Sulama suyu olarak kullanılabilirliğine karar vermek açısından fiziksel kimyasal ve biyolojik parametreler arasından özellikle suda çözünen Na⁺, K⁺, Ca⁺⁺, Mg⁺⁺ gibi katyonların EC₂₅ x 10⁶ micromhos/cm değerinin, % toplam tuz miktarının; SAR'ın (Sodyum adsorpsiyon oranı)

Na⁺

SAR= ---------

Ca⁺⁺+Mg⁺⁺

--------

2

ve bor içeriğinin bilinmesi gerekmektedir. Bu parametreler arıtılmış atıksuyun salinite ve elektriksel iletkenliğinden yararalanılarak değerlendirilmesinde kullanılır. Toprağın tuz bilançosuna olumsuz etki yapıp yapmayacağı araştırılır ve tahmini yapılır. Yoksa arıtılmış atıksu ile birlikte gelen bu tuzlar toprakta birikerek arazinin verimsiz hale gelmesine neden olur. Bilindiği gibi ovanın toprakları zaten tuzlulaşmaya elverişlidir. Bu nedenle de bu konuya özellikle dikkat etmek gerekecektir. İu anda sulamada kullanılan emiralem regülatöründen ve 6-30 metre derinliğindeki kuyulardan alınan suyun kalitesi C₂S₁-C₃S₁ arasında değişmektedir. (Erdin, 1972; İener 1974). C₂ de EC₁₅ x 10⁶ = 250-750 umhos/cm dir ve orta saliniteyi ifaüüde eder Tuza karşı duyarlı bitkilerde kullanılamaz. S₁ Na⁺ içeriğinin az olduğunu bitki ve toprak için bir sakınca oluşturmadığını gösterir. Erdin (1972) primer, sekender ve tersiyer sulama kanallarında aldığı çok sayıdaki örnekler de bu kaliteleri veren değerleri bulmuştur.

Toplam bakteri ......... 10⁹- 10¹⁰/100 ml

Koliform ................ 10⁷-10⁹/100 ml

Fecel Streptococci....... 10⁵-10⁶/100 ml

Salmonella Typhosa ...... 10¹-10⁴/100 ml

Protozoa Cysts .......... 10¹-10³/100 ml

Virus ................... 10²-10⁴/100 ml

------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------

I 0.33 0.67 1.00

II 0.33-0.67 0.67-1.33 1.00-2.00

III 0.67-1.00 1.33-2.00 2.00-3.00

IV 1.00-1.25 2.00-2.50 3.00-3.75

V >1.25 >2.50 >23.75

--------------------------------------------------------------------------

Örnek Elma, limon, pamuk,patates, şeker pancarı,

Bor miktarı 0.75 mg/lt'den küçük olunca hiç bir sorun oluşturmaz. 2.0 mg/lt den büyük değerler büyük sorunlar oluştururlar. Klorür de önemli bir iyondur. 4 meq/lt' den küçük olması arzu edilir (mg/lt= ekivalent ağırlığı x meq/lt). En iyi pH aralığı 6.5-8.4 dir. NO₃-N veya NH₄-N'u 30 mg/lt den fazla bulunmalıdır. Sorun yaratabilir (Ayers and Westcot, 1976). Burada diğer önemli bir sorun ise sulama suyunun ağır metal içeriğidir:

-------------------------------------------------------------------- Al As 13 e B Cd Cr Co Cu Fe Pb Mn Mo Ni Se Ze

Sürekli

sulama

tüm top 0.05 50 0.2 0.2 2.0

raklarda 5 0.1 0.1 1 0.01 0.1 0.2 5.0 0.01 0.02

(mg/l)

----------------------------------------------------------------------------pH 20.0 2.0 0.5 2 0.05 5.0 20.0 10.0 2.0 10.0

6-8.5 1.0 5.0 10.0 0.05 0.02

olan

ince bün

yeli ve

topraklarda

----------------------------------------------------------------------------

Ayrıca alıcı ortamın kalitesini toprağın tek türünü, yapısını, tarla kapasitesini, devamlısalma noktasını kullanılabilir su miktarını, hidrolik geçirgenliğini geçirgenlik katsayısını, pH'sını EC₂₅ 10⁶ değerini, suda çözünen katyonları, suda çözünen anyonları SAR değerini, toplam tuz miktarını (ppm veya % olarak), CaCO₃ miktarını, organik madde miktarını, mikroflorasını, mikrofaunasını, yetiştirilen bitki türleri, su ihtiyaçları, tuza ve bora dayanıklılıkları, toprağın bor ve ağır metal içeriklerini bilerek ve saptayarak belirlemek gerekmektedir. Menemen ovasında 1950'li yıllarından beri yapılan araştırma Enstitüsü; üniversite akademik ve DSİ çalışmalarında bu veriler üretilmiş Menemen Ovası Toprak Kalitesi haritası oluşturulmuştur.

Arıtılmış atıksu fazlasını çalışma yapılmayan, boş bırakılan ekimsiz alanlarda örneğin tuzlu topraklarda toprağın tuzunu yıkamada veya seyrelterek azaltmasını sağlamak amacı ile yatay akışşşla "Overland flow" veya dikey akışla "filtrasyon" (toprak pasajı) kullanarak gidermek mümkündür. Çizelge ....... de arıtılmış atıksuyun sulamada kullanılması, toprakta filtre edilmesi veya toprak yüzeyine verilmesi halindeki BOİ₅, AKM, NH₅ N, N P değerlerine etkinlikleri görülmektedir.Ayrıca yöntemlere göre arazi gereksinimi de burada verilmiţtir.

---------------------------------------------------------------------------- Parametre BOİ₅ AKM TCM NH₃-N N_Topl P_top. Arazi

ha/1000 m³.gün

---------------------------------------------------------------------------

ortalama 26 48 900 18.5 8.8 -

----------------------------------------------------------------------------Sulama 1-2 1-2 - 0.5-1 2-4 0.1-0.5 10-20

----------------------------------------------------------------------------

Filtrasyon 2-5 1-2 - 0.5-1 10-15 1-3 0.5-1

(sızdırma) veya 2-6

Yüzeysel 5-10 8-10 - 0.5-1 2-5 3-5 2.5-10

salma

"overland

flow"

----------------------------------------------------------------------------AKM = Askıda Katı Madde