Hamburg Limanı ve Çamur Sorunu

 

 

Prof. Dr. Ertuğrul ERDİN

 

DEÜ Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Bornova/İZMİR

 

 

Hamburg Limanı ve Önemi

 

Hamburg Limanı dünyanın en büyük limanlarından biridir. Hansestadt Hamburg 'da en büyük patronlardan biridir. Bugün 100 000 kişinin üzerinde iş yerine sahiptir ve insan çalıştırmaktadır. Bölgesinin hinterlandi da çok büyüktür ve buradan da ekonomik yükümlülükler gelmektedir. Hamburg limaanının dünya ekonomisinde yeri ve önemi çok büyüktür. Bu nedenle de Hamburg limanı işlevselliğini hiç bir zaman kaybetmemelidir. Elbe nehri de diğer tüm akarsular gibi beraberinde katı madde getirmektedir. Bu katı maddenin yapısına ve fraksiyon dağılımına göre de sorunlar oluşmaktadır. Akıntı hızının azaldığı yerlerde özellikle de liman bölgesinde bu katı maddeler çökmektedir.

 

Hamburg limanında yaklaşık 2*106 m3 liman tarama çamuru oluşmaktadır. Bu çamurun da yaklaşık %50'si kum ve diğerleri gibi kaba fraksiyondan oluşurken ( >63 μm); geriye kalan diğer yarısı da ince fraksiyondan oluşmaktadır ( <63 μm). Hinterlandindaki yoğun tarımsal ve sanayi faaliyetlerinden dolayı da bu çamurlar oldukça kirlilik açısından çok yüklüdürler. Liman tarama çamurunda bulunan ağırmetal kirlilik yükünün büyük çoğunluğu , %90'nı , eski DDR 'den ve Çekoslavakya'dan gelmektedir. Hamburg limanında çamur taraması nedeni ile Kuzey Denizine gidecek olan ağırmetal yükünün yaklaşık %25 'i azaltılmaktadır. Yukarı havzadan (doğudan) 1.170 ton/yıl ağırmetal gelirken ; kuzeydeki havzadan (Schleswig-Holstein) 13 ton/yıl ağırmetal taşınmaktadır. 928 ton/yıl ağırmetal yükü de aşağı elbe kanalı ile Kuzey Denizi'ne taşınmaktadır. 255 ton/yıl yükü de tarama çamurları ile birlikte alınmaktadır.

 

Hamburg liman çamurlarındaki ağırmetal yükü özellikle 1970'li yıllardan sonra ciddiye alınınca, zararlı maddeleri zararsızlaştırmak için çok yüklü harcamalar yapılmıştır.

 

 

Elbe Akarsuyu ve Kati Maddeler

 

Bir akarsuda suspanse (askıda kati madde) akarsu yolu ile tasinan toplam kati maddenin %85'ini olusturmaktadir. Geri kalani ya yüzen maddeler ya da sürüklenen kati maddelerdir. Sadece Ren nehiri mansap kisminda yilda 5,5 milyon ton suspanse tasimaktadir. Ganges ve Brahmaputra nehirleri yilda 2000 milyon ton tasimaktadir. Akarsular okyanuslara yilda 3*109 ton suspensa tasimaktadir.

 

Hamburg da yilda 2 milyon m3 (5 milyon ton ) liman camuru olusmaktadir(>63μm). Bunun %50'si kum , %50'si de mil, kil.(<63 μm). Liman camurunun%90'i eski DDR ve Cekoslovakya'dan gelmektedir. Kolloid maddeleri da 1 - 10 μm boyutunda bulunmaktadir. Kati maddenin capina göre de cökme hizlari degismektedir :

 

 

 

 

Kati madde capi Partikel adi Cökme süresi

(1 m icin)

----------------------------------------------------------------

10 mm Cakil 1 Saniye

1 mm Kum 10 Saniye

0,1 mm Ince kum 2 Dakika

0,01 mm Kil 2 Saat

 

1 μm Bakterium 8 Gün

0,1 μm Kolloid 2 Yil

0,01 μm Kolloid 20 Yil

----------------------------------------------------------------

 

Tanelerdeki yüzey/hacim orani da cok önemlidir:

İİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİİ

Tanecigin boyu Yüzeyi Hacimi Yüzey/Hacim orani

--------------------------------------------------------------

(μm) (μm2) (μm3)

--------------------------------------------------------------

1 6 1 6

10-3 6*103 1 6000

---------------------------------------------------------------

 

Elbe nehrinin içindeki katı maddelerin çökmesini etkileyen mekanizmayı ve yasalarını aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür:

* Elektrostatik karsilikli etkilesmeler ,

* Van-der-Waalls kuvvetleri ve Coulomb kuvvetleri

* Stabil kolloid suspanseleri

* Yumaklasma

* Tasinma

* Stabilizasyon

* Sogurma

* Organik ve inorganik tehlikeli maddeler

* ve katı maddelerin fraksiyonu:

Fraksiyon Dane boyutu

---------------------------------------------------------------

Cökebilir > 100 μm

Süper kolloid 1-100 μm

Kolloid 10-3 - 1 μm

Cözülmüs maddeler < 10-3 μm (1nm)

--------------------------------------------------------------

 

Sedimentlerdeki Zehirler

 

1165 km uzunluğunda ve 9 km eninde olan ortalama debisi de 710 m3 /Sn olan Elbe nehiri Avrupa'nın en büyük nehirlerinden biridir. Aynı zamanda da en kirli nehridir. Çok yüksek kirlilik yükü altındadır ve bazı bölgelerde ekolojik dengeler bozulmuştur.

 

Elbe'nin yan derelerine deţarj edilen atıksular ve toksik maddeler yığılmakta ve taşkın debilerle birlikte de tekrar mobil hale getirilmekte ve akarsuya kavuşmaktadır. Elbe nehrinin yatağından beslenen suların içme suyu olarak kullanılması da bu nedenle büyük bir sakınca oluşturmaktadır. Nehir yatağından beslenen yeraltı sularının içme suyu olarak kullanılabilmesi için de akarsuyun ve derelerinin ıslah edilmesi gerekmektedir. Özellikle sedimentlerde yapılan araştırmalarda kadmıyum, nikel gibi ağırmetallerin fazla bulunduğu görülmüştür.Diğer taraftan arsenik ve kurşuna da çok rastlanmıştır.

 

Muldenstein barajına her yıl 30 cm sediment yığılmaktadır. Yaklaşık her yıl barajın dibinde böylece 25 000 ton sediment birikmektedir. Bu değerin 400 000 ton/yıla kadar çıktığı da tahmin edilmektedir. Bu sedimentin içindeki çinko miktarı 1030 ton; 114 ton kurşun; 101 ton arsenik; 98 ton bakır; 71 ton krom; 43 ton nikel; 32 ton kadmiyum; ve 1 ton civa. Uranyum miktarı da 50 - 70 ton arasında tahmin edilmektedir (Rytlewski, 1994).

 

 

Hamburg Liman Tarama Çamuru ve İşlem Tesisi

 

Hiç bir işlem yapmadan liman çamuru kurutma yataklarına tarama çamurlarının pompalanması halinde ihtiyaç duyulan alan 250 ha idi. Tarama çamurunun yıkanması sırasında hemen dane boyutu sınıfandırılması olmakta ve kumlar çökmektedir. Killer ise kurutma yatağına pompalanmakta ve burada kurutulduğunda da kuruyan bu kil tabakası bir sonraki pompalanacak malzeme için sızdırmazlık tabakası oluşturmaktadır. Ancak bu sistemdeki alan gereksinimi çok fazladır. Bu nedenle de daha az alan gereksinimi ile sorunun çöüzümü için 1980'li yılların başından beri araştırma-geliştirme proje çalışmalarına başlanmıştır. TUHH (Hamburg-Harburg Teknik Üniversiitesi) , Liman İşletmesi ve Lurgi AG işbirliği yaparak METHA (Liman Çamurunu Mekanik Ayırma) yöntemini geliştirmeye çalışmışlardır. Önce labaratuvar düzeyinde başlayan çalışmalar, daha sonra pilot düzeyde başarı ile sonuçlandırıldıktan sonra, 1984 yılında yarı teknik düzey denebilecek bir deney aşamasına gelmişlerdir. METHA I olarak adlandırılan bu çalışma Alman Araştırma ve teknoloji Bakanlığı tarafından da desteklenmiştir. Mayıs 1987 'den beri de METHA II proje çalışmaları devreye sokulmuştur. Bu çalışmada gerçek tesisin işletme koşulları için ölçüm, kontrol ve ayarlama teknikleri geliştirilmiştir.

 

Çalışmaların bütün olumlu sonuçları 1990 yılının ortalarında METHA III için 100 milyon DM'lık yatırıma karar verilmesine neden oldu. Yılda 2 milyon m3 tarama çamurunu işleyebilecek ve dünyanın ilk ve en büyük liman çamuru işlem tesisi kurulması için adım atılmış oldu. Her yıl yaklaşık olarak kuru katı madde miktarı 600 000 ton/yıl liman çamuru işlenmeye başladı. METHA III liman çamuru işleme tesisi İekil 1'de görüldüğü gibi araziye yayılmıştır ve işlem akışı da İekil 2'de görülmektedir. Liman bölgesinden taranan çamurlar 300 000 m3'lük bir dengeleme havuzda depolanmaktadır.Bu tarama çamuru dengalama havuzuna çamurlar pompalanmadan önce içindeki >80 mm maddeler ayıklanmakta ve mekanik ayırma işlemlerine geçilmeden önce de içindeki >5 mm fraksiyonlar tambur elek ile tutulmaktadır. Bu şekilde kaba fraksiyonlarından arıtılmış olan tarama çamuru bir homojenleştirme tankında yeknasaklaştırılmakta ve hemen akabinden de iki kademeli ayırma tesisine alınmaktadır: a.) Hidroklasifikasyon; b.) Karşı akım ayırımı.

 

Birinci kademe olan a.) Hidroklasifikasyon 'da dane boyutu < 63μm olanlar (bunlar oldukça zararlı madde yüklüdürler), kum fraksiyonundan ayrılırlar. Kum fraksiyonu içinde kalan diğer ince madde miktarları ile birlikte ikinci kademe b.) Karşı akım ayırımı ünitesine gönderilir. Geriye kalan ince fraksiyon akış yönüne karşı akımla verilen su ile yüzdürülür ve yıkanır. Birinci kademeden gelen diğer ince fraksiyon kısmı ile birleştirilerek yoğunlaştırıcıya gönderilir.

 

Ayırma ünitesinden gelen saf kum su alma eleğinden geçirilerek içindeki su miktarı %15'e kadar düşürülür. %85 kuru madde içeren bu kum artık inşaat malzemesi olarak kullanılabilir. Buna karşın ince fraksiyon çok yüksek oranda su içermektedir. Bu su içeriğinden kurtarmak için yüksek verimli arındırıcıya göndermek gerekir. Orada da katı madde oranını yükseltmek için yumaklaştırıcı madde kullanılır ve yoğunlaştırıcı da koyulaştırılır. Liman çamurunun ince malzemesi yaklaşık 200 g/l konsantrasyonuna ulaşır ve bu hali ile de suyunu alma (kurutma ünitesine) pompalanır. Koyultucudan arıtılmış olarak savaklanan su tekrar proses suyu olarak kullanılır.

 

Koyultuculardan gelen bulanık su ise önce iki adet 2 500 m3'lük ara dengeleme havuzlarında depolanır. Sonra buradan altı hattan oluşan su alma (kurutma yatağına) yapısına gönderilir. Burada aynı zamanda yumaklaştırıcı da içine karıştırılır. Bu sayede kompakt çamur oluşur ve drene olmaya çok elverişlidir. Bir kurutma hattı bir elekliband presinden ve yüksek basınçlı nihai kurutma presinden oluşmaktadır. Tüm makına donanımı tesisin ana masraf kalemlerini oluşturmaktadır. Elekliband presi liman çamurunu % 48 katı maddeye kadar kuruta-bilirken; yüksek basınçlı nihai kurutma presi de %56'ya kadar katı madde miktarını çıkartır. Amaç zemin mekaniği açısından kayma direnci yüksek olan nihai ürün elde edene kadar suyunu almaktır. Böylece de suyu alınmış liman çamurunun liman tarama çamurunun deponisinde yapı malzemesi olarak kullanmak mümkün olabi-lir. Kurutulmuş çamur tesis dışına band ile taşınmakta ve yığın oluşturulmakta-dır. METHA III 'den gelen işlem atık suyu da SARA'ya (Çamur İşlem Atıksuyu Arıtma Tesisi) yollanır. SARA'da da bu METHA III tesisinden gelen kirli su arıtılır.

 

 

SARA : METHA III İşlem Tesisi Kirli Suyunun Arıtılması

 

SARA ve METHA III icice iki kardes kurulus. Yillardir birlikte arastirma ve gelistirme faaliyetleri yaparak, liman camurun saglikli bir sekilkde islem görmesi ve bertarafi konusunda bir cok isler yaptilar ve teknoloji gelistirdiler.

Gerek Elbe yatagindan ve de gerekse yan kollarindan her yil cöken sedimentlerin toplanmasi ve uzaklastirilmasi gerekmektedir. Bu sedimentler ayni zamanda da bir cevre sorunu kaynagini olusturmaktadir. Bu cevre sorunu ise digerleri tarafindan olusturulmaktadir. Baskalarin neden oldugu cevre kirlililginin zararsiz hale getirilmesi Hamburg Kiyi ve Liman Idaresin'e (Hamburger Strom- und Hafenbau) düsmektedir.

 

Liman camuru geneld kil, mil, ince kum, cok ince organik maddeden olusmaktadir. Bunlara da cok sakincali ve tehlikeli maddeler ve agirmetaller baglanmaktadir. Bu maddelerin cogu anlilar icin tehlikelidir ve mutlaka besin zincirine girmemelidir. Bu kamsamda SARA (Spülfeld-Ablaufwasser-Reinigungs-Anlage) kendine düsen görevi yerine getirmeye calismaktadir. SARA 26.07.1989'dan beri Güney Elbe Blumensand bölgesinde faaliyet göstermektedir. Tesisin Sedimentasyon Unitesi Aralik 1987 'de faaliyete gecti. Elbe'den cikarilan camurun tasinmasinda kullanilan Elbe suyu, tekrar tekrar tasima icin kullanilmaktadir. Ancak bu tasima suyuna %10 kadar hep yeni ilave yapilmasi gerekmektedir. Atisuya cesitli liman camuru depolama yerlerinden gelen sizinti sular da girmektedir.

 

Liman camuru kum, mil ve kilden olusmaktdir ve cok miktardad da su icermektedir. Özellikle de mil ve kil kisminda cok miktarda agir metal ve diger zararli maddeler vardir. buna karsilik kum ise neredeyse zararsizdir.Liman camurunun yarisi ise kumdan olusmaktadir. METHA teknik tesisiler yardimi ile 1986 yilindan beri bu iki kisim birbirinden ayirilmaktadir. METHA I, METHA II teknik tesis calismalarindan sonra, olgun teknik METHA III asamasina ulasildi. METHA III 1993'ün basindan beri de calismaktadir. Toplam suyun %75'i geri cevrilmekte ve hacim azaltilmasi gerceklesmektedir. Bu sayede aritilacak su miktari azalmaktadir. SARA, camur yataklarindan ve METHA III tesislerinden gelen sizinti, kurutma ve filtrat sularini aritmaktadir. SARA iki kademeli aritma uygulamakta, önce sedimentasyon tesislerinde bakiye agirmetaller giderilmektedir. Daha sonra da damlatmali filtre ve biyodiskten olusan biyolojik aritma sistemleri ile de amonyum nitrata dönüstürülmektedir. Nitrat alici ortam Kuzey Denizi icin besin maddesi oldugundan, bunun da zararsizlastirilmasi icin denitrifikasyon tesisi planlanmaktadir.

 

SARA Sedimentasyon Tesisi

 

Liman atiksuyunun icinde bulunan kati madde ve bunlari icerdigi agirmetallerin uzaklastirilmasi yapilmasi gereken ilk adimdir. Kimyasal ve mekanik prosesler yardimi ile bu ince kati maddeler cöktürülmektedir. Atik su önce kimyasal aritma ünitelerinde yumaklastiricilarla temas ettirilmkete ve cöktürülmektedir.

 

Birincil yumaklastirici olarak da Demirklorürsülfat kullanilmaktadir (80 g/m3 dozlamasi). Ikincil yumaklastirici anyotik polimerdir. Bu da 1g/m3 dozunda verilmektedir. Sekil 1'de görüldügü gibi olusan yumaklar tesisin dibine cökmektedir. Bu cökmenin hizini ve olusumunu artirmak icin de cökeltim havuzu icine egik lameller insaa edilmistir. Lamellere carparak cökelen yumaklar sonra lamel yüzeyinden kayarak havuzun dibine düsmektedir ve camur tarayicilar tarafindan da kürenmektedir.

 

Nitrifikasyon Tesisi

 

Mikroorganizmalarin amonyumu nitrata dönüstürmeleri icin cok oksijene ihtiyaclari vardir. Mikroorganizmalar 1 mg amonyumu parcalamalari icin sudan 5mg oksijen cekmektedirler. Liman camuru atiksuyunun icerdigi amonyum miktari Elbe'nin amonyum iceriginden 80 kat daha fazladir. Bu nedenle bu su bu haliyle Elbe'ye birakilamaz. Nitrifikasyon tesisinin birinci kademesini damlatmali filtreler olusturmaktadir.

 

Damlatmali Filtre

 

6 m boyunda ve 3 cm eninde olan bandlar 7x11 m ebatlarinda olan cerceveye asilmaktadir. Bu 8 damlatmali filtrenin seri baglanan her ikisi bir birimi olusturmaktadir. Mikroorganizmalarin yerlesebilecekleri alnin büyüklügü 54 ha (540 000 m2). Liman camuru kurutma yataginin yarisi kadar bir alan. SARA'nin damlatmali filtre kismi en yüksek kismi oldugundan 10 m yüksekliginde ve 600m2 bir alandir.

 

Yikama ve kurutma yataklarindan sedimentasyon havuzuna ve oaradan da buraya gelen sular dagitici baslik yardimi ile bu yatagin üzerinden püskürtülmektedir. Bu sirada gerekli oksijen hava temasi sirasinda saglanmaktadir. Ince su filmi olarak bakteilerin konakladigi ve yerlestigi 54 ha alandan gecmektedir. Bu sirada amonyumnitrat olusmaktadir.

 

Biyodisk

 

Ikinci biyolijik ünitesi ise biyodisktir. Yaklasik olarak amonyumun dörtteücü damlatmali filtre kisminda ayristirilmaktadir. Geriye kalan üctebiri parcalamalari icin bakterilerin su ile daha yogun bir sekilde temas halinde olmasi gerekmektedir. Bu nedenle de daldic damlatmali filtreler (biyodisk) belirli araliklarla su ile temas etmelidirler. 4 uzun havuz icinde her birinde dört adet olmak üzere silindir seklindeki rotorlar dönmektedir. Her rotorun capi 3,5m'dir. Her bir rotor bakterilere 1 ha (10 000m2) yerlesim alani sunmaktadir. Toplam biyodisk ünitesindeki yerlesim alani 16 ha (160 000 m2). Burada da gereksinim duyulan oksijen miktari havadan temin edilmektedir. Bu tesisi terk eden suda amonyum tamamen nitrata dönüsmüstür.

 

Biyodisk tesisinde ölen mikroorganiznalar nedeni ile camur olusmaktadir. Bu camur da tambur band filtresi yardimi ile sudan uzaklastirilmaktadir.

 

Camur Uzaklastirilmasi

 

Cöken camur sürekli olarak ihtiyaca göre alinmakta ve özel bir camur kurutma havuzunda kurutulmaktadir.

 

Atiksudaki kati madde konsantrasyonunun sürekli degismesi sonucu, cöken camurun bir kismi tekrar SARA giris suyuna verilmektedir. Böylece proses oldukca mütecanis olarak devam etmektedir. Ayrica yumaklastiricilardan yararlanma orani da artmaktadir.

 

Nitrifikasyon sirasinda bakterilerin faaliyetleri nedeniyle su biraz asitlesmektedir. Aritma sirasinda suyun optimal tamponlama özelligini korumak icin proses sirasinda sisteme bir cok yerinden soda verilmektedir.

 

Sonuc

 

Aritma veriminin sonuclari Cizelge 1'de toplanmistir.

 

Cizelge 1: SARA Aritma verimi

-----------------------------------------------------------

Parametreler Giris Cikis

(mg/l) (mg/l)

-----------------------------------------------------------

Kati madde 100-1000 < 25

 

KOI 75-250 50-100

 

Agirmetaller Element cesidine göre %50-95 arasinda

reduksiyon

 

Amonyum azotu 120 < 2

-------------------------------------------------------------

Q 500 m3/h

-------------------------------------------------------------

 

Ayrıca METHA III 'de oluşan yaklaşık %60 katı madde içeren kurutulmuş ve sadece ince fraksiyondan oluşan çamur, Lurgı AG 'nin geliştirdiği "Schlick-Pellets" lere dönüştürülmekte ve inşaat malzemesi olarak kullanılmaktadır. Yalnız bu yapı malzemesi konusunda uygunluk çalışmaları yürümektedir. Ekolojik-ekonomik etidler yapılmaktadır.

 

Bu uygulama sayesinde alan gereksinimi 15 ha 'a kadar düţmüţtür. Yeraltısuyunun korunması ise %100 denecek garanti düzeyine yükselmiştir. Yöntem hava koşullarına bağlı değildir. Tesis her zaman verimli çalışmaktadır.

 

Darısı ülkemizde benzeri sorunları olan limanlarımızdaki liman tarama çamurlarının yarattığı sorunların çözümüne.

 

 

 

Kaynak :

 

Tesisi gezme sirasinda anlatilanlar ve notlar. Mayıs 1991 ; Temmuz ve Ağustos 1993, Hamburg.

 

 

Ek 1:

 

Çizelge : 1990 yılında Hamburg liman tarama çamurunda (Elbe nehri sedimen- tinde) yapılan ağır metal analizleri (mg/kg KM)

-------------------------------------------------------------------------------

Ağırmetaller Az yüklü Çok yüklü Hollanda-Listesi

 

A B C

-------------------------------------------------------------------------------

Arsenik 70 110 20 30 50

Kurţun 214 295 50 150 600

Kadmiyum 9 18 1 5 20

Krom 170 203 100 250 800

Bakır 249 388 50 100 500

Nikel 78 109 50 100 500

Civa 9 12 0,5 2 10

Çinko 1180 1140 200 500 3000

--------------------------------------------------------------------------------

A = Normal değer ; B = Kontrol edilmesi gerekir ; C = Islah edilmesi zorunlu

---------------------------------------------------------------------------------

 

Ek 2:

 

Çizelge : 1991 yılında Hamburg yakınındaki Schnackenburg'a Elbe nehrinin taşıdığı kirleticiler ve miktarları ( ton/yıl )

-------------------------------------------------------------------------------

Maddeler

-------------------------------------------------------------------------------

Arsenik 36

Kurţun 70

Kadmiyum 4,9

Krom 110

Bakır 150

Nikel 110

Civa 6,9

Toplam fosfor 4200

Toplam azot 82000

--------------------------------------------------------------------------------

 

 

 

 

Schwerin'de Katı Atıklar ve Ayrı Toplama Organizasyonu

 

 

Schwerin Hamburg' un doğusunda, Lübeck'in güneyinde yeni Federal Almanya'nin Mecklenburg-Vorpommern Eyaletinin bassehri. Çok güzel ve tarihi bir kent. Günümüzde yeniden imar ediliyor. Çevre Bakanliği var. Bakanliğa bağli da çevre örgütleri ve kuruluşları var. Ayrıca kent yerel yönetiminin Çevre Dairesi ve ilgili yönetim birimleri bulunmaktadir.

 

Yönetim ayrı toplamayı tanıtmak ve halkı bu yolda ikna etmek için tüm gönüllü ve resmi kuruluslarin yardimi ile örgün ve yaygin bir egitimi baslatti ve uyguladi. Brosürler, el ilanlari, duvar ilanlari, yapistirmalar, konferanslar, birebir konusmalar v.b. faaliyetler organize ettiler.

 

Bu konuda ayrica Schwerin Kati Atiklar Yönetmeligi hazirladilar.

 

 

Kagit Kontenyerleri

 

Kentin cesitli yerlerine mavi kagit kontenyerleri yerlestirdiler. Buraya atilacak olan atiklari tanimladilar:

 

Gazete; Dergi ; Katalog; Kitap; Defter; Karton; Ambalaj kagidi, Mukavva, kirlenmemis ve kaplanmamis tüm diger kagitlar. (Cünkü yagli veya kirli kagitlar recycling kagitlarinda lekelerin olusmasina neden oluyor. Bu yaglar aritilamadigi icin lekeler olusuyor.)

 

Kagit atiklarin toplanmasi ve sekunder hammadde olarak kullanilmasi tüketicilerin elindedir. Bu nedenle de tüketiciler Recycling kagidi kullanmaya özen göstermelidirler. İkincil hammaddeden üretilen ürün tüketildikçe, hammadde talebi de artacaktır. Böylece degeri kazanma olayına önem verilmiş olacak bu tür atıklar da Borsa'da değer kazanacaktır.

 

Beyaz, Yesil ve Kahverengi Camlar icin Kontenyerler

 

Kapaksiz ve tipasiz atilmasi gereken kavonozlar, siseler ve cam kaplar icin ayri ayri kontenyerler yerleştirilmiştir. Bu kontenyerlerin içine de değerli atıklar atılmaktadır.

 

Sanayii cami ve yeni cam üretiminde eski cam atiklarinin payi cok yüksektir.

 

Schwerin de halka Bakanlık ve Yerel Yönetim tarafından bu konuda telkinler yapılmaktadır:

 

"Konserve teneke kutularini kullanmak yerine hep cam kutulari kullanmayi tercih edin. Hatta depozitolu ve cok kere kullanimli cam kaplarda alis veris yapin."

 

Kontenyerlerden kaynaklanan gürültüye de neden olmamak icin bosaltma günleri ve saatlerinin pazertesiden cumartesiye kadar 7 ile 19 arasinda olmasina dikkat edilmektedir.

 

 

 

 

Sari/Beyaz Tekstil Toplama Kaplari

 

Eski elbiseler , tekstil ve ayakkabilar icin kaplar hazır bulundurulmaktadır. Cocuk Esirgeme Kurumu, Kizilay v.b. kurumlar kanali ile ayrica toplamak ve degerlendirmek mümkün olmaktadır.

 

 

Sari Bidon, Sari Kontenyer ve Sari Torbalar

 

DSD 'nin kapsami icinde ambalaj atiklarinin özellikle de plastik ve metal gibi hafif olanlarinin biriktirilmesi ve toplanmasi saglanmaktadir.

 

Ancak Schwerin de bu sistem tutmamistir. Zaten yüksek oranda bir geri kazanim DDR (Doğu Almanya) zamaninda da vardi. Yesil Nokta sistemi birsey getirmemistir. Tüm ambalaj atiklarinin geri toplanmasi ve degerlendirilmesi kolay degildir, hatta zordur. Bu nedenle de Schwerin de yesil nokta cöp sorunu icin bir cözüm olarak görülmemektedir. "Tüketici ödüyor, cevre tahrip oluyor ve ambalaj sanayi ile atik bertaraf firmalari kazaniyor".

 

Ambalajsiz, zorunlu ambalajli ve cokkere kullanimli ambalajlarda alis veris yapmayi iyi bir cevre icin tercih edilmelidir.

 

 

Kompostlastirma

 

Evlerde ve is yerlerinde olusan biyoorganik atiklar, ki bunlar mutfak ve bahce kaynakli olabilirler , kiyilmis ve parcalanmi agac ve dallari, az miktarda da yemek artiklari. Mümkünse bahcenizde degilse de biyocöp varillerinde ya ayri toplanmali ya da kompostlastirilmalidir.

 

Toprak islah edicisi ve özellik iyilestiricisi olarak kullanilmalidir.

 

Iri Hacimli Cöpler

 

Iri hacimli cöp olusturmadan önce ömrünü uzatmak icin önce düsünüp atmamalı ve birisine hediye etmelidir. Eger hicbir sekilde degerlendirilemeyecek ise Belediye'nin ya öngördügü yilda iki kere toplama programina girin ya da kücük bir ücret karsiligi program disi aldirmalıdır.

 

 

Zararli Maddeler

 

Eski, günü gecmis ilaclar; evde kullanilan kimyasal maddeler; boyalar; civa iceren atiklar (florosens lambasi), kuru piller, tarimsal mücaadele ilaclari, gübre ve bitki koruma ilaclari, spray kutulari....

 

Bu tür zararli maddeler hicbir diger cöp bidonlarina atilmamalidir.

 

Zararli maddeler Geri Kazanma Merkezlerinde (Recycling Center) öngörülen yerlere ve kaplara birakilabilmelidir.

 

Geri Kazanma Merkezlerine (Recycling Center) her türlü degerlendirilebilir atiklar getirilebilmeli ve her biri icin ayrilmis kaplara bu atiklar atilabilmelidir.

 

Kalinti Atiklar

 

Cöp ve kati atiklar yukarda öngörülen ayri toplama sistemine göre ayrildiktan ve toplandiktan ve hatta her türlü isleme tabii tutulduktan sonra, geriye bakiye cöp kalmaktadir. Bunlarin da zararsiz bir sekilde bertarafi gerekmektedir.

 

Kalinti cöpler bidonuna da diger bidon ve kaplara atılmayan cöpler atilmalıdır.

 

Sonuç

 

Aslında "Geri Kazanma Daha Sonra Düşünülmeli" ve atık oluşmasına kaynağında yoğun dikkat gösterilmelidir. Atıklar oluştuktan sonra da bunları geri toplamak ve değerlendirmeye çalışmak da yoğun bir külfet getirmektedir. Geri kazanmak için toplanan bu değerli maddeler dağlar oluşturmakta geçici deponilerde uzun süre bekletilmektedir. Bu konuda bunları değerlendirecek teknolojilerin geliştirilmesine de çalışılmaktadır.

 

Doğruyu söylemek gerekirse dünyada atıkları geri kazanılması konusunda şampiyon olan ülke Almanya'dır. DSD (Dual System Deutschlands) ve bunun getirdiği " Yeţil Nokta " tartışma halindedir. Çünkü iki yıllık uygulama sonucunda sistem finansmanı ve masraflarını karşılaması açısından iflas etmek üzeredir. Ancak tartışmalar sonucunda mutalaka bir ortak noktada birleşilecek ve sorun çözülmüş olacaktır. Cam, aluminyum, plastik v.d. gibi değerli atıkların geri kazanılması için uygulanacak biriktirme, toplama, taşıma , ayıklama ve değerlendirme işlemlerinin çevresel etkileri ve bunların da zararsızlaştırlması için gerekli yatırmların ve işletme masraflarının göz önünde bulundurulması gerekir. Böyle bir ekoanalizden sonra geri kazanmanın gerçek bedeli ortaya konulmalıdır. Ne pahasına olursa olsun geri kazanma denilemez. Bu nedenle de çok ve luzumundan fazla ambalaj veya ambalaj maddesi kullanmak yerine, mümkün mertebe hiç ambalaj kullanmamak çok daha yerinde olacaktır. Ayrıca "Tekkere Kullanma" yerine "Çokkere Kullanma" yöntemlerine ağırlık vermek çok daha yerinde olacaktır. İlk adım çokkere kullanma kuralını seçtikten sonra gene de atık oluşacaktır. İşte o zaman bu atıkların geri kazanılması düşünülmeli ve plan ve program kapsamında değerlendirilmelidir. O halde önce atık oluşumu kaynağında çevre dostu yaşam tarzı ile en aza indirilmeli, daha sonra da oluşan o az miktardaki katı atıkları geri kazanmak için diğer adımlar atılmalıdır.

 

 

Kaynak ve Adres :

 

Landeshauptstadt Schwerin

Der Oberbürgermeister

Dezernat VIII - Umwelt und Naturschutz

Umweltberatungszentrum

Lübecker Strasse 20 Schwerin/Almanya

Telefon ( ) 59 405

 

Abfallbehörde

Zum Bahnhof 5-7 /Schwerin/Almanya

 

Telefon ( ) 59 634

 

Rytlewski, Gabriele ; Dr. (1994) : Gift-Depots im Sediment. DF Sonderdienst angewandte Wissenschaft, Nr. 2/94 A, Bonn.