SAMSUN'DAKİ SUBAYLAR ARASINDA SÖZDE PADİŞAH TARAFTARLIĞI VARMIŞ |
| 3'ncü Kolordu Komutanı Selâhattin Bey' den aldığım 29 Mart
1920 tarihli bir şifrede, "Sam sun'da bulunan 15' inci Tümen'in maneviyatının
bo zuk olduğundan ve sözde, subaylar arasında Padişahtaraftarlığı bulunduğundan"
söz ediliyordu. "Subaylar, Padişâh aleyhindeverilecek emirleri yerine
getirmeyeceklerini komutanlarına bildirmişler.Baskı yapılırsa, görevlerini
terketmeleri ihtimali varmış. İstanbul'dan gelen yolculardan ve gazebelerden,
işgalin ikinci günü, elkonmuş olan binaların hepsinin boşaltıldığı, Salih
Paşa' nın yerinde olduğu, ÂyânMeclisi'nin görevine devam ettiği ve son cuma
selâmlığında, Harbiye veBahriye Nâzırları da hazır bulunarak, gerekli törenin
eskiden olduğu gibiyapıldığı anlaşılmış..." "Şu duruma göre, İstanbul'da
bir hükûmet varken, bu hükûmetin haberi olmadan yapılan işler nedir?"
diyorlarmış.Subayların bu düşünce ve davra nışlarını bildiren 15' inci Tümen
Komutanışu görüşleri ileri sürüyordu : "Burada bir subayı hapsetmenin
olağanüstübir durum yaratması düşünülemez. Ancak, bundan yararlanarak Anadoluüzerine
yürümek gibi olaylar meydana gelecektir. İzmir cephesinde Kuvayı Milliye'ye
nasıl hizmet gördürüldüğünü bilemiyorum.Zannederim, bunlar para ile çalıştırılmaktaymış.
Bir savaş çıktığında, bütün halka maaşverilemeyeceği meydanda olduğundan,
Kııva-yı Milliye adı altındaki mevcut kuvvetten orada da hiçbir kuvvet kalmayacağına
eminim. Ordu birliklerine gelince, şimdiden firar olayları başlamıştır.
Parasızlık böyle devamettikçe ve İstanbul'da merkezî hükûmet bulundukça
subaylardan bileşüphe ederim." Bundan başka, 3' üncü Kolordu Komutanı
SellattinBey, vermiş olduğumuz talimat gereğince, Amasya'ya gelen kontrol
memuru Forbes adındaki yüzbaşıyı tutuklamış. Samsun'a bir İngilizteınsilcisi
yüzbaşı gelmiş. Sellahattin Beye, Yüzbaşı Forbes'in bir dakika bile geçirilmeden
Samsun'a gönderilmesini yazmış; aksitakdirde, Selâhattin Beyin sorulu olacağını
ilâve etmiş. Bukonudaki düşüncemi soran Selâhattin Beye, vereceği cevap
hakkın.da şu tavsiyede bulundum : " Forbesi tutuklayan ben değilim;hükûmet
merkezleri, Ateşkes Anlaşması'na ve insanlığa aykırı olarakişgal adilen
millettir. Bu bakımdan serbest bırakılmasını da ancak millet yapabilir .
" Buna rağmen, bu Forbes memleketten çıkarılmaklayetinilmiş, tutuklanmamıştır.
Bolu Mutasarrıfı Haydar Bey'in 9 Nisan 1920 tarihli kısa birşifresinden, Adapazarı ile Hendek arasında bulunan ve Çatalköprü denilen yerdeki köprülerle Mudurnu Suyu köprüsünün Kuva-yı Milliye'ninaleyhinde olanlar tarafından tahrip edildiği anlaşıldı. Bolu ve dolaylarının Komutanı Mahmut Nedim Beyin,Düzce'den yazdığı 9 Nisan 1920 tarihli şifresindeıı de, 8 Nisanda Adapazarı'nda Kuva-yı Milliye aleyhine gösteriler yapıldığı, Hendek ile Adapazarı arasında telgraf ve telefon hatlarının kesildiği, Düzce Abazalarındantarafsız kalanların da muhaliflere katılmak üzere hareket ettikleri anlaşıldı. Hendek ile Adapazarı arasında, Mudurnu Suyu üzerindeki büyükköpri,inün tahribi dolayısıyla ulaşımın kesilmiş oLduğu da anlaşılıyordu.Bu bilgiler üzerine, Gevye'de bulunan 24' üncü Tümen Komutanı M a h m u t B e y'in dikkati çekildi. Nevşehir'de de, Nevşehir Kaymakamı Nedim Bey'in başkanlığında Teâlî-i İslâm Cemiyeti'nin bir şubesi kurulmuş. Verilen rapordacemiyetin en bozguncu üyelerinden sekiz kişinin Niğde'ye gönderildiğibildiriliyordu. Bu cemiyetin üyeleri, "Padişah'tan başka hiçbir kuwet tanımayız. Kuva-yı Milliye'yi dağıtmak için mal ve can bakımından bütünkuvvetlerimizi feda etmeye yemin ettik" diyorlarmış. Her gece toplantıyapıyorlarmış. İleri gelenleri, Niğde'deki Tümen Koınutanı'nın gönderdiğibir müfreze ile tutuklanmış. |