma)║ ║

║Yüzeysel ║ ║

║sulama ║ 5-10 8-10 - 0,5-1 2-5 3-5 2,5-10 ║

1. Firma ile ilgili tüm verilerin elde edilmesi (adresi, iţ sahası, çalışan-larının sayısı, büyüklüğü v.b.).

11. Kamuya yönelik çalışmalar yapılmalı.

Böylece veriler a.) Anketler sonucu oluşturulabilir, b.) Deponilerdeki katı artık çeşidine ve bileşenlerine göre tartım sonucu oluşturulabilir, c.) Optik olarak izleme ve gözleme sonucu kesine yakın bir tahminle oluţturulabilir.

Branşlar kredi kuruluşları, sigortalar, hizmet sektörü, fabrikalar, tarımcılar, ormancılar, sebzeciler, meyveciler, seracılar, besiciler, tavukcular, inşaatcılar, enerji ile ilgili olanlar, ticaret yapanlar, atölyeler, ulaşım ve nakliye ile uğraşanlar, serbest meslek sahibi olanlar, sosyal sigortalar v.b. şeklinde ele alınabilir. Tüm bu kaynaklardan belirlenen kat atıklar oluşan katı atık türüne, miktarına ve özelliklerine göre toplanması, taşınması ve değerlendirilmesi ve nihai bertarafı organize edilebilir.

Evsel nitelikli çöpler özellikle kış aylarında beldede oluşan çöp miktarının büyük bir bölümünü teşkil etmektedir. Evsel çöpler daha çok yemek ve mutfak artıkları gibi kolay ayrışabilen organik maddeler içerir. Dolayısıyla kışın oluşan çöp miktarı daha kolay ayrışabilen organik maddeleri içerir. Yazın ise çöpün bileşiminde daha çok, plastik, naylon, kağıt gibi zor ayrışan organik maddeler yeralmaktadır. Böyle olmasında büyük etken yaz aylarında beldede iç-mesuyunun yetersiz olması nedeniyle polietilen içerikli su şişelerinin, konserve kutularının, ambalaj maddelerinin daha fazla yeralmasıdır.

Büro, mağaza ve dükkan atıkları ise her türlü atölye, imalathane, lokantalar yemekhane vekantinler, benzinciler ve oto tamirhaneleri, bankalar gibi işyer-lerinden oluşan atıklardır. Genellikle evsel katı artıklara benzerler ve çöplerle birlikte toplanarak düzensiz deponi alanına götürülmektedir.

Bahçe artıkları 1 2 3 2

% 2 Plastik ve % 1 Metalin Dağılışı

Tablo 3.8: Kemalpaşa'da Çöpün İçindeki Madde Grupları (%ağırl.) 25.12.92

Yiyecek atık 40 42 35 40

1) Çalışanların sayısı

Kemalpaşa'da gerek evsel nitelikli gerekse endüstri nitelikli katı artıklar için sistemli bir çalışma yoktur. Yöredeki Nif Çayı atıksuların olduğu kadar katı artıkların da atıldığı bir alıcı ortam durumunda olduğu için, bazı fabri-kalar katı artıklarını direkt Nif Çayı'na vermektedir. Bazı fabrikalarda ise katı artıkların kendi sahaları içinde gömüldüğü gözlenmektedir. Atıkları de-ğerlendirilmeye, geri kazanılmaya uygun işletmelerde ise fabrikaların kendi olanaklarıyla bu atıkları ihaleye verdikleri veya isteyen kuruluşlara ücretsiz vermektedirler.

Özel sanayi artıkları üretim sırasında oluşur ve ekonomik olarak geri kazanıl-ması veya zarar etmeyecek şekilde hazırlanması ise imkansızdır. Bu konuda "Yöntem Tekniği" geliştirilmesine devam edilmelidir ve edilmektedir. Ekonomi-nin o zamanki durumuna ve ham madde piyasasına göre hangi özel artığın hangi yöntemle ve kaça geri kazanılabileceği veya da bertaraf edilmesi gerektiği or-taya çıkar. Özel artıkların bertaraf edilmesi için yapılan işlemler ise:

- Özel yakma tesisleri

- Deponiler

5. Organik asitler, sirke asidi türevleri ve artıkları

13. Kükürtü organik bileţikler

15. Benzol toluol, xylol, özel ve test benzinleri

16. Fenol, kresol, xylenol, etilenoksit,

- Depolama yerine gitmeden önce ön iţlem görmesi gereken organik ve anorganik maddeler:

Özel artık üretenler ÖKAİM-tesisine bir dilekçe ile başvurur ve örnek verir (Ek 3). Özel artık üreten kuruluşların artıklarından örnek alınır ve Ek 4de görüldüğü gibi protokole geçilir ve değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda o özel artık tesisine, başvurular ÖKİM'e (Özel Katı Artık İşlem Merkezi) kabul edilebilecek özellikte değilse diğer ÖKAİM Tesislerinin de adres listesi veri-lerek iade edilir. Eğer kabul edilirse o zaman da üreticisi izin yazısının bir kopyasını alır. Yetkililer tarafından karşılıklı olarak izin belgesi imza-lanır. İzin belgesi Ek 5'de görüldüğü gibi hazırlanır.

1) Sanayi tesisleri: Bölgedeki, atıksuyu olan ve içerdiği kirlilik pa-

önemli etkenlerden biri bu konuda yetiţmiţ teknik elamanlar olacaktır.

1) Sanayi tesislerinin YAS ağının üzerinde kurulmasının önlenmesi

Borat, M. 1990 : "Çevre Mevzuatına Giriş, Katı Atıklar konusundaki Mevzuat" Katı Atık Kirlenmesi Araştırma ve Denetimi Türk Milli Komitesi, (KAKAD), İstanbul.

Doell, F. (1990) :"Die Sandwichdichtung für Abfalldeponien " Ent- sorgungspraxis , H.10, S.572-578

Erdin, E. ( 1988 ) : Usage of Plants in Wastewater Treatment Technology. I. Uluslararası Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Bitkiler ve Kirleticiler Sempozyumu , 22-28 Ağustos, E.Ü.F.F. İzmir

Erdin, E. ( 1979 ) : Toprak Kirlenmesi . Çevre Sorunları Sempozyumu. 23-27 Mayıs , Erzurum

Erdin, E. (1987) :" Die Umweltvertraeglichkeitsprüfung in der Türkei - Gesetzliche Regelungen", Umweltvertraeglichkeitsprüfung-Report 1, 23-24, Dortmund.

Erdin, E. ( 1981 ) : Atıksuların Sulamada Kullanılması . Su Kimyası ve teknolojisindeki Son Gelişmeler Semineri. 8-12 Haziran , AKM, Konak- İZMİR Erdin, E. ( 1987 ) : Kirlenmiş Araziyi İyileştirme Teknolojisi. Çevre '88 5-9 Haziran, AKM , İZMİR.

Erdin, E. ( 1985 ) : Bitki Kök Biyotopunda Atıksu Arıtılması. Çölleşen Dünya ve Türkiye Örneği Sempozyumu 7 , 13-17 Mayıs , Erzurum.

Erdin, E. ( 1988 ) : Waste Water Treatment on Roots from Poa pratensis, Festuca rubra, and Lolium perenne. I. Uluslararası Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Bitkiler ve Kirleticiler Sempozyumu , 22-28 Ağustos, E.Ü.F.F. İzmir

Erdin, E. ( 1985 ) : Kamış (Phragmites australis) ve Hasırotu ( Schoeneplectus lacustris) yardımı ile Atıksu Arutılması. Türkiyenin Su Potansiyeli İçme ve Kullanma Suları Kaynaklarının Korunması semineri . 10.01.1985. Odakule/İSTANBUL

Erdin, E. (1987) : "Thermische Verwertung der Abfaelle in der Türkei" THe Symposium Thermal Waste Utilization - Termiczna Utylizacja Odpadow,21-23 Mai,1987 Kozupnik, Polonya.

Erdin, E. (1990): Katı artıklar ders notları İzmir

Erdin, E. (1992) : "Arıtma Çamurunun Deponiye İnşaa Edilmesi" İnşaat Dünyası Dergisi.

Erdin, E. (1992) : Çöp ve Katı Atıklar Ders ve Proje Notları.DEÜ, Mühendislik Mimarlık Fakültesi. İZMİR.

Erdin, E. (1991): " Sızdırmazlık Zemininin ve Yüzeyinin Hazırlanması", İnşaat Dünyası, Temmuz, Sayı 103, pg. 40-46, İstanbul.

Hutter, D. (1992) : Kentsel ekosistemlerin madde ve enerji bilançolarına bir

Jaeger, B. et al (1982) :" Ermittlung der Ablagerungsdichte von

kommunalen Abfaellen in Deponien". UBA Texte ; 7, 119 pg.

Berlin.

Jaenisch, M. (1989): Finanziele zusammenarbeit und Umweltvertraeg-

lichkeitsprüfung" TU Berlin İnternational. BerlinNr.67

Jury Umweltzeichen (RAL-UZ45) ; (1989) : "Grundlagen für Umweltzeichenvergabe Bodenverbesserungsmittel/ Bodenhilfsstoffe aus Kompost. Bonn.

Jury Umweltzeichen (RAL-UZ45) ; (1989) : "Grundlagen für Umweltzeichenvergabe Bodenverbesserungsmittel/ Bodenhilfsstoffe aus Kompost. Bonn.

Kemalpaşa Tarım İlçe Müdürlüğü 1989-1990 Kayıtları

Kickuth , R. (l981): Das Wurzelraumverfahren . Umweltmagazin H. Mai .

Kickuth , R. (1970) : Ökochemische Leistungen höhere Pflanzen Naturwissenschaften. H.2 (57) , S.55-61

Mısırlı, Ţefika (1991) : Çevre mühendisliği açısından Kemalpaşa ekosistemindeki değişimler. Bitirme tezi D.E.Ü İzmir.

Serin, N. (1991): Kemalpaşa yöresindeki işletmeler için işletme içi çevre planlaması. Bitirme tezi. D.E.Ü. İzmir

Sürücü, G. 1990 : "Katı Atıkların Düzenli Depolanması" (KAKAD) İstanbul.

Tcholonoglous, G., Theisen, H., Eliassen, R. 1977 : "Solid

Wastes", M.C.Graw-Hill Book Company.

Unal, T., (1991): "Turizmin Gelişmesinde Çevrenin Önemi", Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Ankara.