11 Fahrettin Altay (Kennedy)  – Alsancak : Fahrettin Altay meydanından kalkan troleybüs Güzelyalı depoyu geçer ve Güzelyalı caddesinden Konak’a ulaşırdı. Konak’tan yoluna devam eden troleybüs Fevzipaşa ayrımındaki makaslardan geçerek Cumhuriyet Bulvarından yoluna devam ederdi. Gazi Bulvarındaki makasları da geçtikten sonra Cumhuriyet meydanına gelir yarım ay şeklinde meydanı kat ettikten sonra eski İktisat Fakültesi bugünkü Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğünü ve Vasıf Çınar Bulvarı makaslarını da geçtikten sonra Talatpaşa Bulvarına sapardı. Mustafa Bey heykeli önünden Sevinç Pastanesine doğru devam eden troleybüs bugünkü Vahap Özaltay meydanına varır, biraz ilerledikten sonra Alsancak Garı önündeki küçük meydanda son durak yapardı. Bu hattın numarası 1985 yılında İzmir Belediyesinin tüm hat numaralarını değiştirmesiyle 2 numarayı almıştır. Fahrettin Altay – Alsancak hattında daha çok Fiat marka troleybüsler ve Viberti marka körüklü troleybüsler kullanılmış, bu hatta 1970’lerden itibaren çok az Man troleybüs görülmüştür.  1977’lerden itibaren bu hatta Büssing troleybüsler de görülmeye başlanmış, daha sonra 1984 yılında İstanbul’dan getirilen Ansaldo troleybüsler de bu hatta hizmete girmiştir. 1970’li yıllarda Büssing’lerden bir tanesi sürekli bu hatta çalışıyordu. Ancak orijinali kırmız renkte olan Büssing’lerin bir ya da birkaç tanesi maviye boyanmıştı bu hatta hizmet gördüğü için. Halbuki Hatay hattında hizmet gören Büssing’ler kırmızı boyalıydı.

Foto: Vahit San tarafından eski bir dergiden taranmıştır. Konak Yalı Camii önünde Fiat Troleybüs.

    40 Fahrettin Altay (Kennedy) – Kahramanlar – Alsancak: Fahrettin Altay Güzelyalı güzergahını izleyen 40 hat numaralı troleybüs Fevzipaşa bulvarından saparak Çankaya makaslarını geçer ve Basmane’ye ulaşırdı. Basmane Garı önünden sol tarafı takip ederek Basmane Fuar kapısına varmadan önce bugünkü Altınyol girişine sapar ve Kapılar semtine kadar düz giderdi. Daha sonra sola sapar ve fuarı takip ederek önce fuar Cumhuriyet kapısına gelir, daha sonra mimar Sinan mevkiini izleyerek fuar 26 Ağustos kapısına gelirdi. Namık Kemal lisesinin önünden sağa sapan troleybüs Alsancak Ortaokulu, Alsancak Kapalı Spor Salonu ve Sağırlar okulunu geride bırakarak Vahap Özaltay meydanına gelir buradan da Alsancak garının önündeki küçük meydanda son durak yapardı. Bu hattın numarası da 1985 yılındaki değişimde 3 numarayı almıştır. Kahramanlar hattında belli bir zamana kadar 1977’lere kadar Man troleybüsler hizmet etmiştir. Yolcu sayısının artışı, Man marka troleybüslerin bazılarının ıskata çıkması üzerine bu hatta Fiat ve daha sonra da Büssing troleybüsler görülmüş, 1984 yılında İstanbul’dan gelen Ansaldo’lar da bu hatta hizmet etmiştir. Viberti marka körüklü troleybüsler hiçbir zaman bu hatta görülmemiştir.

Reşit Özmen koleksiyonundan  ( Basmane meydanını dönen MAN 1960’lı yıllar )

    30 Fahrettin Altay (Kennedy) – Tepecik ( Yenişehir): Fahrettin Altay Güzelyalı güzergahını izleyen 30 hat numaralı troleybüs Fevzipaşa bulvarından saparak Çankaya makaslarını geçer ve Basmane’ye ulaşırdı. Basmane Garı önünden sağa giderek Gaziler Caddesine giren troleybüs Basmane Garı ve hat boyunu soluna alarak Kapılar semtini geçer daha sonra Kemer istasyonuna varırdı. Hemzemin geçidi geçen troleybüs yoluna devam eder SSK hastanesi bloklarına varmadan önce sağdaki bir sokağa saparak bir kavis çizer ve son durağı yapacağı Gaziler caddesine çıkardı. Bu hattın numarası da 1985 yılındaki değişimde 4 numarayı almıştır. Tepecik hattında ilk zamanlar hep Man troleybüsler görülmüş, bu troleybüslerin azalaması sonucu bu hatta da Fiat troleybüsler gözükmüştür. Viberti marka körüklü troleybüsler hiçbir zaman bu hatta görülmemiştir.

     10 Gümrük Alsancak : Talatpaşa yolunu izleyerek gelen troleybüs Yeni Karamürsel binasının önünden sola Varyant’a giden yola sapar, Konak Doğum hastanesinin önünden geri dönerek tekrar Konak’a gelirdi. Fakat bu seferler sürekli değildi. Bu hattın numarası da 1985 yılındaki değişimde 1 numarayı almıştır. Ancak eski tarihlerde de kimi zaman yolcu sıklığına göre Kahramanlar’dan, Tepecik’ten ya da Alsancak’tan Konak’a  gelen troleybüsler Fahrettin Altay’a devam etmeyip yolcularını boşaltıp, Yeni Karamürsel önünden geriye tekrar Konak’a dönebiliyordu.

     12 Fahrettin Altay (Kennedy) Fuar: Fahrettin Altay’dan Güzelyalı yolunu takip ederek Konak’a gelen troleybüs aynı 11 numaralı troleybüs gibi yoluna Cumhuriyet bulvarından devam eder, bugünkü Dokuz Eylül Rektörlüğünü geçtikten hemen sonra Vasıf Çınar bulvarına sapardı ve Lozan meydanında son durak yapardı. Bu uygulama sadece Fuar müddetince olurdu. Daha sonra buradan hareket eden troleybüs yine Vasıf Çınar yolunu izleyerek Cumhuriyet Bulvarına girer ve Konak istikametine devam ederdi. Yanlış hatırlıyor olabilirim belki de ama kimi zamanlar Lozan’da yolcusunu bırakan troleybüsün Vasıf Çınar Bulvarını takip ederek tekrar Konak yönüne gitmediği ve Alsancak tarafına saptığına dair bir iz de taşıyorum. Belki de yanılıyorum.

     Terk edilen eski Fuar güzergahı: 1969 yılına kadar işleyen bir Fuar güzergahı daha vardı. Vasıf Çınar bulvarı yoluyla Lozan meydanı önüne gelen troleybüs Şair Eşref Bulvarına devam eder ve Mustafa Bey kavşağından yine fuarı takip ederek sağa sapardı. Namık Kemal lisesini soluna alarak 26 Ağustos kapısına gelir ve sola saparak Kahramanlar hattına girerdi. Ve oradan da Alsancak garına ulaşırdı. Bu uygulama 1970’den sonra hiç görülmedi. Çünkü 1970’de Mustafa Bey Caddesindeki yeni evimize taşındığımızda troleybüs havai hattını hatırlamam rağmen Şair Eşref’ten geçen hiçbir troleybüs görmedim.

     1977’deki geçici güzergah değişiklikleri: Tepecik ve Kahramanlardan gelen troleybüsler normalde Fevzipaşa bulvarını takip ederek Gümrük ve Konak’a çıkıyorlardı. Ancak 1977 yılında Fevzipaşa bulvarının Konak’a gidiş tarafı altyapı çalışmaları nedeniyle kazılınca troleybüslerin buradan geçmesi güçleşti. Geçici bir süre Basmane’ye gelen troleybüsler Fuar kapısı önünden Gazi Bulvarına (Çınarlı Yol)  saparak Borsa önünden Gümrük-Konak yönüne çıktılar. Fevzipaşa’daki kazı çalışmaları bitince tekrar eski güzergaha dönüldü.

    Basmane Fuar kapısı güzergah değişikliği: Eskiden Tepecik’ten gelen troleybüsler Gaziler Caddesinden direkt Fevzipaşa Bulvarına girmiyorlardı. Sağa sapıp Basmane garını sağlarına alıp Kahramanlar hattına giriyor fakat bugünkü Altınyol girişine sapmayıp Fuar Basmane kapısını sağlarına alıp meydanda geniş bir tur atıyorlardı. Daha sonra bu uzun yoldan vazgeçildi ve Gaziler Caddesi Tepecik’ten gelen troleybüsler direkt Fevzipaşa bulvarına girdiler.

     Troleybüslerin yok olmasına yakın güzergah değişikliği: 1989 yılından sonra Konak meydanında denizin doldurulmasıyla elde edilen alana cadde yapılınca var olan yolun yaya yolu haline getirilmesine karar verildi. Fakat bundan önce troleybüslerden bazıları Fahrettin Altay – Gümrük arasında işlemeye başlamıştı. Mimar Şerafettin caddesine giren troleybüsler İzmir Telefon Müdürlüğü önündeki sokakta son durak yapıyor ve buradan Fahrettin Altay yolcularını alarak Fevzipaşa bulvarına giriş yapıyorlardı. Daha sonra da Konak yönüne devam ediyorlardı. Eskiden cami önünden geçen yolun yaya yolu olmasından sonra ise bir süre troleybüsler Fahrettin – Altay Konak arasında çalıştı sadece.

    21 – 50 Fahrettin Altay – Hatay – Montrö: Hatay semtindeki İnönü caddesine havai hat döşenince 1968’lerden itibaren Büssing troleybüsler bu hatta hizmet vermeye başladı. Benim en erken hatırladığım 21 numaralı troleybüs Montrö meydanından tam fuar kapısı önünden kalkar, İtfaiyenin oradan Gazi Bulvarı ağaçlı yola sapardı. Buradan Borsa sarayı önünden Gümrüğe sapan troleybüs Konak yolcularını aldıktan sonra Yeni Karamürsel binası önünden Varyant’a giden yola sapar, İzmir Doğum evi önünden geri dönerek tekrar Konak istikametine yönelirdi. Gümrük’ü geçtikten sonra tekrar Gazi bulvarına giriş yapar ve Çankaya’nın oradaki makastan Mezarlıkbaşı İkçeşmelik hattına tekrar giriş yapardı. Böylece Montrö’den kalkan troleybüs uzun bir yol katederek Konak yolcusunu almış olurdu. Hatay troleybüslerinin Konak’a uğrayıp yolcu alması kısa bir süre sonra terk edildi. Troleybüsler İtfaiye binasının oradan Gazi bulvarına sapmadan düz gidip Mezarlıkbaşına ulaşmaya bşaladılar. Hattın numarası da 50 oldu. Hatay troleybüslerinde hep Büssing marka troleybüsler kullanıldı. Hepsi de kırmız renkteydiler. İkiçeşmelikten sonra Koruluk’a kadar olan yokuşta kimi zaman zorlansalar da Bayramyerine ulaşır, oradan Hatay caddesini takip ederek Nokta, Hakimevler, Göztepe’yi geride bırakarak Fahrettin Altay meydanına ulaşırlardı. 1984 yılında Ansaldo’ların gelmesiyle bu güzergahta hep Ansaldo’lar çalıştı. 1985 yılında belediyenin numaraları değiştirmesiyle sanırım 50 numara 86 oldu.

     Montrö’den kalkan Güzelyalı troleybüsü: 1984’lü yıllarda Ansaldo’ların gelmesiyle değişik hat arayışları da oldu. Montrö’den kalkan troleybüs Fevzipaşa bulvarına sapar ve Konak’a gider, oradan da aşağı yol yani Güzelyalı’dan Fahrettin Altay’a ulaşırdı. Geri dönüşte yukardan Hatay caddesinden geri dönerdi. Montrö’den Fevzipaşaya sapış sadece tek yönlüydü hatırladığım kadarıyla.

     Buca Troleybüsü: Kuğunun şarkısı. Troleybüslerin yok olmasına yakın 1984’de Ansaldo’ların gelişiyle Montrö – Buca troleybüsleri çalışmaya başladı. Montrö’den kalkan Buca troleybüsü Bayramyerinden Eşrefpaşa’ya sapar oradan Yağhaneler yolunu takip ederek Şirinyer – Buca’ya ulaşırdı. Numarasını hatırlamıyorum. Belki 70 olabilir.

Ziyaretçi Defteri