SİMGESEL DEĞİŞ TOKUŞ VE ÖLÜM
Jean Baudrillard
Birinci Basım: Boğaziçi Yayınları İstanbul 2002.
İkinci Basım: Gözden geçirilmiş metin. Boğaziçi Yayınları İstanbul Kasım 2008.
Çevirmenin önsözünden birkaç tümce :
Bu olağanüstü metinde, Baudrillard tüm bilenmişliği ve bilgi birikimiyle Batılı toplumlar ya da demokrasilere yüklenmekte ve son iki yüz yılda bu toplumlarda Gelişme, Çağdaşlaşma, Uygarlaşma, vb şekilde nitelendirilen tüm toplumsal, politik, ekonomik, kültürel, tarihsel, teknolojik, vb olgu, veri ve girişimlerin genel bir muhasebesini yaparak bu toplumların : (dünyanın geri kalan kesimlerine oranla) Başarı, Üstünlük, Servet, Refah vb şekilde sundukları sonuçların (bu sonuçların hepsini tersine çevirip, onlara sahip olduklarının tam tersi bir anlam vererek) aslında büyük bir başarısızlığı simgelemekten başka bir işe yaramadığını kanıtlamaya çalışmaktadır...
...Baudrillard bambaşka bir dünyada yaşanabileceği konusunda bize, belki de kendine rağmen, bazı ipuçları sunmaktadır. Bu ipuçlarını tersine çevirmeyi başardığınız zaman yeni, yepyeni bir dünya oluşturulabileceği gibi bir hisse kapılıyorsunuz. Çünkü Baudrillard, içinde yaşamakta olduğu evrene -Batılı toplumlar- salt ironik bir şekilde bakmaktadır. Bu umutsuz ve yaşama sevincinden yoksun bir yorum değildir. Tam tersine Batı ve Batılılara hak ettiklerine inandığı dersi, keyif alarak veren bir çözümlemedir. Bu çözümleme ve eleştirileri tersine çevirmeyi başarabildiğiniz takdirde, düş ya da soyutlama düzeyinde bile kalsalar, yeni perspektiflerle karşılaşılabileceğini kavrıyorsunuz.
"Simgesel Değiş Tokuş ve Ölüm" tüm diğer Baudrillard metinleri gibi radikal bir sistem eleştirisi olma özelliğine sahiptir. Diğerlerinden farkı, temel bir yaklaşım mantığı ya da sistematiğini ilk kez çok net ve ayrıntılı bir şekilde sunmasındadır. Bu metinle sistemin elinden tüm silahlarını almakta ve insanları yaşamakta oldukları evren konusunda derinlemesine düşünmeye itmektedir. Baudrillard, içinde yaşamakta olduğu evren konusunda düşünce üretmekle -bu düşünceler yüzde yüz doğru olsa bile!- bu evreni değiştirebilmenin mümkün olmadığını düşünmektedir. Onun nihilist olarak nitelendirilmesine yol açan gerekçelerden biri de budur. Çünkü düşüncelerden yola çıkılarak (çünkü simülasyon evreninde düşüncelerin artık Marx'ın yaşadığı gerçeklik dönemindeki güç ve prestije sahip olamayacağını düşünmektedir) yok edilemeyeceğine inandığı bu düzenden toplumun ancak kendi kendini yok ederek kurtulabileceğini düşünmekte ancak bunu bizzat uygulamamaktadır! Çünkü amacı insanların toplu halde intihar etmeleri ve Batılı toplumların yeryüzü haritasından silinmesi değildir. Amacı, (benim anlayabildiğim kadarıyla) yüzyıldan uzun bir süredir dünyayı aşağılayan, küçümseyen, sömüren ve kendini bir şey sanan Batılı toplumlara, dünyanın geri kalanından pek de bir farkları olmadığını, zannettikleri gibi çok daha iyi, çok daha doğru ve güzel şeyler yapmamış olduklarını yani az gidip, uz gidip ancak bir arpa boyu yol almış olduklarını gösterebilmektir. Bu metinde Baudrillard kesinlikle ilkel (simgesel değiş tokuş ya da potlaç toplulukları) toplumun yanında yer almakta ve onu modern toplumlara karşı savunmakta (kullanmakta) daha doğrusu toplumsal, kültürel, ekonomik ve politik alandaki gelişmelerle ilkel düzende bu dört alana ait özellikleri karşılaştırarak, bu sonuncunun batılı toplumlardan çok daha dengeli, huzurlu, mutlu ve doğayla uyum içinde, dünyayı kurutmak, yok etmekten uzak bir kültüre sahip olduğunu kanıtlamaya çalışmakta ve bu işi, Batının son yüzyıl içinde ortaya atmış olduğu en önemli kuramları (ekonomi politik, psikanaliz, dilbilim/göstergebilim, vs) mat ederek yapmaktadır. Doğal olarak bu hezimeti kabul etmeyen Douglas Kellner, Alex Callinicos, Christopher Norris, Kantçı ya da Marksist geleneğe sadık başka yazarlar Christopher Horrocks'a göre : "Baudrillard'ı eleştirmeyi kendilerine görev bilmiş, Baudrillard'ın kuramlarına çöplük kuramı yakıştırmasını uygun görmüş ve onu felsefenin yerine sanatı, hakikatin yerine değeri, gerçekliğin yerine imgeyi, yani Kant'ın yerine Baudelaire'i koyan modernist duyarlılığın parçası olmakla suçlamışlardır... Ancak Baudrillard, bu iyi niyetli eleştirilerin aslında bir hor görmeyi gizlemeye çalıştığını fark edecek kadar ileri görüşlüdür... Kendisini eleştirenlerin saf ve geri zekalı olduklarını iddia eder ve bu aşağılamanın, gerçeklik propagandacılarının kendi hayatlarını olgular, olaylar, sebepler ve sonuçlar toplamına indirgeme arzusundan kaynaklandığını savunur..." (Baudrillard ve Milenyum, s. 69-70, Everest Yay. İstanbul, 2000)
İÇİNDEKİLER
I. ÜRETİMİN SONU
Değerle gelen yapısal devrim
Üretimin Sonu
Emek (Çalışma)
Ücret
Para
Grev
Bir Simülasyon Modeli Olarak Ekonomi Politik
Emek ve Ölüm
II. SİMÜLAKRLAR DÜZEN
Üç Basamaklı Simülakrlar Düzeni
Alçıdan (kartonpiyer) Heykel
Otomat ve Robot
Sınai Simülakr
Kod Metafiziği
Dokunulabilen ve Dijital Olan
Simülasyonun Hipergerçekliği
Kool Killer ya da Göstergeler Aracılığıyla Başkaldırı
III. MODA YA DA KODUN MASALSI DÜNYASI
Bilinenin Anlamsızlığı
Modanın "Yapısı"
Boşlukta Yüzen Göstergeler
"İçtepiye"ye Dönüşen Moda
Tadilat Görmüş Cinsellik
Yıkılması Olanaksız Bir Şey
IV. GÖSTERGE MEZARLIĞINA DÖNÜŞEN BİR VÜCUT
Kopyası Çıkartılmış Bir Vücut
İkinci Bir Çıplaklık Biçimi : "Strip-Tease"
Yönlendirilen Narsislik
Yasak İlişki Özelliği Taşıyan Güdümleme
Vücut Modelleri
Phallus Exchange Standard : "Fallus Değiş Tokuş Standardı"
Vücut Üzerine Demagoji
Apolog
Çang-Se'li Kasap
V. EKONOMİ POLİTİK VE ÖLÜM
Ölülerin İhracı/İadesi
Hayatta Kalmanın Eşdeğerlisi Olarak Ölüm (Ha Ölü Ha Canlı)
Mezar-Ötesi Ghetto
Death Power [Ölü-mün Gü(ç)ü]
İlkel Düzendeki Ölüm Değiş Tokuşu
Simgesel / Gerçek / Düşsel
Kendinden Kaçılması Olanaksız Değiş Tokuş
Bilinçaltı ve İlkel Düzen
Suret ve Suretini Çıkarma
Ekonomi Politik ve Ölüm
Ölüm İçtepisi
Bataille'ın Ölüm Anlayışı
Nereye Baksam Kendi Ölü-mümü Görüyorum - Nereye Baksam Ölüm Beni Düşlüyor
Düzenli Ölüm - Biyolojik Ölüm
Kaza ve Felâket
"Doğal" Ölüm
Yaşlılık ve Üçüncü Yaş Kuşağı
Doğal ve Kurban Edilme Şeklinde Ölüm
Ölüm Cezası
Güvenlik Şantajı
Funeral Homes ve Katakomblar
İşe Yaramaz Ölüm
Hastalık Değiş Tokuşu
Cinselleştirilen Ölüm, Ölümcül Cinsellik
Nereye Baksam Kendi Ölü-mümü Görüyorum-Nereye Baksam Ölüm Beni Düşlüyor
VI. TANRININ İSMİNİ YOK ETMEK
Çevrik-Söz (Anagramme)
Değeri Yok Etme Biçimi Olarak Şiir Sanatı
Gövde Sözcüğün Sonu
Tanrının Dokuz Milyar İsmi
Dilbilimin Düşgücü
Söz Oyunu (Witz) ya da Freud'da Ekonomi Fantazmı
Antimateryalist Bir Dil Kuramı
Bilinçaltının Ötesi
«« listeye dön