İSTATİSTİK  KELİMESİNİN KÖKÜ

Bazı yazarlar istatistik deyiminin Latince’de “devlet adamı” manasına gelen "statista" kelimesinden ; bazıları ise “devlet” ve “durum” anlamında kullanılan "status" kelimesinden türediğini söyler

Bir kısım yazarlarda, istatistik kelimesinin Yunanca’da “gözlem” anlamındaki "statizein" deyiminden geldiğini ileri sürerler.

Ülkemizde ise eskiden “ihsaiyat” tabiri kullanılmış , Cumhuriyet döneminde "İstatistik" kelimesi yerleşmiştir. Halen "istatistik" kelimesi milletler arası bir terim olup sadece yazılış ve okunuşu ufak tefek farklılıklar göstermektedir.

Statistic (İngilizce)

Statistik (Almanca)

Statistique (Fransızca)

Statistica (İtalyanca)

İSTATİSTİK KELİMESİNİN ANLAMI

İstatistik kelimesinin çeşitli anlamları vardır. Günlük dilde "istatistik" kelimesi ile çeşitli olaylara ilişkin olarak toplanan sayılar yani “veriler” anlatılmak istenir.

Daha geniş anlamda istatistik kelimesi belirli olayların gözlenmesi yoluyla sayısal bilgilerin toplanmasında, işlenmesinde analiz ve yorumunda yararlanılan tekniklerin tamamını belirtir.

İstatistik kelimesi yukarıdaki anlamlarının dışında bir farklı anlamda daha kullanılmaktadır. İstatistik rassal bir örneklemin aritmetik ortalama, oran ,... vb herhangi bir karakteristik değerine verilen addır.

 
İSTATİSTİĞİN TANIMI

İstatistik deyiminin çeşitli anlamlarda kullanılması, herkes tarafından kabul edilebilecek bir tanımını bulma işini zorlaştırmaktadır. Şimdiye kadar istatistik hakkında yüzklerce tanım yapılmıştır. Bu nedenle “İstatistik için yapılan tanımlarında bir istatistiği vardır” şakası yapılmaktadır. Bu tanımlardan bazıları bilim dışı hatta ciddiyet dışı görünmelerine rağmen gerçekte çok ciddi bazı noktaları ortaya koyar. Örneğin ; “üç türlü yalan vardır ; yalan , kuyruklu yalan ve istatistik” . Bu tanım her şeyin istatistik ile kanıtlanamayacağı gerçeğini vurgulamaktadır ki rakamlar yalan söylemez. Fakat yalancılar rakamları söyler.

İstatistiğin pek çok bilimsel tanımından biri ise ; istatistik , geçmişi ve şimdiki durumu sayısal tekniklerle analiz ederek gelecek hakkında karar vermeyi sağlayan bir bilim dalıdır.

Başka bir deyişle istatistik, verileri toplama tanımlama ve yorumlama bilimidir.

Bazı bilimler için istatistik o kadar büyük önem kazanmış ki istatistiğin o bilimlere özgü ayrı kolları ortaya çıkmıştır. Mesela , Sosyoloji’ ye özgü istatistiğe sosyometri, Antropoloji’ye özgü istatistiğe antropometri, Biyoloji’ye özgü istatistiğe biyometri ,...vb adı verilir.

İstatistik bilimsel açıdan önemli olduğu kadar devlet yönetimi açısından da önemlidir. İstatistiksel veriler bugün devlete idari, sosyal ve ekonomik hayatın izlenmesinde rehberlik görevi yapmaktadır. Devlet hemen hemen bütün işlemlerinde istatistiklere başvurma gereğini duyar hale gelmiştir. Örneğin fiyat endeksleri, dış ticaret istatistikleri , milli gelir istatistikleri gibi. Devlet açısından büyük bir öneme sahip olan istatistiğe “devlet hayatının aynası” denildiği de görülmüştür.

Halen her devlette , istatistiğe verdiği önemle orantılı milli istatistik organları faaliyet halindedir.

ü      Devlet İstatistik Enstitüsü (D.İ.E)

ü      Birleşmiş Milletler İstatistik Dairesi

ü      Milletler arası Gıda ve Tarım Teşkilatı Ekonomi ve İstatistik şubesi (FAO).

ü      Milletler arası Çalışma Teşkilatı (ILO)

ü      Milletler arası Para Fonu (IMF)

ü      Dünya Sağlık Örgütü (WHO)

İSTATİSTİĞİN AMACI

İstatistiğin amacı, sadece herhangi bir bilimde değil, tüm bilimlerde kullanılabilir yöntemler vermektir. İstatistik faaliyetler genel hatlarıyla iki ana grupta toplanır

§          Matematiksel İstatistik

§          Uygulamalı İstatistik

Matematiksel istatistikçi  yeni teoriler geliştirerek bunu pratik problemlerle birleştirir.

Uygulamalı istatistikçi  diğer alanlarda ( tıp, eczacılık, ekonomi, mühendislik, sosyoloji,... vb) karşılaştığı problemlerde uygun istatistik yöntemlerini seçer ve en iyi şekilde kullanır.

İSTATİSTİKÇİNİN ÇALIŞMA ALANLARI