SAĞ VE SOL BASKIN EL KULLANIMININ MENTAL FONKSİYONLAR YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Y. Karaman, A. S. Gönül, M. Aksu , E. Köseoğlu

Baskın el kullanımı çoğu kez serebral lateralizasyonun bir indeksidir, dominant hemisfer tesbitinde kabaca el kullanım baskınlığı ile karar verilebileceği görüşü yaygın bir şekilde kabul görmüştür. Biz el kullanım baskınlığı ile kognitif fonksiyonları karşılaştırarak aralarında mental ve elektrofizyolojik farklılıklar olup olmadığını ,önemli olabilecek faktörleri araştırmayı amaçladık. Bunun için yaşları 6 ile 12 arasında değişen 4000 çocukta Geschwind El Kullanımı Baskınlığı testi uygulandı .Bunlardan seçtiğimiz 60 sol (%66 erkek,%34 kız), 60 sağ (%50 erkek ve %50 kız) elini baskın kullanan çocuklardan oluşan gönüllülerde anne ve babalarının el kullanım tercihi, ailevi veya sosyal bir baskıya maruz kalıp kalmadıkları enürezis, enkoprezis, konuşma, öğrenme güçlüğü ve tik olup olmadığı soruldu. Deneklere kognitif fonksiyon testleri ve bir psikolog tarafından zeka testi uygulandı, EEG’leri çekildi ve sonuçlar karşılaştırıldı. Sağ ve sol elini kullananlar arasında zeka testleri ve kognitif fonksiyonlar yönünden farklılık bulunmadı. Enurezis erkek çocuklarında iki kat daha fazla görüldü ve kızlarda sol elini kullananlarda daha çoktu. Kekemelik sol elini kullanan erkek çocuklarında kızlardan daha fazlaydı (p<0.01). Enkoprezis, kekemelik gibi semptomlar yönünden el kullanımının önemli farklılığı yoktu. EEG bulguları ile el kullanımı arasında önemli ilişki elde edilemedi. Ancak sağ hemisferde alfa ritmi amplitütünün daha yüksek olduğu görüldü. Zemin aktivitesi el kullanım baskınlığıyla ilişkili değildi. Enürezisi olanların %30’unda zemin aktivitesi değişikliği, yavaş dalga paroksizmleri, yaygın beta aktivitesi gibi değişiklikler görüldü. Sonuçta, baskın sol el kullanımının aile ve çevrenin tesiriyle değiştirilmek istenmesi serebral dominans geliţimi döneminden sonra önemli problemleri beraberinde getirmektedir.