Değerli Meslektaşlarım;

Türkiye Ekopatoloji Dergisi'nin amacı, vizyonu ve misyonu ile ilgili düşüncelerimiz şöyledir:

Türkiye'de çevresel etkenlerin yol açtığı sağlık sorunları ve hastalıklarla ilgili multidisipliner çalışmaları içine alan ekolojik patoloji konusu yeterli olarak işlenmemiş ve incelenmemiştir. Oysa günümüzde, çeşitli etkenlerle oluşan doğadaki değişiklikler, çevresel etkenler ve ortamda oluşan fiziksel ve sosyal değişim, insan sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yapmakta ve sonuçta çeşitli hastalıkların gelişmesine, değişik düzeylerde etki etmektedir.

Çevresel etkenlerle oluşan bu hastalıklar, çeşitli kanser türleri ile bulaşıcı ve paraziter hastalıklar ya da asbestozis, florozis, benzen, kurşun, cıva zehirlenmesi olaylarına dek uzanan çok geniş bir alanı içine alır. Türkiye'nin değişik bölgelerinde ve ekolojik çevrelerinde de izlenen aynı tür hastalıkların, gerek görülme oranları ve gelişim evreleri, gerekse görülme yaşı açısından ayrımlar vardır.

Örneğin, özofagus kanseri Erzurum'da İzmir'den 3 kat daha çok görülmektedir. Mide kanseri de Erzurum bölgesinde daha çoktur, buna karşın İzmir'de kolon kanseri daha yüksek orandadır. Bu bulgular, beslenme alışkanlıkları ve diğer bölgesel özelliklerle ilgilidir.

Ayrıca zeytinyağı ve bitkisel kaynaklı beslenme alışkanlığı olan bölgeler ile hayvansal yağlar ve besinlerle beslenen toplumlardaki hastalıkların görülme oranı ve gelişim evresi de değişiktir.

Kimi yüksek dağlık bölgelerde doku hipoksisi sonucu, kronik dağ hastalığı gelişir (Yassı kaya Köyü-Orta Toroslar).

Paraziter hastalıklar da bölgeler arasında değişiklik gösterir (Erzurum'da Ekinokkoküs alveolaris). Endemik sıtma bölgeleri vardır (Güney Doğu Anadolu).

Çevresel asbestozis sonucu kimi yörelerde öldürücü mezotelyoma türleri gelişir (Çermik, Ürgüp, Çukurören, Gediz, Ayrancı).

Güneş ışınlarının deri üzerindeki etkileri ve yol açtığı patolojik gelişmeler de çevresel özelliklerle ilgilidir.

Flüorür içeren sularla beslenen insan ve hayvanlarda iskelet deformiteleri oluşur (Doğubayazıt, Çaldıran).

Benzen yapıştırıcı olarak kullanılır ve ayakkabı işçilerinde kan hastalıkları gelişimine yol açar.

Komşu ülkelerdeki beklenmedik, örneğin nükleer santral kazası gibi olaylar (Çernobil-25 Nisan 1986, vb) da insanlarda ve anne karnındaki bebekler üzerinde olumsuzluklar (lösemi, tiroid kanserleri, doğumsal anomali) yapar, ayrıca bölgedeki örneğin fındık ve çay bitkisi üzerine de etki oluşturur.

Bu tür olası etkileri belirleyebilmek için, bölgedeki kanser insidansının, önceden Uluslararası Standartlara uygun biçimde, histopatolojik tanımlarının yapılmış olması ve ICD-O yöntemine uygun kodlanıp, izlenmesi gerekir. Tüm bu nedenlerle, Türkiye'de sağlığı koruyucu, yükseltici ya da hastalıkları erken dönemde belirleyici ve iyiletici çalışmalar çevresel-ekolojik koşullar ve olaylar, bölgesel özellikler, göçler ile sıkı ilişkilidir. Bu özellikleri göz ardı etmeden, sağlık ile ilgili çalışmaları yürütülmelidir.

Bu güne dek TEPD için, her konuda desteğini gördüğümüz dostlara da sonsuz teşekkürlerimizi sunarız.

Saygılarımla.

Prof. Dr. M. Şerafettin Canda