Kuruda çalışan sistemde emme çukurunun, tulumba ve motor odasından tamamen ayrılması gerekir. Emme çukuru ile tulumba ve motor odasının ayrı girişleri olmalı ve bunlar ayrı ayrı havalandırılmalıdır.
Emme borusunun çukura açılan ucu, aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi, 90 O veya 45 O 'lik bir
dirsek şeklinde teşkil edilmelidir. Borunun ağzı emme haznesi tabanına D / 3'ten daha yakın olmamalı ve bu mesafe
D / 2'yi geçmemelidir. Emme borusunun ucunun suya dalması gereken derinlikleri aşağıdaki çizelgede verilmiştir.
D çapındaki borudaki akım hızı ( m / sn )
Gerekli dalma derinliği ( m )
0.6
0.3
1.5
0.6
2.1
0.9
3.3
2.1
4.5
4.2
Emme ağzının dış kenarından itibaren 0.30 ila 0.45 m uzaklığa kadar emme haznesinin tabanı düz olmalı ve buradan itibaren
karşı duvara kadar 2 / 1 eğim ile yapılmalıdır. Emme haznesinin yan duvarları sık sık yıkanmaya ve çökelen çamurları
sıyırmaya elverişli olmalı ve bu amaçla basınçlı su tesisatı bırakılmalıdır.
Minimum debide atıksuyun emme çukurunda uzun süre kalıp septik hale geçmesine izin verilmemelidir. Bu, özellikle sıcak
iklimler için ve atıksuyun uzun bir ana kollektörle terfi merkezine gelmesi halinde önem kazanır. "ASCE" ve "WPCF"
standartlarına göre, maksimum bekleme süresi 30 dakika kabul edilebilir. Minimum debide çalışacak pompanın iyi seçilmesi
ile, hazne tabanı ve yanlardaki şevlerin daima su altında kalması sağlanırsa, koku sorunu en aza indirgenebilir.
Ortalama debide pompalar 10 dakikadan fazla işletme dışı kalmamalıdır. Proje debisi için bu değer 15 dakikaya çıkabilir.
Emme haznesi hacminin tasarımında dikkat edilmesi gereken önemli bir kriter saatteki şalt sayısıdır. Bu değer saatte
i <= 6 olmalıdır. Bu, pompaların ard arda devreye girdiği zamanlar arasında en az 10 dakika geçmesi demektir. Büyük
pompalarda bu değer 20 dakikadan daha küçük olmamalıdır. Küçük pompalar için istenen değer 15 dakikadır.
Pompaların çalışmaya başladığı ve devreden çıktığı su seviyeleri arasındaki emme haznesi hacmi aşağıdaki denklem ile
hesaplanabilir ;
max V = [ ( T ) ( Q T ) ] / 4 = Q T / [ ( 4 ) ( i ) ]
Burada ;
V : Pompaların devreye girdiği ve çıktığı su seviyeleri arasındaki hacim ( m 3 )
T : Pompanın birbiri ardına iki kere işletmeye sokulması arasında geçen zaman ( şalt periyodu )
Q T : İşletmeye sokulan pompa debisi ( m 3 / saat )
i : Saatteki periyod sayısı ( şalt sayısı )
Gelen atıksu debisi ( Q S ), pompa debisinin yarısına eşit olduğu zaman V hacmi maksimum olmakta ve yukarıdaki
denklem elde edilebilmektedir. Bu şartlar altında pompanın çalıştığı ve devreden çıktığı zamanlar birbirine eşittir.
Yukarıdaki denkleme göre, bu şartlar altında, T periyodu ;
T = ( 1 / i ) = [ ( 4 ) ( V ) ] / Q T
olup, bunun ;
t 1 = V / Q S = [ ( 2 ) ( V ) ] / Q T
zamanında pompalar devre dışıdır. Geriye kalan ;
t 2 = { [ ( 4 ) ( V ) ] / Q T } - { [ ( 2 ) ( V ) ] / Q T } = [ ( 2 ) ( V ) ] /
Q T
zamanında ise çalışır. Görüldüğü gibi, t 1 = t 2 'dir. Atıksu debisinin artması durumunda pompalar
uzun bir süre çalışacak, devreden çıkma zamanları azalacaktır. Küçük debilerde bunun tersi olacaktır. Her iki durumda da,
sabit bir hazne hacmi için, T periyodu daha büyük çıkar. Çünkü, verilen bir hazne hacmi için, ancak Q S =
Q T / 2 olması halinde T periyodu minimumdur.
Terfi merkezine gelen debinin zamanla ne şekilde değiştiği biliniyorsa, emme çukurunun hacmi aşağıdaki denklem ile de
bulunabilir ;
V = [ ( Q S ) ( Q T - Q S ) ] / [ ( i ) ( Q T ) ]
V = [ ( T ) ( Q S ) ( Q T - Q S ) ] / ( Q T )
Hacim aşağıdaki denklem ile de hesaplanabilir ;
V = [ ( 0.90 ) ( Q T ) ] / i
Burada ;
Q T : Pompa debisi ( L / sn )
i : Şalt sayısı
Pompaların Devreye Girmesi ve Devreden Çıkması...
Emme haznesindeki maksimum su seviye kotu, giriş kanalındaki derinliğin % 80'ine karşı gelen kottan, çubuk ızgara veya
öğütücüdeki yük kayıplarını çıkararak bulunur. Yüksek su alarmı bu seviyenin 0.15 m üzerinde yer alır. Bu açıklamalar
aşağıdaki şekilde verilmiştir.
Sabit devir sayılı 3 pompanın kademeli olarak devreye giriş ve devreden çıkışları
Emme haznesindeki minimum su seviyesi ise, en büyük pompanın salyangozunun en üst noktası hizasında bulunur. Alçak su
alarmı ve deşarjı kesme seviyesi ise, bu kotun 0.30 m'den daha aşağısında olmamalı ve emme borusunun en üst noktasının
altına düşmemelidir.
Yukarıdaki şekilde, 3 pompanın çalıştırıldığı bir terfi merkezindeki kontrol şeması gösterilmiştir. Burada, esas pompa
0.00 ve + 0.60 m kotları arasında çalışır. Yani, + 0.60 m'de çalışmaya başlar ve 0.00 m'de devreden çıkar. Eğer gelen
atıksu debisi, bu pompanın kapasitesinden daha büyükse, haznede su seviyesi + 0.75 m kotuna çıkar ve bu seviyede 2. pompa
çalışmaya başlar. Bu iki pompa beraber çalışırken su seviyesini 0.15 m'ye kadar indirirler. Bu noktada 2.pompa devreden
çıkar, 1.pompa çalışmaya devam eder. Atıksu debisinin daha da artması durumunda, + 0.90 m kotunda 3.pompa devreye girer.
Pompaların çalışmaya başladığı seviyeler arasındaki mesafe 7 - 8 cm'den daha az olmamalıdır. Bu mesafenin 15 cm'den daha
fazla olması da gerekmez. Pompanın çalışmaya başladığı ve durduğu su seviyeleri arasındaki mesafe de 30 cm'den daha az
olmamalı ve normal emme haznesinin planındaki alanın çok büyük olmasına yol açmayacak bir değere sahip olmalıdır. Bu alan
V hacminin bu mesafeye bölünmesi ile hesaplanır.
Tasarım - 1...
8,000 nüfuslu bir beldenin atıksuları bir terfi merkezi ile atıksu arıtma tesisine iletilecektir. Birim atıksu debisi
Q G = 160 L / kişi . gün'dür. Terfi merkezini tasarımlayınız.
Atıksu debileri :
Q MAX = Q 14 = [ ( 8,000 ) ( 160 ) ] / [ ( 14 ) ( 3,600 ) ] = 25.4 L / sn
Her biri 30 L / sn kapasitesinde 2 adet ve kapasitesi 15 L / sn olan 1 adet 3.pompa seçilmiştir.
Emme çukuru hacmi :
30 L / sn'lik kapasiteye sahip 1. ( aynı zamanda 2. için de ) pompa için, şalt sayısı, i = 6 olarak kabul edilerek
emme çukuru hacmi ;
V = [ ( 0.900 ) ( 30 ) ] / ( 6 ) = 4.5 m 3
Emme çukurunun fiziksel ve hidrolik özellikleri :
Terfi merkezi, kendi ağırlığı ile indirilerek zemin içine gömülen daire kesitli kuyu şeklinde bir yapı olarak inşa
edilecektir. Terfi merkezinin çapı 6.00 m'dir. Emme haznesi, 6.00 m olan bu dairenin 1.20 m'lik bir parçasını
oluşturduğuna göre, bu parçanın alanı, yani emme haznesinin enkesiti, tıpkı kısmen dolu dairesel bir kanalın ıslak
kesitinin bulunmasında olduğu gibi aşağıda hesaplanmıştır ;
d / D = ( 1.20 / 6.00 ) = 0.20 ve a / A = ( 0.447 / Pİ )
A = ( 0.447 / Pİ ) ( Pİ ) ( 6.00 2 / 4 ) = 4.0 m 2
Emme haznesinin hacmi, V = 4.5 m 3 olduğundan, su derinliği ;
DELTA h = 4.5 / 4.0 = 1.12 m
olarak bulunabilir. Bu değer haznedeki en alçak ve en yüksek su seviyeleri arasındaki düşey mesafeye eşittir.
Basınçlı borunun hesabı :
Basınçlı borudaki akım hızı, V = 1.00 m / sn olarak kabul edilmiş ve gerekli hidrolik hesaplar aşağıda yapılmıştır. Süreklilik denklemi uyarınca ;
- Q = ( V ) ( A )
- 0.030 = ( 1.00 ) { [ ( Pİ ) ( D ) 2 ] / ( 4 ) }
- D = 0.195 m
- Seçilen çap : D = 0.20 m
- Gerçek alan : A = [ ( Pİ ) ( 0.20 ) 2 ] / ( 4 ) = 0.0314 m 2
- 1. ve 2.pompalar için gerçek akım hızı : V 1 - 2 = 0.030 / 0.0314 = 0.96 m / sn > 0.30 m / sn
- 3.pompa için gerçek akım hızı : V 3 = 0.015 / 0.0314 = 0.48 m / sn > 0.30 m / sn
- Hız tahkikleri : Bu hızlar basma borusunda katı çökelmesine neden olabilecek 0.30 m / sn'lik minimum değerden daha
büyüktür ve bu nedenle seçilen çap uygundur.
Manometrik iletim yükseklikleri :
Basma borusunun çıkış ağzı 28.0 m kotunda olduğundan, 1. ve 2.pompalar için geometrik yükseklik ;
T periyodunun t kısmında pompanın çalıştığını, geriye kalan t STOP = ( T - t ) zamanında durduğu kabul
edilecek olursa ;
V = ( t ) ( Q T - Q ) = ( t STOP ) ( Q )
eşitliği yazılabilir. Burada, Q T pompanın bastığı atıksu debisini, Q ise gelen atıksuyun debisini ifade
etmektedir. Buna göre, maksimum ( Q 14 ) ve minimum ( Q 37 ) debilerinde şalt sayıları aşağıdaki
gibi hesaplanabilir ;
- Maksimum debi için ;
t 1 - 2 = ( V ) / ( Q T - Q 14 ) = ( 4,500 ) / ( 30.0 - 25.4 ) = 980 sn = 16.3 dakika
t STOP = ( V ) / ( Q 14 ) = ( 4,500 ) / ( 25.4 ) = 177 sn = 2.95 dakika
T = t + t STOP = 16.3 + 2.95 = 19.25 dakika
i = ( 60 ) / ( 19.25 ) = 3.1 < 6
- Minimum debi için ;
t 3 = ( 4,500 ) / ( 15.0 - 9.6 ) = 830 sn = 13.8 dakika
t STOP = ( 4,500 ) / ( 9.6 ) = 469 sn = 7.8 dakika
T = t + t STOP = 13.8 + 7.8 = 21.6 dakika
i = ( 60 ) / ( 21.6 ) = 2.8 < 6
Tasarım - 2...
Bir terfi hattının uzunluğu 1,525 m ve çapı 30 cm'dir. Bu boru hattının yeni döşendiği zamandaki karakteristik eğrisi
( YEŞİL )
aşağıdaki şekillerde gösterilmiştir. Boru eskidikçe yük kayıpları artacağı için, karakteristik eğrisi ileride aşağıdaki
şekillerde gösterilen
( KAVUNİÇİ )
duruma dönüşecektir.
Terfi merkezine giren ortalama atıksu debisi Q G - ORT = 31.6 L / sn olup, terfi merkezine bir
yılda gelen toplam atıksu hacmi ( 31.6 ) ( 86,400 ) ( 365 ) = 994 x 10 6 L'dir. Maksimum debi, yani,
Q ST - MAX = 107.5 L / sn'dir. Bir firmanın üretim programı içerisine giren ve bu uygulamada kullanılması
mümkün olan üç tip ( A - B - C ) pompanın karakteristik eğrileri yukarıdaki şekillerde gösterilmiştir. Terfi ve tesis
masrafları toplamını minimum kılacak şekilde en uygun seçeneğin ve pompa tipinin seçimi istenmektedir.
Şekillerde, terfi hattı ve pompa karakteristik eğrilerinin kesim noktası çalışma noktasını verir. Örneğin, boru yeni
iken, B pompası 39.8 L / sn debisini ilettiği halde, eskidikçe debi 36.0 L / sn'ye düşmektedir. Bu debi terfi
merkezine gelen debinin yaklaşık olarak 1 / 3'ü kadardır. Bu nedenle, aynı kapasitede iki ilave pompaya gereksinim
duyulabilir. Ancak, pompaların paralel bağlanması durumunda, çalışma noktasında debinin pompa sayısı ile orantılı
olarak artmadığı yukarıdaki şekillerden açıkça görülmektedir. 1 pompa 36 L / sn iletirken, paralel bağlı 2 pompanın
her biri sadece ( 49.3 / 2 ) L / sn basabilir ve bu durumda iletim yüksekliği 10.05 m olur.
Aynı şekilde, 3 adet B pompasının paralel bağlanması halinde, debi ancak 55 L / sn'ye çıkabilir ve her biri sadece
( 55 / 3 ) L / sn basabilir. O halde pompaların bu şekilde düzenlenmesi sorunu çözmez.
Eğer 3 pompa kullanılmak isteniyorsa, her üçü de Q MAX = 107.5 L / sn debisinde gerekli iletim yüksekliği
olan 23.5 m'ye karşı çalışmalıdır. Bu durumda, herbirinin debisi ( 107.5 / 3 ) = 35.9 L / sn olur. Ancak, bu pompalardan
birisi yalnız başına çalışırken, yaklaşık 63.2 L / sn gibi daha büyük bir debiyi iletir. ( Q / Q ORT ) =
( 63.2 / 31.6 ) = 2 olduğundan, debi değerlerine göre, böyle bir karakteristik eğrisine sahip olan bir pompanın,
zamanın % 92'sinde çalışacağı görülmektedir. Bu çalışma noktasında, iletim yüksekliği yaklaşık olarak 12.8 m olur.
Bu durumda, bu pompaların hangi sıra ile ve ne gibi bir kombinezonla çalıştırılmasının en uygun ve en ekonomik olacağı
saptanmalıdır. Aşağıda, bu amaçla değişik seçenekler incelenmiştir.
Seçenek - 1 : 3 Adet A Pompasının Paralel Çalışması...
Terfi merkezine gelen atıksu debisinin küçük olması durumunda, yalnız 1 pompa çalışacaktır. Yukarıdaki şekile göre,
bu çalışma noktasında debi 63.2 L / sn, iletim yüksekliği 12.8 m ve verimi 0.55 olur. ( NOT : VERİM değerleri
yukarıdaki şekillerde gösterilmemiş olup, doğrudan kaynaktan alınmıştır. ) Bu debinin altındaki debiler zamanın
% 92'sinde oluşurlar. 63.2 L / sn'den daha küçük olan bir akımın hacmi, toplam akımın % 80'ine eşittir. Yıllık toplam
akım 994 x 10 6 L olduğundan, bu pompa yılda ( 994 x 10 6 ) ( 0.80 ) = 795 x 10 6
L atıksuyu yükseltecek ve t = ( 795 x 10 6 ) / [ ( 63.2 ) ( 3,600 ) ] saat çalışacak demektir. Buna göre
enerji gereksinimi ;
Gelen akımın debisi 63.2 L / sn'yi geçince, 2.pompa da devreye girerek 2 pompa paralel olarak çalışmaya başlar. Bu
durumda, elde edilen yeni çalışma noktasında, Q = 94.7 L / sn, H = 19.2 m ve VERİM = 0.69 olur. Q / Q ORT =
94.7 / 31.6 = 3 olduğundan, toplam olarak Q = 94.7 L / sn atıksu ileten pompalar, yukarıdaki şekile göre, yılda
gelen akımın ancak % 97 - % 80 = % 17'sini iletirler. Yani, V = ( 994 x 10 6 ) ( 0.17 ) = 169 x
10 6 olur. Buna göre enerji gereksinimi ;
Q'nun 94.7 L / sn'den büyük olması durumunda, her 3 pompa da paralel olarak çalışır. Bu çalışma noktasında ; Q = 107.5
L / sn, H = 23.5 m ve VERİM = 0.67'dir. Bu 3 pompa, yılda gelen akımın ancak % 100 - % 97 = % 3'ünü, yani,
V = ( 994 x 10 6 ) ( 0.03 ) = 29.8 x 10 6 L iletir. Buna göre enerji gereksinimi ;
Seçenek - 2 : 1 Adet B Pompası İle 2 Adet C Pompasının Paralel Çalışması...
Bu durumda, 63.2 L / sn'den daha küçük debilerde B pompası devreye girer. Bu pompanın çalışma noktası için, Q = 36 L / sn,
H = 8.23 m ve VERİM = 0.70'tir. Atıksuyun daha büyük debilerinde, B pompası otomatik olarak devreden çıkar ve bunun yerine
1 adet C pompası paralel çalışmaya başlar. Yukarıdaki şekilde, bu çalışma noktasındaki değerler ; Q = 94.7 L / sn,
H = 19.8 m ve VERİM = 0.75'tir. Terfi merkezine gelen akım daha da artarsa, diğer C pompası devreye girer ve 2 adet C
pompası paralel çalışır. Ortak çalışma noktasında, Q = 107.5 L / sn, H = 23.5 m ve VERİM = 0.70'tir. Enerji tüketimi
aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
Burada, B pompası, ortalama debi civarında çalışacak şekilde seçilmiş olduğundan ve bu debi en çok oluşan debi olduğundan,
bu pompa pek az zaman devre dışı kalır ve bu nedenle diğerlerinden daha çabuk eskir ve arızalanır. Arızalandığı zaman
hemen onarılıp işletmeye sokulmalıdır. Bu pompa, daima maksimum verimde çalışacak şekilde seçilmiş olduğundan ve pek az
devreden çıktığından büyük bir maddi girdi temin edilir. Büyük pompaların kapasitesine eşit bir adet yedek pompa tesis
edilmelidir.
Diğer Seçenekler ve Sonuç...
Yukarıdaki seçeneklerin dışında ( 1 B + 3 A ) veya ( 2 C ) gibi seçenekler de düşünülebilir. Bunların içinde en uygun
olanı yıllık terfi ve tesis masrafları toplamını minimum yapandır. Elektrik fiyatını 0.45 TL / KWh, tesisin ömrünü
20 yıl, faiz oranını % 3 kabul edersek, örnek olarak 1. ve 2. seçenekler için yıllık maliyetler hesaplanabilir.
( Ekonomik analiz açısından, bu oranlar için kapitali geri ödeme katsayısı 0.06722 olarak kabul edilmiştir. )
Tasarım - 3...
Bir terfi merkezine gelen atıksuyun gün içerisindeki debileri aşağıda verilmiştir.
- Gece saatlerinde oluşan 12 saatlik ortalama atıksu debisi = 2.84 m 3 / dakika
- Gündüz saatlerinde oluşan 12 saatlik ortalama atıksu debisi = 6.00 m 3 / dakika
- 24 saatlik ortalama atıksu debisi = 4.60 m 3 / dakika
- Maksimum atıksu debisi = 7.75 m 3 / dakika
Atıksuyun iletilmesinde aşağıda özellikleri verilen pompalar kullanılacaktır.
- T 1 = 3.00 m 3 / dakika
- T 2 = 3.00 m 3 / dakika
- T 3 = 3.00 m 3 / dakika ( yedek )
- T 4 = 9.00 m 3 / dakika
- T 5 = 9.00 m 3 / dakika
Pompaların ardarda iki defa devreye girmesi arasında geçen zaman T = 20 dakika olarak kabul edilecek olursa, en gayri
müsait emme çukuru hacmi aşağıdaki gibi hesaplanabilir. Gece saatlerinde oluşan Q = 2.84 m 3 / dakika'lık
bir atıksu debisinde, T 1 pompası çalıştığına göre hazne hacmi ;
olur. Atıksu debisinin bir gün içerisinde en çok rastlanan 24 saatlik ortalama debiye ( 4.60 m 3 / dakika )
eşit olması durumunda, T periyodunun yine 20 dakika olarak kalabilmesi için gerekli hazne hacmi aşağıdaki gibi
hesaplanabilir. Q > 3.00 m 3 / dakika olduğundan, bu debide T 1 pompası sürekli olarak
çalışacaktır. O halde hazne hacminin hesabında giriş debisi ; Q = 4.60 - 3.00 = 1.60 m 3 / dakika olur ve
bu debinin biriktirdiği atıksuyu, T 2 pompası aralıklarla çalışarak tahliye eder. Buna göre gerekli hazne
hacmi ;
olur. Gündüz saatlerinde en çok oluşan 12 saatlik ortalama debinin ( 6.00 m 3 / dakika ) gelmesi durumunda
her iki pompa da sürekli olarak çalışır ve depolama için gerekli hacim V = 0 olur.
Maksimum atıksu debisinin ( 7.75 m 3 / dakika ) gelmesi durumunda, T 1 ve T 2
sürekli, T 3 ise aralıklarla çalışır. Bu durumda depo edilmesi gereken hacim ;
olur. Yağmurun başlaması ile debi artmaya başlar. Örneğin 9.00 m 3 / dakika olursa, T 1 ,
T 2 ve T 3 devre dışı kalır ve T 4 pompası devreye girer ve depolama için gerekli
hacim V = 0 olur. Atıksu debisinin daha da artması durumunda, örneğin 11.00 m 3 / dakika'ya ulaşması halinde
birbirinin aynı olan T 1 , T 2 ve T 3 pompalarından biri tekrar devreye girer ve
bu andaki gerekli hacim ;
olur. Gelen atıksu debisi 11.00 m 3 / dakika'yı aşarsa 2. bir pompa daha, örneğin T 1 ve
T 2 aynı anda ilave olarak devreye girerler. Atıksu debisi 15.00 m 3 / dakika'yı geçince
bu pompaların ikisi de devreden çıkar ve sürekli olarak çalışan T 4 pompası yanında, aralıklarla çalışan
T 5 pompası yer alır. Örneğin, 17.00 m 3 / dakika'lık bir debi için, yukarıdaki gibi bir hesap
sonucunda V = 18 m 3 olarak bulunur. Ancak, gelen atıksu debisi 18.00 m 3 / dakika olunca,
T 4 ve T 5 pompaları sürekli olarak çalışacağından V = 0 olur. Eğer, gelen atıksu debisi
18.00 m 3 / dakika'nın üzerine çıkarsa, sürekli çalışan T 4 ve T 5 pompalarının
yanında aralıklarla çalışan T 1 veya T 3 pompalarından biri yer alır. Buna göre, maksimum debi
gelirken, haznede biriken atıksu hacmi aşağıdaki gibi hesaplanabilir ;
Bu durumda, emme haznesinin hacmi, yukarıda hesaplanan değerlerin en büyüğü, yani V = 18 m 3 olur.
Terfi merkezine atıksu ileten kanalın hacminden de yararlanılarak büyük bir emme haznesi yapmaya gerek kalmaz.
J = 1 / 800 eğiminde ve D = 700 mm çapındaki bu ana kanalda, minimum debide büyük bir geri tepmeye meydan vermemek
ve elektrodların arasında belirli mesafeler kalmasını sağlamak için, 10 m 3 hacminde bir emme haznesi
yapılacaktır. Bu durumda, 300 m'lik bir uzunlukta, kabarma eğrisi altında, 10 m 3 'lük bir hacmin mevcut
olduğu hesapla gösterilebilir.
( 10 + 10 ) > 18 olduğundan emme haznesi hacmi uygun seçilmiştir. Ortalama debi 275 m 3 / saat olduğundan,
24 saatin sonunda, terfi merkezine gelen toplam su hacmi ; ( 275 ) x ( 24 ) = 6,600 m 3 'e ulaşacaktır.
Pompaların, yukarıda açıklandığı şekilde seçilmesi ve kademeli olarak çalıştırılmasında, pompalara ait toplam debi
eğrisinin, atıksuya ait toplam debi eğrisine çok iyi uyum gösterdiği söylenebilir. Atıksu arıtma tesislerine atıksu
ileten terfi merkezlerinde, arıtma ünitelerinin aşırı yüklenmesine engel olmak için bu çok önemli bir husustur.
Diğer durumlarda bu şart ağırlığını kaybeder ve daha az sayıda pompa kullanılabilir. Örneğin, aynı atıksu debileri
için ;
- T 1 = 6.00 m 3 / dakika
- T 2 = 6.00 m 3 / dakika
- T 3 = 6.00 m 3 / dakika ( yedek )
- T 4 = 18.5 m 3 / dakika
kapasiteli 4 pompa seçilmesi durumunda, pompaların emme haznesine verilmesi gereken hacimler aşağıdaki gibi
hesaplanabilir ;
Yağışlı havalarda, 16 m 3 / dakika'lık bir debiye kadar, T 1 ve T 2 pompaları sürekli
olarak çalışır, T 3 pompası ise aralıklarla devreye girer ve bu durumda hacim ;
olur. Atıksu debisi daha da artarsa, T 1 , T 2 ve T 3 pompaları devreden çıkar ve
T 4 pompası devreye girer. Hazneye verilmesi gereken hacimler için aşağıdaki değerler elde edilir ;
Pompalara ait toplam debi eğrisi, atıksu debisininkine daha az uyduğundan, emme haznesinin hacmi artmaktadır. Ancak,
daha az sayıda pompa kullanılabilmektedir.
